6 روش موثر برای مقابله با دیپ فیک و حفظ امنیت دیجیتال
دیپ فیک (Deepfake) یک فناوری مبتنی بر هوش مصنوعی و یادگیری عمیق است که برای ایجاد تصاویر، ویدیوها و صداهای جعلی اما واقع‌گرایانه استفاده میشود. این تکنیک با استفاده از الگوریتم‌های شبکه‌های عصبی و مدل‌های یادگیری عمیق، داده‌های صوتی و تصویری را پردازش کرده و محتوای جدیدی تولید می‌کند که می‌تواند چهره، حرکات یا صدای افراد را تغییر دهد یا بازسازی کند.
دیپ فیک با ترکیب دو کلمه یادگیری عمیق (Deep Learning) و جعل (Fake)، به خوبی عملکرد خود را توضیح می‌دهد. این فناوری امروزه در زمینه‌هایی مانند سرگرمی، تبلیغات، و حتی سیاست استفاده میشود، اما به دلیل سوءاستفاده‌های احتمالی، نگرانی‌هایی درباره امنیت دیجیتال و انتشار اطلاعات نادرست ایجاد کرده است. در بهترین حالت ممکن، دیپ فیک می‌تواند به عنوان یک بستر مناسب برای سرگرمی و خنده‌دار کردن محتوا مورد استفاده قرار بگیرد، اما در بدترین حالت، از هویت شما سوء استفاده می‌کند، کاربران را در منجلابی می‌اندازد که رهایی از آن آسان نیست و آن‌ها را در فضایی بین واقعیت و خیال زندانی می‌کند. در این مطلب به معرفی روش‌هایی برای مقابله با دیپ فیک و حفظ امنیت دیجیتال می‌پردازیم.
6. جستجو با عکس در اینترنت
جستجو تصویر در اینترنت، یکی از روش‌های آسان و کاربردی برای تشخیص محتوای تقلبی است. به عنوان نمونه، بعضی از کلاهبرداران، تصویر کاربران شبکه‌های اجتماعی را دانلود می‌کنند و آن را به عنوان تصویر پروفایل خود انتخاب می‌کنند تا روند سوء استفاده از کاربران طبیعی به نظر برسد. با این وجود، استفاده از گوگل لنز، می‌تواند در مقابله با این افراد کاربردی باشد. برای این کار، ابتدا محتوای مورد نظر مانند: عکس پروفایل را انتخاب کنید و سپس ابزار «گوگل لنز» را فعال کنید.
اگر نمی‌توانید این کار را انجام دهید، از عکس پروفایل اسکرین شات بگیرید و سپس به اپلیکیشن گوگل فوتوز مراجعه کنید. با مشاهده تصویر و انتخاب گزینه «گوگل لنز» باید بخشی از عکس مانند: چهره را انتخاب کنید و سپس به دنبال نمونه مشابه به آن در اینترنت بگردید.
در صورتی که چندین عکس مشابه به نمونه مورد نظر خود را در اینترنت مشاهده کردید، این احتمال وجود دارد که عکس جعلی باشد. علاوه‌براین، حساب‌های اینستاگرام و حتی ایکس را که با این عکس در بخش تصاویر گوگل ثبت شده‌اند را نیز بررسی کنید تا به تایج درست برسید و بتوانید هویت‌های اصلی را پیدا کنید.
علاوه‌براین، اگر با یک ویدیو عجیب در اینترنت مواجه شدید، می‌توانید از نرم‌افزارهای تشخیص دیپ فیک مانند: Deepware استفاده کنید. نرم‌افزار Deepware ابزاری برای تشخیص ویدیوهای دیپ فیک است. این نرم‌افزار از الگوریتم‌های پیشرفته هوش مصنوعی استفاده می‌کند تا ویدیوهای جعلی ساخته‌شده با فناوری دیپ فیک را شناسایی کند. کاربران میتوانند فایل‌های ویدیویی را آپلود کرده یا لینک آن‌ها را وارد کنند، سپس Deepware درصد احتمال جعلی بودن ویدیو را مشخص می‌کند. این ابزار برای مقابله با سوءاستفاده از دیپ فیک در زمینه‌هایی مانند اخبار جعلی، جعل هویت، و کلاهبرداری آنلاین کاربرد دارد.
