نقد انیمیشن خاطرات یک حلزون : در جستجوی خوشبختی

انیمیشن خاطرات یک حلزون (Memoir of a Snail) یک انیمیشن کمدی درام است. این انیمیشن یک سبک خاص و منحصر به فرد و قابل توجه دارد.  انیمیشن «خاطرات یک حلزون» استاپ موشن است. این کار محصول استرالیا است. آدام الیوت تهیه کنندگی این انیمیشن را به عهده داشته‌است. صداپیشگانی همچون سارا اسنوک، کودی اسمیت مک فی، اریک بانا، مگدا سوبانسکی، دومینیک پینون، نیک کیو، جکی ویور در این انیمیشن نقش آفرینی کرده‎‌اند. آدام الیوت از سبکی که در آن از پیکره‌های سفالی دست ساز برای روایت داستان استفاده می‌کنند، بهره گرفته تا داستان خویش را به تصویر بکشد. از دیگر آثار آدام الیوت می‌توان به مری و مکس اشاره کرد. مری و مکس و انیمیشن «خاطرات یک حلزون» تا حد زیادی به هم مربوط می‌شوند و به نظر می رسد که تکمیل کننده‌ی یکدیگر هستند. انیمیشن «خاطرات یک حلزون» بر اساس بخش‌هایی از زندگی شخصی آدام الیوت ساخته شده‌است. می‌توان گفت این انیمیشن تا حدودی یک اثر شخصی است، که آدام  الیوت تجربه‌های خود را در آن به تصویرکشید و به مخاطب نشان داده تا او را نیز در تجربه هایش شریک کند. 

شاید هنوز کسانی باشند که فکر می‌کنند انیمیشن‌ها صرفاً داستان‌های تصویری سرگرم کننده‌ای‌ هستند که مختص قشر کودک و نوجوان می‌باشند.  اما کسانی مانند آدام الیوت ثابت کرده‌اند که انیمیشن می‌تواند حاوی مفاهیم انسانی و جهانی  باشند.  انیمیشن‌ها همراه با یک داستان خوب می‌توانند به مسائل روان‌شناختی و پیچیدگی‌های روح انسان ورمز و رازهای پنهان جهان هستی بپردازند و آنها  را برای مخاطب به نمایش بگذارد. انیمیشن‌ها با ساخت یک دنیای فانتزی و رویاگونه می‌توانند مسائل انتزاعی را به واقعیت تبدیل کنند و با استفاد از این ابزار مخاطب را مجذوب خود کنند. 

• نقد سریال پنگوئن : زندگی رازآلود ابرشرور گاتهام

دنیایی تاریک و غم انگیز

انیمیشن «خاطرات یک حلزون»  داستان زندگی  گریس پودل را به تصویر کشیده‌است. گریس پودل که یک شخصیت خاص و تنها است چالش‌های زیادی در زندگی دارد. او همچنان که در انزوایی که خویش برای خود انتخاب کرده است اسیر است در عین حال می‌خواهد هویت خود را باز یابد.  این انیمیشن داستان یک سفر است سفری که شخصیتی نا امید از همه چیز سعی می‌کند به امید دست پیدا کند. نویسنده در این انیمیشن به داستان‌های پیچیده و تضادهای روحی انسانی می‌پردازد. تماشگر با انیمیشن «خاطرات یک حلزون» پا به دنیای تاریک و غم انگیز قهرمان می‌گذارد. این انیمیشن تنها به وجه سرگرم کنندگی توجه نکرده است بلکه در بستر روحیات و پیچیدگی‌های احساسات انسانی حرف‌هایی برای گفتن دارد پس این انیمیشن گذشته از سرگرمی دارای مفهومی عمیق نیز هست.  داستان انیمیشن «خاطرات یک حلزون»  همزمان که  مضمونی طنز و انتقادی دارد به  تراژدی انسانی نیز می‌پردازد.

