صنعت سینما و در راس آن‌ها هالیوود، از همان ابتدای فعالیت خود برای جلب بیشتر مخاطبان و میخکوب کردن آن‌ها به صفحه نقره‌ای، به سراغ صحنه‌هایی با جلوه‌های ویژه عظیم و بدلکاری‌های فوق‌العاده رفته است. اگرچه بدلکاری در هالیوود این روزها بیشتر به صورت کامپیوتری و دیجیتالی انجام می‌شود، اما نباید فراموش کنیم که بدلکاری میدانی هنوز یک تخصص و حرفه است. در این مطلب مجله مایکت، 10 بدلکاری در هالیوود که بدون جلوه‌های ویژه انجام شدند و بی‌شک در ذهن تک‌تک مخاطبان باقی مانده‌اند را بررسی می‌کنیم.
تاریخچه بدلکاری در هالیوود
از همان زمانی که سینما به وجود آمد، بدلکاری هم خیلی زود جای خود را در هنر هفتم پیدا کرد. در واقع «سالی گاردنر در تخت و تاز» (Sallie Gardner at a Gallop) اثر ادوارد مای بریج که در سال 1878 ساخته شد و به عنوان یکی از نخستین فیلم‌های متحرک و صامت تاریخ سینما محسوب می‌شود، شامل یک حقه بدلکاری بود! این فیلم، اسب‌سواری را به تصویر می‌کشید که با سرعت بالا مشغول تاخت و تاز بود و در لحظاتی گویی ناگهان از زمین کنده می‌شد و در هوا متحرک بود.
از آن زمان تاکنون، بدلکاری به شغلی ویژه در عالم سینما تبدیل شده است. بدلکارها با نترسی و شجاعت در صحنه‌هایی ایفای نقش می‌کنند که بازیگران توان بازی در آن صحنه‌ها را ندارند. آن‌ها در مبارزه‌ها شرکت می‌کنند، ضربه‌های سخت و کاری دریافت می‌کنند یا حتی از ارتفاع زیاد سقوط آزاد می‌کنند و با این کارها، به افزایش هیجان مخاطبان و فروش بیشتر فیلم‌ها کمک می‌کنند.
اگرچه بدلکاری هنوز جایی در فهرست دسته‌بندی‌های جوایز معتبر سینمایی همچون اسکار پیدا نکرده است، ما مخاطبان سینما قدر این بدلکاران را خیلی خوب می‌دانیم. برای همین در این فهرست به 10 بدلکاری خیره کننده هالیوود که بدون جلوه‌های ویژه انجام شدند، می‌پردازیم.
1. آویزان شدن از ایرباس در آسمان
- نام فیلم: مأموریت: غیرممکن – ملت یاغی (2015)
- کارگردان: کریستوفر مک کوری
- ژانر: اکشن، دلهره‌آور
- بازیگر بدلکار: تام کروز
- ارتفاع از سطح زمین: 1500 متر
- تعداد برداشت‌ها: 8
اگر واقع‌بینانه در نظر بگیریم، کل این فهرست می‌تواند فقط شامل تعقیب و گریزهای مرگبار تام کروز در کل فیلم‌های ماموریت غیرممکن (Mission: Impossible) باشد. حرکاتی از جمله بالا رفتن او از برج خلیفه در «مأموریت: غیرممکن – پروتکل شبح» (Mission: Impossible – Ghost Protocol) تا پرش مرگبار در «مأموریت: غیرممکن – فال اوت» (Mission: Impossible – Fallout) و حتی دوچرخه‌سواری روی یک صخره واقعی در «مأموریت: غیرممکن – روزشمار مرگ» (Mission: Impossible – Dead Reckoning).
در واقع، تام کروز 62 ساله بیش از ربع قرن است که بدون هیچ نشانه‌ای از پیر شدن، جان خود را برای سرگرم کردن ما به خطر می‌اندازد. اما اگر مجبور باشیم فقط یک مورد از بدلکاری‌های دیوانه‌وار کروز را در فیلم‌های مختلف او انتخاب کنیم، آویزان شدنش از هواپیمای ایرباکس در حال بلند شدن، می‌تواند یکی از بهترین نمونه‌ها باشد.
