ادبیات و سینما دو هنر متفاوت هستند که هر کدام ویژگی‌ها و قوانین خاص خود را دارند. اما گاهی اوقات، شاهکارهای ادبی در قالب فیلمنامه بازنویسی می‌شوند و به تصویر کشیده می‌شوند تا داستان‌ها و شخصیت‌های خاص خود را به صورت بصری به مخاطبان نشان دهند. در این مقاله از مایکت، به بررسی برخی از شاهکارهای ادبی که به عنوان فیلم بازنویسی شده‌اند، خواهیم پرداخت و میزان موفقیت فیلمنامه نسبت به اثر ادبی را بررسی خواهیم کرد.
بدون شک، تجسم و تبدیل یک اثر ادبی به فیلم، چالش‌های فراوانی را برای کارگردان و تهیه‌کنندگان فیلم به همراه دارد. آن‌ها باید بتوانند خط اصلی داستان را حفظ کرده و در عین حال به نیازهای سینما پاسخ دهند. در این پروسه، گاهی اوقات تفاوت‌ها و تغییرات قابل توجهی در داستان، شخصیت‌ها و پیام اصلی اثر ادبی به وجود می‌آید.
- 11 فیلم حماسی برتر تاریخ سینما؛ از گلادیاتور تا ثور
- 10 موسیقی فیلم برتر رامین جوادی آهنگساز بازی تاج و تخت
- 24 شخصیت عجیب و غریب تاریخ سینما
1. گتسبی بزرگ (The Great Gatsby)
- سال انتشار: 2013
- امتیاز IMDb فیلم: 7.2/10
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 48/100
کتاب “The Great Gatsby” یک اثر ادبی بزرگ است که در دهه ۱۹۲۰ در امریکا نوشته شده است. این کتاب به طور موفقیت‌آمیزی به فیلم تبدیل شده است، اما تفاوت‌های قابل توجهی در دو نسخه وجود دارد. در ادامه برخی از این تفاوت‌ها میپردازیم:
- زمان: کتاب “گتسبی بزرگ” در دهه 1920 و در نیویورک روایت می‌شود. اما فیلم نسخه سال 2013 توسط باز لورمان، بخشی از داستان را به سال 1922 منتقل کرده است.
- ساختار داستان: کتاب از زبان نیک کاراوی، شخصیت اصلی داستان، روایت می‌شود و او درباره‌ی روابط و وقایع اطرافش توضیح می‌دهد. اما فیلم از یک ساختار خطی‌تر استفاده می‌کند و رویدادها به ترتیب زمانی روایت می‌شوند.
- جزئیات داستان: برخی جزئیات و صحنه‌ها در فیلم نسبت به کتاب تغییر کرده است. برخی شخصیت‌ها کوچکترین نقشی در فیلم ندارند و برخی صحنه‌ها کوتاه‌تر شده یا حذف شده‌اند. همچنین، برخی جزئیات به فیلم اضافه شده تا فضای بصری و دراماتیک داستان را بیشتر کند.
- تم موسیقی: فیلم “گتسبی بزرگ” از موسیقی مدرن و هیپ-هاپ استفاده می‌کند که با تناسب با محتوای داستان روایت شده است. این تفاوت در استفاده از موسیقی متناسب با زمان کتاب، یعنی دهه ۱۹۲۰ نیست.
2. ارباب حلقه‌ها (The Lord of the Rings)
- سال انتشار: 2001
- امتیاز IMDb فیلم: 8.8/10
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 91/100
سه‌گانه کتاب “The Lord of the Rings” نوشته ج. آر. آر. تالکین، یکی از شاهکارهای ادبی بزرگ است که به عنوان سه فیلم هم نام توسط پیتر جکسون بازنویسی شده است. این فیلم‌ها توانسته‌اند جهان خیالی و الهام بخش این کتاب را در قالب تصاویر واقعی به تصویر بکشند.داستان فیلم و کتاب “ارباب حلقه‌ها” در کل به هم نزدیک هستند، اما برخی تفاوت‌ها وجود دارد. در ادامه برخی از این تفاوت‌ها بیان می‌کنیم:
- جزئیات و حجم داستان: کتاب “ارباب حلقه‌ها” سه جلد دارد؛ هر جلد جزئیات بسیار زیادی را در مورد دنیای میان‌زمین، شخصیت‌ها و ماجراها ارائه می‌دهد. اما فیلم‌ها با توجه به محدودیت زمانی، برخی از جزئیات را حذف یا کاهش داده‌اند.
