ویلیام شکسپیر، شاعر و نمایشنامه نویس اهل انگلستان است. به گمانم معرفی این شخص برای کسانی که حتی اهل هنر و نمایش هم نیستند کار بی معنی باشد؛ چه برسد به شما که خواننده و دنبال کننده این وبسایت هستید.
بنابراین بهتر است هر چه سریع‌تر به معرفی نمایشنامه‌هایی بپردازیم که حاصل ذوق قلم ویلیام شکسپیر بوده‌اند و خوشبختانه توسط چندین کارگردان به نمایش ویدیویی درآمده‌اند.
قطعا دیدن تئاتر در فضای خود سالن لذت دیگری دارد اما ممکن است برخی از ما متاسفانه بنا بر هر دلیلی نتوانیم نمایش‌های شاهکاری را که در شهرها یا کشورهای دیگر اجرا می‌شود تماشا کنیم. پس برای اینکه لذت تماشا کردن آنها را از دست ندهیم بهتر است به فیلم تئاترهای موجود در وبسایت‌های ایرانی یا خارجی سری بزنیم. در اینجا 5 نمایشنامه معروف از ویلیام شکسپیر را به شما معرفی می‌کنیم که اقتباس‌های زیادی از آنها ساخته شده است.
5. رومئو و ژولیت
- عنوان اصلی: romeo and juliet
- شخصیت‌ها: رومئو، ژولیت، کنت پاریس، مرکوشیو، تیبالت، پرستار، روزالین بنالیو، پدر لارنس
- تاریخ نخستین نمایش: 1597
- زبان اصلی: انگلیسی
- موضوع: رمانس
- فضا: ایتالیا قرن شانزدهم
معمولا هر نویسنده‌ای در ابتدای فعالیت خود داستانی را در مورد یک زوج عاشق و جوان در ذهن خود دارد. درست مثل شکسپیر. همه نویسندگان تا به امروز سعی کردند تراژدی یا حداقل یک داستان جذاب در مورد دو عاشق بنویسند که به اندازه این شاهکار ادبی قابل توجه باشد. اما چه کسی بهتر از خود شکسپیر می‌داند که این داستان حاصل خواب و خیال است یا زاده تخیل بااستعداد نویسنده؟
تراژدی رومئو و ژولیت که بعدها به شکل‌های متفاوتی در اقتباس‌های گوناگون به تصویر کشده شد ماجرای یک دختر و پسر جوان است که هر دوی آنها در خانواده‌های بزرگ شهر ورونا تربیت شده‌اند. البته که اختلاف شدید و همیشگی خانواده این دو نفر هم قابل توجه است.
همه چیز از یک مهمانی و یک دیدار ساده شروع می‌شود که رمئو با یک نگاه ژولیت را دیده و تمام عشق خودش را از آن او می‌کند. این عشق نه با خوشی شروع شد و نه با خوشی پایان یافت بلکه سراسر درد و مشقت برای هر دوی آنها بود. اتفاقاتی مثل ازدواج اجباری، عشق مخفیانه، خودکشی و فرار و … برای اولین بار در این داستان رخ می‌دهد که در آن زمان در هیچ داستانی دیده نشده بود. پایان تلخ این نمایشنامه به طور باور نکردنی همه را دچار شوک خواهد کرد.
جالب است بدانید داستان رومئو و ژولیت زاده ذهن شکسپیر نیست. ریشه‌های اولیه آن به یک شعر داستانی ایتالیایی بازمی‌گردد که بعدها توسط آرتور بروک به صورت نثر درآمده است. شکسپیر برای نوشتن این نمایشنامه هم از شعر و هم از داستان آن استفاده کرده و با ذوق و قلم خود به داستان و شخصیت‌های آن بال و پر داده است.
4. اتللو
- عنوان اصلی: Othello
- شخصیت‌ها: اتللو، دزدمونا، یاگو، مایکل کاسیو، امیلیا، بیانکا، برابانسیو، رودریگو، دوجه، گراسیانو، لودو ویکو، مونتانو، دلقک
- تاریخ نخستین نمایش: 1604
- زبان اصلی: انگلیسی
- موضوع: تراژدی
- فضا: ایتالیا، ونیز قرن شانزدهم
اکثر داستان‌های آن زمان در قالب شاهان و شاهزادگان می‌گذرد. این نمایشنامه نیز حول محور کنترل جزیره قبرس است که در دوران جنگ عثمانی و ونیز اتفاق می‌افتد. اتللو و یاگو دو شخصیت اصلی این داستان محسوب می‌شوند که داستان حول محور آنها می‌گردد. اتللو فرمانده جوان ونیزی است که در نبردهای مختلفی همچون نبرد دفاع از قبرس در برابر عثمانی‌ها نقش داشته است.
داستان هم عاشقانه و هم تراژدی است. در میانه جنگ، اتللو با دزدمونا زندگی عاطفی خود را آغاز می‌کند. پدر اتللو مخالف صد درصدی این رابطه است و سعی دارد او را از این داستان منصرف کند. اما عشق و احساس نیاز همیشه به یک وصلت عاشقانه باعث می‌شود او مسمم‌تر از قبل به کار خود ادامه دهد. حسادت اتللو به رقیبانش در ماجرای عشقی پیش آمده برای او، اتللو را وادار به انجام کار غیر قابل پیش بینی می‌کند که مطمئنم شما هم به اندازه ما شوکه خواهید شد.