بله، درست متوجه شدید. در اولین صحنه از فیلم «مأموریت: غیرممکن – ملت یاغی» (Mission: Impossible – Rogue Nation) وقتی ایتان هانت را می‌بینیم که از بدنه یک ایرباس ای۴۰۰ام آویزان شده است، این خود تام کروز است که این صحنه را بازی می‌کند. البته طبیعتا او برای ایمنی بیشتر به کابل‌های محافظتی و تجهیزات ضربه‌گیر و حتی لنزهای محافظ چشمی مسلح شده بود، اما در حال او در ارتفاع 1.5 کیلومتری از یک هواپیمای نظامی با سرعت 160 مایل بر ساعت آویزان بود. نکته جالب‌تر اینکه برای رسیدن به بهترین خروجی، این صحنه بدلکاری 8 بار فیلمبرداری شد.
2. فرو ریزاندن خانه
- نام فیلم: استیمبوت بیل جونیور (1928)
- کارگردان: چارلز ریسنر
- ژانر: کمدی، خانوادگی
- بازیگر بدلکار: باستر کیتون
- حجم آوار: 2 تن
- فاصله احتمالی بازیگر تا مرگ: 2 اینچ
وقتی از دیوانه‌وارترین بدلکاری‌های تاریخ سینما صحبت می‌کنیم، همیشه به نام قهرمان اکشن اصلی هالیوود در سال‌های دور می‌رسیم: باستر کیتون. در زمانی که سینما هنوز به صورت صامت بود و اقدامات بازیگران ارزشی بسیار بیشتر از کلام آن‌ها داشت، کیتون که به خاطر توانایی‌اش در سقوط‌های سالم سینمایی باستر (به معنای منفجرکننده) لقب گرفته بود، همواره یک سر و گردن از دیگر بازیگران هم‌دوره‌اش بالاتر عمل می‌کرد. کارنامه بازیگری کیتون هم درست مثل کروز، مملو از بدلکاری‌های شاهکار و خیره‌کننده است. با این حال هیچ کدام از این بدلکاری‌ها به پای صحنه فرو ریختن خانه در فیلم «استیمبوت بیل جونیور» (Steamboat Bill, Jr.) نمی‌رسد.
در این فیلم که در سال 1928 کارگردانی شد، کیتون با حالتی کاملا خونسرد زیر پنجره یک اتاق خالی زیر شیروانی ایستاده است و فقط چند سانتی‌متری تا مرگ حتمی فاصله دارد. لحظاتی بعد در این صحنه می‌بینیم که نمای 2 تنی خانه در اطراف بازیگر فرو می‌ریزد. کیتون بعدها در خصوص لحظه فیلمبرداری این سکانس چنین گفت: «وقتی این صحنه را فیلمبرداری می‌کردیم، فیلمبردارها، برق‌کارها و همه افراد اضافی حاضر در پشت صحنه دعا می‌کردند. باید اعتراف کنم که خودم هم (برای سالم ماندن) دعا می‌کردم.» خوشبختانه همه این دعاها مستجاب شد و کیتون در حین فیلمبرداری این صحنه هیچ آسیبی ندید.
3. سقوط در مرکز خرید
- نام فیلم: داستان پلیس (1985)
- کارگردان: جکی چان
- ژانر: اکشن، کمدی
- بازیگر بدلکار: جکی چان
- ارتفاع: 6 طبقه
- سطح سوختگی: درجه 2
بی دلیل نیست که خود جکی چان، «داستان پلیس» (Police Story) را به عنوان یکی از بهترین فیلم‌های اکشن ساخته شده تاکنون توصیف می‌کند. چان و تیم بدلکاری افسانه‌ای او تنها در یک صحنه از این فیلم از 700 پوند شیشه قندی مخصوص بدلکاری استفاده و برای همین در طول مصاحبه‌ها فیلم را با نام مستعار «داستان شیشه‌ای» معرفی می‌کردند.
بخشی از کمدی وادویلی، قسمتی تریلر جنایی خشونت آمیز، اکشن چان در سال 1985 – که در آن به عنوان نویسنده، کارگردان، طراح رقص بدلکاری، ستاره و خواننده مضمون ایفای نقش کرده است – 100 دقیقه از ضرب و شتم اکشن آدرنالیزه است. و شیرین کاری که تقریباً ستاره اش را شکست، واقعاً در سطح دیگری است. یا شش.
اوج نفس‌گیر این فیلم کمدی اکشن که در آن چان به عنوان نویسنده، کارگردان، بازیگر اصلی، طراح صحنه‌های بدلکاری و حتی خواننده فعالیت می‌کند، در یک مرکز خرید اتفاق می‌افتد. در این صحنه گروهبان کا-کوی با بازی چان، خود را از نرده‌‌های محافظ طبقه ششم به پایین پرتاب می‌کند و از طریق چراغ‌های تزئینی و سقف کیوسک شیشه‌ای و میله‌ها، صحیح و سالم به زمین می‌رسد.