- شخصیت‌ها و روابط: برخی شخصیت‌ها در فیلم کمرنگ یا برخی جنبه‌های شخصیتی آن‌ها حذف شده است. همچنین، برخی روابط و دینامیک‌های میان شخصیت‌ها در فیلم‌ها ممکن است متفاوت باشد.
- جزئیات جهان سازی: کتاب “ارباب حلقه‌ها” جزئیات بسیار زیادی را در مورد جهان میان‌زمین، تاریخچه‌ی نژادها، زبان‌ها و فولکلور ارائه می‌دهد. هر چند فیلم‌ها هم تلاش کرده‌اند تا جهان میان‌زمین و الفبای خاص خود را به تصویر بکشند، اما قسمتی از این جزئیات به دلیل محدودیت زمانی حذف شده است.
3. غرور و تعصب (Pride and Prejudice)
- سال انتشار: 2005
- امتیاز IMDb فیلم: 7.1/10
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 87/100
“Pride and Prejudice” یکی دیگر از شاهکارهای ادبی است که به عنوان فیلم بازنویسی شده است. این داستان عاشقانه کلاسیک توسط جین اوستین نوشته شده است و به عنوان فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی بازسازی شده است. در این حالت، فیلم‌ها توانسته‌اند خط‌های اصلی داستان را حفظ کرده و به صورت بصری زندگی و جوانمردی شخصیت‌ها را نشان دهند.
داستان فیلم و کتاب “غرور و تعصب” توسط جین اوستن نوشته شده است و به طور کلی به هم نزدیک هستند، اما برخی تفاوت‌ها وجود دارد. در ادامه برخی از این تفاوت‌ها را برایتان بیان می‌کینم:
- جزئیات داستان: کتاب “غرور و تعصب” جزئیات بسیار زیادی را در مورد شخصیت‌ها، روابط و رویدادهای داستان ارائه می‌دهد. اما فیلم‌های متعددی بر اساس این کتاب ساخته شده‌اند و به دلیل محدودیت زمانی، برخی از جزئیات حذف یا کاهش داده شده‌اند. هر فیلم نسخه‌ای از داستان را با تمرکز بر برخی جنبه‌ها و جزئیات خاص ارائه می‌دهد.
- شخصیت‌ها و روابط: در برخی فیلم‌ها، برخی شخصیت‌ها کمرنگ شده یا برخی جنبه‌های شخصیتی آن‌ها حذف شده است. همچنین، برخی روابط و دینامیک‌های میان شخصیت‌ها در فیلم‌ها ممکن است نسبت به کتاب متفاوت باشند.
- محیط: در کتاب “غرور و تعصب”، روایت داستان در انگلستان قرن نوزدهم اتفاق می‌افتد. اما فیلم‌های مختلفی که بر اساس این کتاب ساخته شده‌اند، گاها در زمان و مکان متفاوتی اتفاق می‌افتند، مانند قرار دادن داستان در دوران معاصرو….
4. رستگاری در شائوشنگ (The Shawshank Redemption)
- سال انتشار: 1995
- امتیاز IMDb فیلم: 9.3/10
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 91/100
این فیلم در سال ۱۹۹۴ اکران شد و داستان زندگی اندی دوفرین، یک بانکدار محترم که به طور غیرعادی به جرم قتل همسرش به زندان محکوم می‌شود، را روایت می‌کند. فیلم بر روی دوستی او با سیاهپوستی به نام رد و تلاش او برای رستگاری و عدالت تمرکز دارد.
داستان فیلم و کتاب “رستگاری در شائوشنگ” توسط جیمز کلارک نوشته شده است و به طور کلی به هم نزدیک هستند، اما برخی تفاوت‌ها وجود دارد. در ادامه به آن‌ها میپردازیم:
- زمانبندی داستان: کتاب دارای ساختاری غیرخطی است و به صورت فلش‌بک روایت می‌شود. اما فیلم “رستگاری در شائوشنگ” به صورت خطی تعریف شده است و داستان به ترتیب زمانی پیش می‌رود.
- جزئیات داستان: کتاب جزئیات بسیاری در مورد شخصیت‌ها، زمینه‌ها و رویدادهای داستان ارائه می‌دهد. اما فیلم “رستگاری در شائوشنگ” به دلیل محدودیت زمانی، برخی از جزئیات را کاهش داده و تمرکز بیشتری روی اتفاقات اصلی داستان دارد.
- ترکیب عناصر: کتاب عناصری از ادبیات رمانتیک و ماجراجویی را با هم ترکیب کرده است. اما فیلم “رستگاری در شائوشنگ” تمرکز بیشتری روی عناصر ماجراجویی و اکشن دارد.