5. بررسی واکنش‌های مخاطب حین تماس تصویری
متاسفانه، تماس‌های ویدیویی مبتنی بر هوش‌مصنوعی درحال افزایش است که می‌تواند افراد بیشتری را در تور کلاهبرداران بیندازد. با اینحال، چندین روش برای تشخیص و شناسایی دیپ فیک وجود دارد که می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. در قدم اول، باید از مخاطب بخواهید تا سر خود را به سرعت تکان دهد. با تکان دادن سریع سر، افکت دیپ فیک ثبات خود را از دست می‌دهد و این احتمال وجود دارد که چهره اصلی شخص مشخص شود.
در این بین، اگر از آن شخص خواستید تا سر خود را تکان دهد، اما او درخواست شما را رد کرد، این احتمال وجود دارد که آن شخص از فناوری دیپ فیک استفاده کرده باشد. علاوه‌براین، بروز اختلال در عملکرد دیپ فیک و حتی (Lag) می‌تواند به شما در تشخیص کمک کند. این نکته را به یاد داشته باشید که کلاهبرداران میتوانند از طریق دیپ فیک، از چهره شما برای کلاهبرداری از سایر کاربران استفاده کنند و تنها به چند نمونه محدود خود اکتفا نکنند؛ از اینرو، در صورتیکه که موارد مشکوکی را مشاهده کردید، به سرعت تماس ویدیویی را قطع کنید.
4. به ناهماهنگی‌های چهره دقت کنید
وقتی ویدیویی از یک فرد واقعی مشاهده می‌کنید، حالت‌های چهره او در تمامی حالت‌ها طبیعی است. این موضوع به یک شوخی رایج تبدیل شده که هوش مصنوعی شخصیتی ندارد، اما واقعیت این است که این ابزارها واقعاً در بازسازی احساسات انسانی خوب عمل نمی‌کنند و کاربران میتوانند با کمی دقت، به جزئیات پنهان شده پی ببرند.
اگر نگران هستید که ویدیوی دیپ فیک باشد، بررسی ناهماهنگی‌های چهره یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تشخیص این موضوع است. بررسی کنید که آیا فرد در ویدیو به راحتی می‌تواند حالت‌های چهره خود را تغییر دهد و همچنین نحوه حرکت دهان او هنگام صحبت کردن را مشاهده کنید. اگرچه همه افراد ممکن است کاملاً بی‌نقص صحبت نکنند، اما تنها با همین موارد می‌توانید تشخیص دهید که آیا فرد واقعی است یا خیر.
3. به لکه‌ها و نقص‌های ظاهری توجه کنید
تصاویر و ویدیوهای دیپ فیک اغلب نشانه‌های واضحی دارند که نشان می‌دهند واقعی نیستند. به عنوان مثال، دست‌های افراد ممکن است غیرطبیعی به نظر برسند، به‌ویژه زمانی که تلاش می‌کنند دست خود را در جیب شلوار قرار دهند. همچنین باید به حرکات غیرطبیعی توجه کنید. برای مثال، ممکن است بازوهای آن‌ها به شکلی حرکت کند که یک فرد عادی توانایی انجام چنین کاری را ندارد. همچنین دقت کنید که چگونه فرد با پس‌زمینه تعامل برقرار می‌کند. در بسیاری از موارد، دیپ فیک‌ها این حس را به شخص منتقل می‌کنند که انگار بیش از حد از محیط واقعی فاصله دارند و نمی‌توانند حس یک مکالمه یا یک ویدیو طبیعی را القا کنند.