چان این صحنه را بدون تمرین، بدون سیم، بدون تشک و دیگر تجهیزات ایمنی ایفا می‌کند و پس از سقوط معجزه‌آسای هشت فوتی خود، بلافاصله مشغول مبارزه با رییس اوباش می‌شود. همه این‌ها در حالی است که او دچار سوختگی درجه 2 ناشی از حرارت میله‌ها شده بود، لگنش در رفته بود و در آستانه فلج شدن بود. مسلما اگر کیتون زنده بود و این صحنه را می‌دید، به چان افتخار می‌کرد.
4. مسابقه ارابه‌سواری
- نام فیلم: بن هور (1959)
- کارگردان: ویلیام وایلر
- ژانر: ماجراجویی، اکشن
- بازیگران بدلکار: جو کانوت و چارلتون هستون
- هزینه برداشت صحنه: 1 میلیون دلار (و خسارت ناشی از شکستن 2 لنز 70 میلی‌متری 100 هزار دلاری)
- تعداد اسب‌های استفاده شده در صحنه: 72
با گذشت سال‌ها، صحنه تعقیب و گریز مسابقه ارابه‌سواری در فیلم کلاسیک «بن‌هور» (Ben-Hur) ساخته ویلیام وایلر در سال ۱۹۵۹، به صحنه‌ای اسطوره‌ای در آثار فولکلور سینمایی تبدیل شده است. با این حال، علی‌رغم شهرت این صحنه، این حقیقت که برای ساخته شدن آن چگونه همه چیز در کنار هم قرار گرفت، کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
صحنه ارابه‌سواری در طول پنج هفته طولانی و گرم تابستان در یک پیست مسابقه‌ای 18 جریبی در استودیو Cinecittá واقع در رم فیلمبرداری شد. در این صحنه از 111 بدلکار، 72 اسب، 7 هزار نفر بازیگر فرعی، و 18 ارابه استفاده شد. اما اوج این صحنه زمانی است که شاهزاده یهودی (با بازی هستون) از ارابه به بیرون پرتاب می‌شود.
برای فیلمبرداری این صحنه، پسر بدلکار 21 ساله یاکیما کانوت، بدلکار افسانه‌ای، روی ارابه نشست. او با سرعت بیشتر از 35 مایل بر ساعت با ارابه دور زد و خودش را به بیرون پرتاب کرد. کانوت جونیور به طور معجزه‌آسایی موفق شد از له شدن توسط ارابه نیم تنی یا اسب‌های آن جلوگیری کند و بدون آسیب (به جز ضربه‌ای مختصر به چانه) صحنه را ترک کند. عملکرد او تلنگر بزرگی به همه سینمادوستان بود تا آن‌ها را نسبت به خطرات فوق‌العاده‌ای که بدلکارها برای به رخ کشیدن هنر خود تحمل می‌کنند، آگاه کند.
5. تعقیب و گریز نهایی ماشین‌ها
- نام فیلم: ضد مرگ (2007)
- کارگردان: کوئنتین تارانتینو
- ژانر: ترسناک، اکشن
- بازیگر بدلکار: زوئی بل
- بیشترین سرعت: 160 کیلومتر بر ساعت
- مدت زمان فیلمبرداری صحنه: 6 هفته
حتی قبل از اکران «ضد مرگ» (Death Proof) کوئنتین تارانتینو در سال 2007، همه زوئی بل را می‌شناختند و از مهارت‌های ویژه او باخبر بودند. این بدلکار نیوزیلندی همان کسی بود که در نقش بدلکار اوما تورمن در «بیل را بکش» 1 و 2 (Kill Bill Vol. I and II)، بدلکار هالی بری در «زن گربه‌ای» (Catwoman) و بدلکار لوسی لاولس در «زینا: شاهدخت جنگجو» (Xena: Warrior Princess) هنرنمایی کرده بود. با این حال هنر او در ضد مرگ، شهرت او را به چند پله بالاتر ارتقا داد.
در طول شش هفته فیلمبرداری مربوط به صحنه‌های بدلکاری این فیلم، بل با سرعت بالا خلافکاران را در بزرگراه‌های تنسی تعقیب می‌کند و هیجان را به مخاطبان این فیلم هدیه می‌دهد.