5. کشتن مرغ مقلد (To Kill a Mockingbird)
- سال انتشار: 1962
- امتیاز IMDb فیلم: 8.3/10
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 93/100
این فیلم در سال ۱۹۶۲ اکران شد و به کارگردانی رابرت مولیگان ساخته شد. داستان فیلم در دهه ۱۹۳۰ در آلاباما درباره یک وکیل به نام آتیکوس فینچ است که در یک روستای کوچک با نژادپرستی مبارزه می‌کند و دخترش، اسکات، به روایت داستان می‌پردازد.
داستان فیلم و کتاب “کشتن مرغ مقلد” (با عنوان اصلی “To Kill a Mockingbird”) توسط هارپر لی نوشته شده است و به طور کلی به هم نزدیک هستند، اما برخی تفاوت‌ها وجود دارد. در ادامه برخی از این تفاوت‌ها را بیان می‌کنیم:
- زاویه داستان: کتاب “کشتن مرغ مقلد” به راوی‌گری بچه‌ای به نام اسکات فینچ که در شهر کوچکی در ایالت آلاباما، اتفاق می‌افتد و او روایتگر رویدادها و تجربیات خود است. اما فیلم به صورت مستقیم داستان را بازگو می‌کند.
- جزئیات داستان: کتاب “کشتن مرغ مقلد” جزئیات بسیار زیادی را در مورد شخصیت‌ها، روابط و رویدادهای داستان ارائه می‌دهد. اما فیلم به دلیل محدودیت زمانی، برخی از جزئیات را حذف یا کاهش می‌دهد و تمرکز بیشتری بر روی اتفاقات اصلی داستان دارد.
- زمان و محیط: کتاب “کشتن مرغ مقلد” در دهه 1930 اتفاق می‌افتد اما فیلم زمان و مکان را تغییر داده و داستان را در دهه 1960 در منطقه جنوبی ایالات متحده روایت می‌کند.
- ساختار داستان: کتاب به صورت منظم‌تری داستان را روایت می‌کند و اتفاقات بر اساس ترتیب زمانی پیش می‌روند. اما در فیلم، برخی تغییرات ساختاری ایجاد شده و یک سری اتفاقات به صورت فلش‌بک به خاطرات اسکات فینچ برگردانده می‌شود.
6. بر باد رفته (Gone with the Wind)
- سال انتشار: 1961
- امتیاز IMDb فیلم:10/ 8.2
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 90/100
این فیلم در سال ۱۹۳۹ اکران شد و داستان عشق و جنگ در زمان جنگ داخلی آمریکا را روایت می‌کند. این فیلم به تصویر کشیدن داستان اسکارلت اُهارا و رت باتلر می‌پردازد.
داستان فیلم و کتاب “برباد رفته” توسط مارگارت میچل نوشته شده است، اما در فیلم و کتاب برخی تفاوت‌ها وجود دارد. در ادامه به برخی از این تفاوت‌ها اشاره می‌کنیم:
- حجم: کتاب “برباد رفته” یک رمان طولانی است و حاوی صفحات بسیار زیادی است. از آنجا که فیلم محدودیت زمانی دارد، برخی از جزئیات و صحنه‌ها از کتاب حذف شده و ممکن است برخی اتفاقات مهم به صورت خلاصه در فیلم نشان داده شوند.
- ترکیب عناصر: کتاب “برباد رفته” ترکیبی از عناصر درام، رمانتیک و تاریخی است. اما فیلم بیشتر تمرکز خود را بر روی عناصر درام و عاشقانه قرار داده و برخی جنبه‌های تاریخی را کاهش داده است.
- جزئیات داستان: کتاب به طور دقیق‌تر جزئیاتی را در مورد شخصیت‌ها، رویدادها و محیط‌ها ارائه می‌دهد. این شامل توصیفات دقیق ظاهر شخصیت‌ها، تفاصیل درباره زندگی روزمره و رویدادهای فرعی است. در فیلم، به دلیل محدودیت زمانی، برخی از این جزئیات حذف یا کاهش داده شده است.
- زمانبندی داستان: در کتاب “برباد رفته”، داستان در طول جنگ داخلی آمریکا و پس از آن روایت می‌شود. اما در فیلم، تغییراتی در زمانبندی داستان ایجاد شده و برخی رویدادها می‌توانند به ترتیب زمانی متفاوتی نشان داده شوند.
- پایان داستان: پایان کتاب و فیلم “برباد رفته” نیز تفاوت دارد. در کتاب، پایان داستان برخی جنبه‌هایی از زندگی اسکارلت را در آینده پس از رویدادهای اصلی نشان می‌دهد. اما در فیلم، پایان داستان بیشتر به نحوی قطعی است و اشاره‌ای به آینده ندارد.