اتللو به خاطر استفاده از احساساتی مثل حسادت و نژادپرستی و عشق توانسته جایگاه ویژه‌ای را در میان سایر نمایشنامه‌های شکسپیر پیدا کند. ضمن اینکه اقباس‌های این داستان نیز جالب توجه است.
3. ریچارد سوم
- عنوان اصلی: Richard III
- شخصیت‌ها: یکی از پر شخصیت‌ترین نمایشنامه‌ها
- تاریخ نخستین نمایش: 1593
- زبان اصلی: انگلیسی
- موضوع: تراژدی
- فضا: ایتالیا
طمع قدرت، داستان سرای شخصیت‌های بسیاری در تاریخ ملت‌ها بوده و هست. ریچارد سوم یکی از شخصیت‌های طماع شکسپیر است که در آخر کار، درست زمانی که برای گرفتن هر تصمیمی دیر شده، همه چیزش را فدای داشتن یک اسب می‌کند.
داستان این نمایشنامه ماجرای واقعی ریچارد سوم، یکی از پادشاهان تاریخ انگلستان است. عقده و کینه‌توزی ریچارد کار دست او می‌دهد. ماجرا از مشکل جسمانی شدید او شروع می‌شود. او گمان می‌کند تمام حق و حقوقی که برای او بوده به خاطر شرایطی که دارد از آن شخص دیگری شده. شاید تا اینجای ماجرا با خود بگویید باز هم یک داستان تکراری مثل باقی داستان‌ها. اما بهتر است پیچیدگی‌های نقشه ریچارد را برای رسیدن به قدرت از دست ندهید.
عده‌ای از منتقدان اعتقاد دارند که نوشتن ریچارد سوم توسط شکسپیر یک اقدام سیاسی توسط خاندان تودور بوده است تا با بدنام کردن پادشاه قبلی، خود را بیشتر و بهتر جلوه دهند. در واقع نشان دادن ریچارد به این شکل باعث می‌شد این خاندان در میان جوامع به شکلی انسانی‌تر جلوه پیدا کنند.
البته که این انتقادات چه درست و چه غلط نمی‌تواند چیزی از ارزش‌های قلم شکسپیر بزرگ کم کند. از طرفی، هر نویسنده منتقدان خاص خود را دارد که در طول تاریخ هنری خود توسط آنها چه بر حق و چه بر ناحق مورد قضاوت قرار می‌گیرند.
2. مکبث
- عنوان اصلی: macbeth
- شخصیت‌ها: مکبث، لیدی مکبث، دانکن، بانکو، مکداف
- تاریخ نخستین نمایش: 1611
- زبان اصلی: انگلیسی
- موضوع: تراژدی
- فضا: اسکاتلند
زمانی که از شکسپیر می‌خوانیم در کنار تاریخ قدم برمی‌داریم. البته تاریخی که خود شکسپیر نیز دوست دارد و با تخیلاتش حوادث را کنار یکدیگر می‌چیند. مکبث یکی از معروف‌ترین آثار اوست که ما امروزه اقتباس‌های گوناگون موفق و ناموفقی را از آن می‌بینیم.
شاید اولین برخورد بسیاری از مردم ایران با این نمایشنامه شکسپیر، سریال زخم کاری اثر محمد حسین مهدویان باشد. (البته کسانی که اهل تئاتر و سینمای نیستند) اما سایر اشخاص قطعا با خواندن نسخه اصلی نمایشنامه توانستند به دنیای ذهنی شکسپیر ورود کنند.
داستان مکبث قصه طمع و خودخواهی است. انسان‌هایی که نتوانستند پا روی خواسته‌های بی انتهای خود بگذارند و حالا هر روز خون می‌بینند و خون می‌بینند و خون می‌بینند …
مکبث نه به خواست خود که برای وسوسه‌های زنانه همسرش، دست به انجام کاری می‌زند که با عقیده قلبی او بسیار تفاوت دارد. این اتفاق تمام نقش‌های که او در سر دارد را از بین برده و او را درگیر اتفاقی می‌کند که تا آخر عمر گریبان او را می‌گیرد.
1. هملت
- عنوان اصلی: Hamlet
- شخصیت‌ها: شاهزاده هملت، کلادیوس، گرترود، پولونیوس، اوفلیا، لایریتس، هوراشیو
- تاریخ نخستین نمایش: نامشخص
- زبان اصلی: انگلیسی
- موضوع: تراژدی
- فضا: دانمارک
داستان‌های شکسپیر شاید در قالب‌های یکسانی باشند اما هر بار ما را با اتفاقی تازه رو به رو می‌کنند که انتظارش را نداریم. داستان هملت باز هم مربوط به شاه کشی و خیانت به سلطنت است. چه بسا این بار خلاف جهت عرف، شاه جدید ملکه شاه قبلی را به همسری خود درآورده است و حالا چه کسی باید این بی بند و باری را جمع کند؟
هملت پسر شاه سابق این ایالت حالا درگیر ازدواج مجدد مادرش با عموی خود نیز شده است. در میان این درگیری‌ها روح پدرش در عالم خواب از وقایعی صحبت می‌کند که از همه پوشیده و رای او آشکار است. تمام سعی و تلاش هملت بر این است که حق و حقوق از بین رفته خود و پدرش را زنده کند. اما او بیچاره‌تر از سایر شخصیت‌های این نمایش است. اقتباس‌ها و نسخه‌های ویدیویی بسیاری از این پنج شاهکار در اینترنت وجود دارد که امیدواریم از دیدن آنها لذت ببرید.