نقد فیلم بازی یک بیوه (A Widow’s Game)
زنی با نقاب
چند سالی است که به لطف نتفلیکس و سرمایه عظیمی که در اختیار دارد، فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی از سراسر جهان با کیفیتی عالی ساخته می‌شوند و مخاطبان خاص خود را جذب می‌کنند. به لطف تلاش‌های نتفلیکس، دیگر سینما در هالیوود خلاصه نمی‌شود و هر داستانی در هرجایی از دنیا، ارزش روایت دارد. فیلم اسپانیایی بازی یک بیوه (A Widow’s Game) به کارگردانی کارلوس سدس که با اقتباس از پرونده واقعی «بیوه سیاه پاترایکس» ساخته شده است، از جمله این اثار بین‌المللی موفق است، اثری که لابه‌لای داستان جنایی کنجکاوی برانگیز خود، مرز میان نیرنگ شخصیت اصلی و ضعف‌های انسانی او را با دقت کاوش می‌کند. فیلم تلاش می‌کند لایه‌های پنهان عشق، خیانت و چه‌بسا روان‌شناسی جنایت را پیش چشم مخاطب قرار دهد.
داستان فیلم حول قتل آنتونیو نافارو سِردان در پارکنیگی در والنسیا می‌چرخد؛ این حادثه که در آگوست ۲۰۱۷ رخ داد، باعث شد همسرش ماریا ماخه، به‌عنوان مظنون اصلی در نظر گرفته شود. فیلم با استفاده از سه زاویه دید اصلی – ماخه (ایوانا باکرو)، سالوا (تریستین اولوا) و مامور پلیس ایوا (کارمن ماچی) – روند کشف حقیقت را نمایش می‌دهد. این ساختار، اگرچه در ظاهر جذاب است و مخاطب را به درک جامعی از اتفاقات کل داستان می‌رساند، اما در لحظاتی منجر به پراکندگی روایت و کاهش تعلیق میشود.
| مشخصات فیلم بازی یک بیوه | |
| کارگردان | کارلوس سدس |
| نویسنده | رامون کمپوس، جما آر. نیرا، جون د لا کوئستا، دیوید اوریا، خاویر چاسارتگوئی |
| بازیگران | ایوانا باکرو، تریستان اولوا، کارمن ماچی، جوئل سانچز، الکس گادیا |
| تاریخ انتشار | ۲۰۲۵ |
بازی‌های خوب
ایوانا باکرو در نقش ماخه، بازی فوق‌العاده‌ای ارائه می‌دهد. او با نگاه‌هایی سرد و لحنی محاسبه‌گر، شخصیت پیچیده‌ای خلق می‌کند که هم‌زمان قربانی و عامل است. باکرو درک درستی از ابعاد روانی این شخصیت دارد و به‌خوبی توانسته میان معصومیت و خطرپذیری ماخه، یک تعادل تعادل ایجاد کند. بد نیست بدانید که باکرو همان اوفلیای «هزار توی پن» (Pan’s Labyrinth)، فیلم به یاد ماندنی سال ۲۰۰۶ گیرمو دل‌تورو است. بازیگرانی که از دوران کودکی وارد سینما می‌شوند معمولا با خطرات زیادی مواجه می‌شوند و خیلی‌هایشان محو می‌شوند، این که بازیگر بااستعدادی همچون ایوانا باکوئرو موفق شده مسیر حرفه‌ای خود را دنبال کند و به چنین جایگاهی برسد، جای خوشحالی دارد.
تریستین اولوا در نقش سالوا، دومین شخصیت مهم فیلم است. او نقش مردی را بازی می‌کند که در دام عاطفی و احساسی زن داستان گرفتار شده، به لطف نقش‌آفرینی آرام اما تاثیرگذار او، سالوا هم هویت متمایز خود را پیدا کرده است. او به تصویر مردی آسیب‌پذیر جان می‌بخشد که در مرز بین تمایل به نجات یک زن و میل به پذیرفته شدن، گرفتار است.
کارمن ماچی هم در نقش ایوا، افسر تحقیق دقیق و باتجربه‌ای است که به دنبال کشف حقیقت است. حضور او، به واسطه ثبات و قاطعیتی که در این شخصیت وجود دارد، یک ستون استوار به داستان فیلم اضافه کرده است و جنبه مستندگونه روایت را تقویت می‌کند.