7. خطای ستارگان بخت ما (The Fault in Our Stars)
- سال انتشار: 2014
- امتیاز IMDb فیلم: 7.7/10
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 81/100
این فیلم در سال ۲۰۱۴ اکران شد و داستان فیلم در مورد دو جوان به نام هازل و گوست است که عاشق یکدیگر می‌شوند و با مشکلاتی مربوط به بیماری سرطان روبرو می‌شوند.فیلم “خطای ستارگان بخت ما ” (The Fault in Our Stars)، که در سال ۲۰۱۴ اکران شده است، برگرفته از کتابی به همین نام اثر جان گرین است. هرچند فیلم بر پایه کتاب ساخته شده است، اما کتاب و فیلم تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که به بیان آن‌ها میپردازیم.
- نقش برخی شخصیت‌ها: در فیلم، برخی از شخصیت‌ها یا جنبه‌های آن‌ها ممکن است کمتر مورد تمرکز قرار گیرند یا حتی حذف شوند. این امر معمولاً به دلیل محدودیت زمانی فیلم و تمرکز بر شخصیت‌های اصلی است.
- جزئیات: اغلب فیلم‌ها نمی‌توانند همه جزئیات و توصیفات را که در کتاب وجود دارد، به تصویر بکشند. بنابراین، برخی توصیفات، تفکرات داخلی شخصیت‌ها و جزئیات کوچک‌تر حذف شده یا تغییر کرده‌اند.
8. دختری با خالکوبی اژدها (The Girl with the Dragon Tattoo)
- سال انتشار: 2011
- امتیاز IMDb فیلم:7.8/10
- امتیاز راتن تومیتوز فیلم: 86/100
این فیلم در سال ۲۰۱۱ اکران شد و داستان فیلم در مورد روزنامه‌نگاری به نام میکائل بلومکویست) و هکری به نام الیزابت سالاندراست که در یک پرونده مربوط به یک خانواده پیچیده مشغول تحقیق می‌شوند.
دختری با خالکوبی اژدها (The Girl with the Dragon Tattoo) یک رمان جنایی نوشته‌ی استیگ لارسون است که در سال ۲۰۰۵ منتشر شد. این رمان در سال ۲۰۱۱ به فیلمی با همین نام تبدیل شد. در زیر، برخی از تفاوت‌های معمول بین فیلم و کتاب “دختری با خالکوبی اژدها” را مرور می‌کنیم:
- اختلافات زمانی و ساختاری: فیلم معمولاً باید داستان را با محدودیت زمانی خاص به تصویر بکشد و این ممکن است نیاز به تغییرات در ساختار داستان داشته باشد. بنابراین، برخی صحنه‌ها و تفاصیل کتاب ممکن است در فیلم حذف یا کاهش یابند.
- تغییرات در شخصیت‌ها: در فیلم، برخی از شخصیت‌ها ممکن است کمتر مورد تمرکز قرار گیرند یا جنبه‌هایی از آن‌ها حذف شوند. این ممکن است به دلیل محدودیت زمانی فیلم و تمرکز بر شخصیت‌های اصلی باشد.
- جزئیات جنایی و خشونت: ممکن است برخی از صحنه‌ها و توصیفات جنایی و خشونت‌آمیز کتاب در فیلم کاهش یابد یا به شکل متفاوتی نمایش داده شود، به خصوص اگر فیلم برای مخاطبانی با محدودیت سنی ساخته شده باشد.
در کل بازنویسی کردن یک شاهکار ادبی در قالب فیلمنامه همواره چالش‌های فراوانی را به همراه دارد. اما با توجه به قدرت و هنر کارگردانان و تهیه‌کنندگان، برخی از این فیلم‌ها توانسته‌اند به صورت مستقل و موفقیت‌آمیز شناخته شوند. هرچند تفاوت‌ها و تغییراتی در محتوا و نحوه روایت داستان وجود داشته باشد، اما همچنان می‌توانند به عنوان یک شاهکار مستقل در دنیای سینما مورد تقدیر قرار گرفته‌اند. تفاوت‌ها بین فیلم و کتاب می‌تواند به دلیل تجربه و تفسیر هر فرد متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است تغییرات را قابل قبول بدانند، در حالی که دیگران ممکن است وفاداری بیشتری به کتاب داشته باشند. برای مطالعه جزئیات دقیق‌تر، توصیه می‌شود کتاب‌ها را بخوانید و فیلم‌ها را ببینید و نظرات خود را درباره هریک از آن‌ها با ما به اشتراک بگذارید.