فیلم

خاطرات یک حلزون

Memoir of a Snail

تماشای انیمیشن خاطرات یک حلزون

دو زندگی متفاوت

داستان این انیمشن با مرگ آغاز می‌شود. پینکی یک شخصیت سالمند است که دوست صمیمی قهرمان یعنی گریس پودل نیز هست. پینکی در ابتدای داستان  می‌میرد. او با مرگش اتفاق تلخ و لحظات غم انگیزی را برای گریس پودل رقم می‌زند. در واقع صحنه‌ی مرگ پیکنی اشاره به واقعیت تلخ جدایی و نیستی دارد و این واقعیت تلخ  را بی پرده برای تماشاگر به تصویر می‌کشد. پینکی یک زندگی ماجرا جویانه داشته دقیقاً برخلاف زندگی گریس پودل که پر از تنهایی سکون و اندوه است. برای همین هم پینکی اسطوره‌ی گریس پودل بود. گریس پودل برخلاف پینکی آنگونه که خود  می‌گوید یک زندگی  انزواطلبانه را برای خود انتخاب می‌کند تا هرچه بیشتر از صدمات احتمالی معاشرت با دیگران  دور باشد.  انیمیشن «خاطرات یک حلزون» زندگی حلزون‌وار گریس پود را دست مایه قرار داده‌است. زندگی گریس پودل بی هیجان راکد و پر از اندوه است اما در لا به لای این تلخی‌ها لحظات شیرینی نیز لحاظ شده است. گریس پودل که از زمان کودکی با سختی بزرگ شده و هر روزی که گذشته دنیا برایش سختر وسختر شده‌است و او هر روز ناامید و ناامیدتر شده اکنون دیگر تاب پیچیدگی‌ها و سختی‌های این زندگی را ندارد. درواقع سختی‌های زندگی از همان زمانی که مجبور شده از برادر دو قلویش گیلبرت جدا شود، آغاز شده. برادرش توسط خانواده‌ی دیگری به آنسوی استرالیا می‌رود. از آن به بعد گریس پودل  به شدت احساس تنهایی می‌کند و این حس تنهایی در روحش رسوخ پیدا کرده و زخم عمیقی برای او به یادگار می‌گذارد.  گریس پودل در واقع نماد شخصیت‌هایی است که در پایین‌ترین  طبقات یک جامعه زندگی می‌کنند. شخصیت‌هایی که از نظر جامعه و ساکنان طبقات بالاتر بی ارزش هستند. گریس پودل علاقه‌ی شدید و غیر معمولی به جمع کردن وسایلی دارد که نشانی از حلزون در آنها است. علاقه‌ی شیفته وار گریس پودل به دنیای حلزونی نشان از حسرت‌هایی است که در زندگی کشیده و کارهایی است که می‌خواهد انجام بدهد اما نمی‌تواند. او می‌خواهد  پول کافی داشته باشد تا بتواند به دیدن برادرش برود.  گریس پودل نماد افرادی است که به خاطر ترس و آسیب‌هایی که درگذشته دیده‌اند یک پوسته محافظتی به دورخود کشیده‌اند گرچه در ناخودآگاهشان دوست دارند از این بند اسارت رها شوند و بتوانند زندگی را تجربه کنند.

• نقد انیمیشن ربات وحشی (The Wild Robot)

نویسنده وکارگردان عمدا به گونه‌ای داستان گریس پودل را روایت کرده‌اند که او مورد قضاوت قرار نگیرد. خود نویسنده و کارگردان در هیچ کجای داستان در مورد نوع و سبک زندگی گریس پودل  قضاوت نمی‌کنند.  سازندگان «خاطرات یک حلزون»  فقط روایتگرانی هستند که یک داستان را با استفاده از تصویر وصدا برای تماشاچی روایت می‌کنند بدون این که به خود اجازه دهند بر کرسی داوری بنشینند و حکمی صادر کنند. فیلم «خاطرات یک حلزون» با ایجاد  حس همدلی سعی دارند تا مخاطب را تشویق کنند که  درک عمیقتری از چالش‌های روحی  و محدودیت‌های تحمیلی و انتخاب شخصی  داشته‌باشد. این انیمیشن  روایتی از رنج ها و فقدان شادی‌ها یمعمول زندگی انسانی است.سازندگان با استعدد و هوشمند توانسته‌اند داستان خیره کننده‌ای از تنیدن طنز و تراژدی  بسازند.  طنز تلخ داستان همراه با انیمیشنی پر از جزئیات ضروری و یک روایت عمیق یک شخصیت خاص و داستان زندگیش را برای مخاطب به نمایش نهاده‌است. طراحی شخصیت‌ها همراه با صدا پیشگی قوی باعث شده تا مخاطب همراه با شخصیت  بخنند و گریه کند. انیمیشن «خاطرات یک حلزون» بیشتر از هر چیزی بر تناقضات زندگی و لحظات شادی که در بین آوار  تاریکی سر برمی‌آورند تأکید دارد.