6. پرواز در زیر گذرگاه
- نام فیلم: نابودگر ۲: روز داوری (1991)
- کارگردان: جیمز کامرون
- ژانر: اکشن، علمی تخیلی
- بازیگر بدلکار: چارلز «ای چاک» تامبارو
- سرعت: 120 کیلومتر بر ساعت
- تعداد برداشت‌ها: 2
«نابودگر ۲: روز داوری» (Terminator 2: Judgment Day) جایی است که در آن هنر فیلمبرداری و جادوی تصاویر تولید شده توسط رایانه (CGI) به شکل ماهرانه‌ای باهم ملاقات می‌کنند. در این فیلم پرفروش که توسط جیمز کامرون فیلمبرداری شده است، می‌بینیم که تی-۱۰۰۰ (با بازی رابرت پاتریک مارتین) قهرمانان فیلم را در آزادراه‌ها و زیر گذرگاه‌های لانگ بیچ تعقیب می‌کند. با این حال او سوار یک خودرو یا حتی دوچرخه نیست، بلکه از یک هلی‌کوپتر جت‌رنجر بل ۲۰۶ برای انجام این کار استفاده می‌کند.
گفته می‌شود که بودجه‌ای تقریبا یک میلیون دلاری برای برداشت این صحنه‌ها اختصاص داده شده بود و بدلکار کهنه‌کار سینما یعنی چارلز «ای چاک» تامبارو این صحنه‌های تقیب و گریز در ارتفاع کم را خلبانی کرد. تامبارو برای انجام این کار، در حالی که فقط 1.5 متر دید عمودی و 1.2 متر دید از هر جهت داشت، هلی‌کوپتر را در سرعت 120 کیلومتر بر ساعت هدایت کرد. اوج هیجان این صحنه جایی بود که عوامل فیلمبرداری با توجه به ریسک بالای آن، حاضر به نزدیک شدن به این صحنه و فیلمبرداری از آن نبودند. در نتیجه خود کامرون پشت دوربین نشست و این صحنه‌ها را فیلمبرداری کرد؛ آن هم نه تنها یک بار، بلکه دو بار!
7. پرش ماشینی بر فراز رودخانه
- نام فیلم: مردی با طپانچه طلایی (1974)
- کارگردان: گای همیلتون
- ژانر: اکشن، دلهره‌آور
- بازیگر بدلکار: لورن «بامپز» ویلبرت
- سرعت پرش: 78 کیلومتر بر ساعت
- تعداد برداشت‌ها: 1
جیمز باند شخصیتی است که گویی از ابتدا برای تعقیب و گریز ساخته شده است. او این کار را با پای پیاده در «کازینو رویال» (Casino Royale)، روی جت اسکی در «جاسوس که مرا دوست داشت» (The Spy Who Loved Me)، یا حتی در یک قایق موتوری در «زندگی کن و بگذار بمیرند» (Live and Let Die) انجام می‌دهد.
این مامور 007 در سال 1974 در «مردی با طپانچه طلایی» (The Man with the Golden Gun)، دست به تعقیب و گریزی مهیج می‌یزند. در این فیلم که راجز مور فقید نقش جیمز باند را ایفا می‌کند، مامور 007 در تعقیب اسکارامانگا با بازی کریستوفر لی در خیابان‌های بانکوک است. نقطه اوج این تعقیب، یک پرش کامل بر فراز یک رودخانه است که توسط لورن «بامپز» ویلبرت انجام می‌شود. در روزهایی که ایمنی در بدلکاری زمین تا آسمان با شرایط امروز تفاوت داشت، سرعت پرش ویلبرت 78 کیلومتر بر ساعت اندازه‌گیری شد. از همه جالب‌تر اینکه این صحنه فقط و فقط طی یک برداشت فیلمبرداری شد و رضایت کارگردان را جلب کرد.
8. زیپ لاین روی هواپیما
- نام فیلم: صخره‌نورد (1993)
- کارگردان: رنی هارلین
- ژانر: اکشن، ماجراجویی
- بازیگر بدلکار: سیمون کرین
- ارتفاع: 4500 متر
- بودجه: 1 میلیون دلار
وقتی صحبت از سینمای اکشن و مهیج دهه 90 و بدلکاری در هالیوود در آن دهه به میان می‌آید، مطمئنا «صخره‌نورد» (Cliffhanger) با بازی سیلوستر استالونه یکی از خاطره‌انگیزترین آثار است. در این فیلم شاهد داستان تبهکاری فاسد هستیم که با همراهی همدستانش، هواپیمایی حامل میلیون‌ها دلار اسکناس را می‌رباید، اما هواپیما در کوهستان راکی سقوط می‌کند. پس از آن گروه نجات کوهنوردان به سردستگی استالونه برای نجات آن‌ها وارد ارتفاعات می‌شوند، اما تبهکاران حاضر به همکاری با آن‌ها نیستند. همچنین شاید ذکر این نکته هم خالی از لطف نباشد که صخره‌نور، تا به امروز رکورددار گینس برای گران‌ترین بدلکاری فیلمی است که در هوا انجام شده است.