2. صدای غیرواقعی
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای تشخیص دیپ فیک در ویدیوها، گوش دادن به صدا است. در بسیاری از موارد، افراد در ویدیوهای دیپ فیک حتی با وجود بهبودهای انجام‌شده توسط هوش مصنوعی صدایی رباتیک دارند. همچنین ممکن است در صداهای آن‌ها اشکالاتی مانند اختلالات یا ناهماهنگی‌هایی شنیده شود. در بسیاری از ویدیوهای دیپ فیک، مشکلات صوتی‌ای وجود دارد که شبیه به خرابی عملکرد کامپیوتر به نظر می‌رسند. اغلب این مشکلات ناشی از نقص دوربین نیستند، بلکه به دلیل عدم بررسی دقیق ویدیو توسط سازنده دیپ فیک ایجاد شده‌اند.
1. تعامل ضعیف هوش‌مصنوعی با اشیاء
هوش مصنوعی معمولاً در تعامل اشیاء با افراد عملکرد ضعیفی دارد. احتمالاً تصویر دیپ فیک معروف «پاپ با کت پافر» را به یاد دارید؛ اگرچه این تصویر متقاعدکننده بود، اما یک نشانه واضح وجود داشت که نشان می‌داد جعلی است. صلیب او بیشتر شبیه یک کیف بود تا یک گردنبند. علاوه بر این، مرکز کت او شبیه به یک کمربند وزنه‌برداری به نظر می‌رسید.
به سایر تعاملات غیرطبیعی اشیاء توجه کنید که ممکن است در نگاه اول واضح باشند. برای مثال، کلاه یا عینک فرد ممکن است غیرطبیعی به نظر برسد. همچنین دقت کنید که چگونه فرد با میزها، غذا و سایر اشیاء اطراف خود تعامل دارد. این جزئیات میتوانند جعلی بودن تصویر یا ویدیو را آشکار کنند. دیپ فیک ها به‌طور نگران‌کننده‌ای رایج هستند و بسیاری از آن‌ها متقاعدکننده به نظر می‌رسند. با این حال، شما می‌توانید با چند مرحله ساده تشخیص دهید که آیا یک تصویر یا ویدیو واقعی است یا خیر. اگر نکته متفاوتی را حین صحبت کردن یا برخورد شخص مشاهده کردید، باید آن را به‌عنوان یک نشانه هشداردهنده در نظر بگیرید.
سایر نکات کاربردی
با دقت اطلاعات را به اشتراک بگذارید: اولین قدم برای جلوگیری از دیپ فیک‌ها این است که در مورد اطلاعات شخصی‌ای که به صورت آنلاین به اشتراک می‌گذارید، بسیار محتاط باشید. میزان داده‌های موجود درباره خودتان را محدود کنید، به‌ویژه عکس‌ها و ویدیوهای با کیفیت بالا که ممکن است برای ساخت دیپ فیک استفاده شوند. تنظیمات شبکه‌های اجتماعی را تغییر دهید تا افراد مورد اعتماد فقط بتوانند آنچه را که به اشتراک می‌گذارید را مشاهده کنند. همچنین مطمئن شوید که به افرادی که درخواست دنبال کردن یا دوستی می‌دهند، اعتماد دارید.
تنظیمات حریم خصوصی قوی را فعال کنید: از تنظیمات حریم خصوصی وب‌سایت‌ها به طور کامل استفاده کنید تا کنترل کنید چه کسی می‌تواند به اطلاعات شخصی و محتوای شما دسترسی داشته باشد. دسترسی به عکس‌ها، ویدیوها و سایر داده‌های حساس را محدود کنید. این حالت شامل وب‌سایت‌هایی است که فایل‌های عکس شما را ذخیره می‌کنند. با کاهش میزان مطالب عمومی موجود، منابع سازندگان دیپ فیک بالقوه را محدود می‌کنید.
واترمارک کردن عکس‌ها: هنگام اشتراک‌گذاری تصاویر یا ویدیوها به صورت آنلاین، از واترمارک دیجیتال استفاده کنید. این کار می‌تواند سازندگان دیپ فیک را از استفاده از محتوای شما منصرف کند، زیرا تلاش‌های آن‌ها را قابل ردیابی‌تر می‌کند.