از نقاط برجسته‌ی فیلم می‌توان در وحله‌ی اول به بازی فوق‌العاده عالی صدا پیشگان اشاره کرد. آنها با زیر و بم این هنر آشنا  و در این کار حرفه‌ای هستند. صدا پیشگان با بازی با صدا به خوبی فاصله‌ی خود با مخاطب را پر کرده و باعث
می‌شوند تا مخاطب با شخصیت‌های داستان ارتباط برقرار کنند و این امر باعث می‌شود که احساسات شخصیت به مخاطب منتقل شود. موسیقی متن نیز از دیگر نقاط برجسته‌ی فیلم است. موسیقی متن با تم و احساسات شخصیت فیلم هماهنگ است وحس نابی از یک تجربه‌ی جالب را برای مخاطب تداعی می‌کند.انیمیشن «خاطرات یک حلزون» از نظر فنی کار کم نقصی است. لوکیشن‌ها، طراحی لباس، تصویر پردازی و فضا سازی همه به نحو احسن اجرا شده‌اند و همگی در خدمت پیشبرد داستان هستند.

انیمیشن «خاطرات یک حلزون» از نگاه منتقدان

برخی از منتقدان معتقدند که داستان در بعضی بخش‌ها کم کاری کرده و قوت لازم را ندارد. به نظر می‌رسد  که داستان یک‌دست نیست و در بعضی جاها قدرت خود را از دست داده و جلوه‌های ویؤه جای آن را پر کرده است. از ایرادات دیگری که بر انیمیشن «خاطرات یک حلزون » وارد شده است در مورد دیالوگ‌ها است. دیالوگ‌ها در برخی موارد نتوانسته‌اند آن طور که باید و به طور کامل منظور گوینده و شخصیت را به مخاطب منتقل کنند.  نویسنده باید بیشتر از این‌ها روی دیالوگ‌ها وسواس به خرج می‌داد.

انیمیشن «خاطرات یک حلزون» توانسته نظرات مثبتی فراوانی از مخاطبان عام و همچنین منتقدان سینما دریافت کند. این فیلم با داستانی متفاوت و سبک خاص و شخصیت‌های کاریزماتیک توانسته است  تجربه‌ای خاص را برای تماشاگر رقم بزند. کارگردان فیلم همیشه کارهای خاصی را در کارنامه‌ی خود داشته و تمایلی به ساختن انیمیشن‌های کلیشه‌ای و یا ماجراجویی صرف ندارد. او همیشه انگشت بر مسائل و چالش‌های انسانی گذاشته و از دید دیگری به آنها پرداخته است.

حلزون نماد انسانی منزوی است که درلاک خودش فرو رفته‌است. انزوا و تنهایی به دور از دیگران زندگی کردن شیوه‌ی انسانی است که افسرده است و ترس از وابستگی و از دست دادن، دارد. حلزون روزگار خویش را در لانه و در واقع در خانه‌ی خود می‌گذراند بدون این که به معاشرت با دیگران نیاز داشته باشد و اما در باره‌ی انسان این گونه است که او در زندگی حلزون‌وار خود این نیاز معاشرت با دیگران را نادیده می‌گیرد.

سخن آخر

انیمیشن « خاطرات یک حلزون» یک انیمیشن با سبک خاص است. این انیمیشن داستانی پر مغز و چالش برانگیز دارد. آدام الیوت توانسته مفهوم انزوا، تنهایی و امید را در این انیمیشن تصویری کند و کاری کند تا مخاطب درک بهتری از تضادها وپیچیدگی‌های زندگی انسان داشته‌باشد. این انیمیشن داستان یک شخصیت منحصر به فرد را در قالب یک فرم منحصر به فرد به تصویر کشده‌است.  پیامی را  که آدام الیوت می‌خواهد به مخاطبش منتقل کند در باب قضاوت نکردن و درک شرایط روحی کسانی است که سبک خاصی برای زندگی خویش انتخاب می‌کنند و در عین حال می‌شود همه چیز تغیر کند اگر شخصیت به جایی برسد که نیاز به تغیر را حس کند.