سایمون کرین، افسانه بدلکاری بریتانیا برای بازی در این فیلم و جابه‌جا شدن از میان یک هواپیما به هواپیمای دیگر در هوا، مبلغ یک میلیون دلار دستمز گرفت. او در آن ارتفاغ 15 هزار فوتی فقط چند ماسک و چند چتر مخفی برای محافظت از خودش در حین حرکت روی زیپ لاین داشت. از طرفی دیگر، باید دمای منفی 32 درجه سانتی‌گرادی و سرعت 240 کیلومتر بر ساعت هواپیما را هم در نظر بگیریم تا متوجه شویم که کرین چه کار هولناکی انجام داد.
9. پرواز پولکت‌ها
- نام فیلم: مکس دیوانه: جاده خشم (2015)
- کارگردان: جورج میلر
- ژانر: اکشن، علمی تخیلی
- بازیگران بدلکار: دارن میچل، سباستین دیکینز
- ارتفاع ستون‌ها: 12 متر
- بیشترین سرعت حرکت: 80 کیلومتر بر ساعت
فیلم پرفروش و پسا آخرالزمانی جورج میلر یعنی «مکس دیوانه: جاده خشم» (Mad Max: Fury Road) با بیش از 300 سکانس بدلکاری و حضور تقریباً به همان تعداد بدلکار در پشت صحنه، کاملاً مملو از صحنه‌های اکشن دیوانه‌کننده است. فیلم در پایان نفس‌گیرش که مکس (تام هاردی)، فوریوسا (چارلیز ترون) و اعضای فرقه وووالنی را می‌بیند، به معنای واقعی کلمه به نقطه اوج جدیدی می‌رسد. در اینجا ماشین‌ها باهم مسابقه می‌دهند و در میان انفجارهای عظیم و تعقیب‌ها و گریزهای عظیم 75 ماشین، چیزی که بیش از هر چیز نفسمان را برمی‌آورد، حضور پولکت‌ها است.
این شخصیت‌ها که با لباس‌های پوشیده از چرم از دکل‌هایی به ارتفاع 12 متر پایین می‌آیند، یکی از شگفت‌انگیزترین تصاویر جاده خشم را تشکیل می‌دهند. برای امکان‌پذیر ساختن این شاهکار آکروباتیک بدلکاری، گای نوریس هماهنگ‌کننده بدلکاری و تیمش هشت هفته تمرین شدید انجام دادند.
10. تقابل اهرن خطر با خرس
- نام فیلم: کله‌خر برای همیشه (2022)
- کارگردان: جف ترماین
- ژانر: کمدی، اکشن
- بازیگر بدلکار: اهرن مک گهی
- مدت زمان حضور در کنار خرس: 30 دقیقه
- تعداد برداشت‌ها: 1
به راحتی می‌توان فراموش کرد که افراد حاضر در مجموعه فیلم‌های «کله‌خر» (Jackass)، از باهوش ترین و بی باک‌ترین بدلکاران این صنعت هستند. این گروه این بار در «کله‌خر برای همیشه» (Jackass Forever) هنرنمایی‌های مختلفی را از خود به نمایش می‌گذارند که از جمله اصلی‌ترین آن‌ها، بدلکاری بازسازی بدلکاری نمادین باستر کیتون در استیمبوت بیل جونیور است. (در ابتدای همین فهرست به معرفی این صحنه پرداختیم.) این بازسازی، ادای احترامی دوست‌داشتنی به کار کیتون است که به عنوان یکی از اولین نمونه‌های بدلکاری در هالیوود به جذابیت این فیلم می‌افزاید.
هرچند این تردستی‌ها و بدلکاری‌ها در همین جا تمام نمی‌شود. نقطه اوج این بدلکاری‌ها زمانی رخ می‌دهد که اهرن خطر -یا به اختصار او. جی.- خودش را طمعه یک خرس زنده و واقعی می‌کند. در این صحنه او به یک صندلی بسته شده، غرق در عسل است و تکه‌های ماهی قزل‌آلا به همراه دارد. سپس سروکله یک خرس قهوه‌ای با ظاهری گرسنه ظاهر می‌شود و اهرن باید خودش را در سریع‌ترین زمان ممکن نجات دهد. نتیجه این اتفاق را خودتان می‌توانید تماشا کنید، اما اگر نگران هستید به شما اطمینان می‌دهیم که اهرن کماکان زنده است.
منبع: empireonline