درباره دیپ فیک‌ها و هوش مصنوعی بیاموزید: حوزه هوش مصنوعی به سرعت در حال تحول است و دنبال کردن آخرین پیشرفت‌ها در این زمینه برای همه افراد ضروری است. نیازی نیست که متخصص باشید، اما آگاهی از اخبار مرتبط با این فناوری‌ها می‌تواند شما را در برابر چالش‌های احتمالی هوشیارتر کند. این دانش به شما کمک می‌کند تا هنگام مواجهه با محتوای مشکوک، نشانه‌های هشداردهنده را بهتر تشخیص دهید و تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرید.
احراز هویت چندعاملی (MFA) را فعال کنید: در دنیای امروز، باید امنیت خود را با احراز هویت چندعاملی برای همه حساب‌های خود افزایش دهید. این روش شامل یک مرحله اضافی برای ورود به حساب مانند اسکن چهره، وارد کردن کد که به تلفن شما ارسال شده یا استفاده از یک اپلیکیشن مستقل روی دستگاهتان است. این لایه اضافی امنیتی مانع از دسترسی غیرمجاز به حساب‌های شما شده و احتمال دسترسی دیگران به داده‌های شخصی شما را کاهش می‌دهد.
استفاده از رمزهای عبور طولانی، قوی و منحصربه‌فرد: برای ایجاد امنیت بیشتر حساب‌های کاربری، رمزهای عبور باید حداقل ۱۶ کاراکتر طول داشته باشند و برای هر حساب کاملاً منحصربه‌فرد باشند. این رمزها باید ترکیبی تصادفی از حروف بزرگ، حروف کوچک، اعداد و کاراکترهای خاص باشند تا از پیچیدگی و امنیت بالایی برخوردار شوند.
نرم‌افزارهای خود را به روز نگه دارید: دستگاه‌ها و نرم‌افزارهای خود را با آخرین بسته‌های امنیتی و آپدیت‌ها به روز نگه دارید. نرم‌افزارهای قدیمی ممکن است نقاط ضعفی داشته باشند که هکرها برای دسترسی به داده‌های شما از آن‌ها سوءاستفاده کنند. توصیه میشود گزینه آپدیت خودکار را فعال کنید تا نیازی به بررسی دائم نباشد.
از فریب فیشینگ دوری کنید: هنگام دریافت ایمیل‌ها، پیام‌های مستقیم، پیامک‌ها، تماس‌های تلفنی یا سایر ارتباطات دیجیتال از منابع ناشناخته، باید با دقت و احتیاط عمل کنید. این موضوع به‌ویژه زمانی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند که پیام حاوی درخواست فوری باشد، مانند ادعای هک شدن سیستم شما یا برنده شدن جایزه‌ای بزرگ. هدف چنین پیام‌هایی معمولاً دستکاری احساسات شما برای دانلود بدافزار یا افشای اطلاعات شخصی است.
گزارش محتوای دیپ فیک: اگر با محتوای دیپ فیکی مواجه شدید که مربوط به شما یا شخص دیگری است، آن را در پلتفرمی که محتوا در آن منتشر شده گزارش دهید. این کار می‌تواند کمک کند تا محتوا حذف یا بررسی شود و دامنه انتشار آن محدود شود. همچنین باید آن را به مقامات قانونی گزارش دهید.
مشاوره حقوقی بگیرید: اگر قربانی یک دیپ فیک شده‌اید که اعتبار شما را خدشه‌دار کرده است، با کارشناسان حقوقی در زمینه امنیت سایبری و حفظ حریم خصوصی مشورت کنید. قوانین مرتبط با دیپ فیک‌ها در حال تکامل هستند اما با توجه به سرعت تغییر فناوری، سیستم حقوقی نیازمند زمان برای هماهنگی است.
منبع: MUO