ماخه با وعده‌های فریبنده و شکایت از رفتار مردانه شوهرش آنتونیو، مردانی چون سالوا را به پیاده‌سازی نقشه‌های شومش ترغیب می‌کند. استفاده از عنصری چون فریب و همچنین بی‌مسئولیتی در قبال افراد دیگر و کل جامعه، یکی از مضامین کلیدی فیلم است. در واقع، فیلم نگاهی انتقادی به روابط پیچیده مبتنی بر احساسات، قدرت و مسئولیت دارد و روان‌شناسی جنایی را با بستری اجتماعی ترکیب می‌کند.
استفاده ازساختار سه زاویه دید ماخه، سالوا و ایوا باعث میشود حقیقت فیلم مبهم‌تر شود. هر دیدگاه به بُعدی جدید از شخصیت‌ها و رویدادها می‌پردازد و تماشاگر را به بازاندیشی در درک خود از واقعیت، ترغیب می‌کند. این زاویه، اگرچه گاه باعث سردرگمی میشود، اما تجربه‌ای منحصربه‌فرد خلق می‌کند. چالش فیلم این است که می‌خواهد دو داستان واقعی مختلف، پرونده قتل آنتونیو و تلاش‌های واحد پرونده‌های جنایی نیروی پلیس والنسیا (با آمار فوق‌العاده ۹۸ درصد حل پرونده‌های مختلف) را با هم ترکیب کند. دو روایت مختلف باعث شده است فیلم اطلاعات زیادی برای ارائه به مخاطب داشته باشد، به همین دلیل مدام مجبور است به جنبه‌های داستانی مختلف سرک بکشد. همین باعث شده است روایت فیلم کمی پراکنده شود و پیگیری آن با دشواری همراه باشد.
«بازی یک بیوه» به‌واسطه تحقیقات دقیق و توجه به مستندات واقعی، به شکلی کاملا وفادار به پرونده اصلی پیش می‌رود. این ویژگی، میزان واقع‌گرایی و درگیرکنندگی فیلم را افزایش می‌دهد.
فیلم با نگاه انتقادی به نقش‌های جنسیتی، تصویر‌های آشنای دنیای امروز همچون تصویر زن به عنوان قربانی و مرد به عنوان عامل سرکوب را زیر سوال می‌برد. «بازی یک بیوه» همچنین سعی می‌کند نشان دهد چگونه ساختارهای اجتماعی و فرهنگی سنتی می‌توانند عامل تحریک و جهت‌دهی به اعمال مجرمانه شوند.
ماخه فردی است که در اوج محدودیت‌ها به دنبال آزادی است، اما فضای پرخشونت خانواده و جامعه، در نقطه مقابل او قرار دارد و همین او را به یک مسیر غیرقابل بازگشت می‌رساند. البته «بازی یک بیوه» واقعا لحن بی‌طرفانه‌ای دارد و نشان می‌دهد که جدا از فشارها و محدودیت‌های جامعه، ویژگی‌های فردی خود ماخه هم نقشی کلیدی در وقوع اتفاقات داستان دارد. فیلم با این شخصیت، تصویری از زن امروزی و پیچیده ارائه می‌دهد که در چارچوب‌های اخلاقی سنتی نمی‌گنجد.
یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت فیلم، بازی درخشان سه بازیگر اصلی است. به‌ویژه ایوانا باکرو که توانسته با ظرافت تمام، دوگانه‌گی شخصیت زن مظنون به قتل را به تصویر بکشد. همچنین فیلم به‌واسطه تحقیقات دقیق و توجه به مستندات واقعی، به شکلی کاملا وفادار به پرونده اصلی پیش می‌رود. این ویژگی، میزان واقع‌گرایی و درگیرکنندگی فیلم را افزایش می‌دهد. استفاده از ساختار سه زاویه دید مختلف گرچه خطر زیادی دارد، اما داستان به خوبی موفق شده است انسجام نسبی خود را حفظ کند و با ایجاد تعلیق، مخاطب را تا پایان درگیر نگاه دارد.
نقاط ضعف
با وجود ایده‌های جذاب و روایت درگیر کننده، باز هم برخی شخصیت‌ها تا حدی کلیشه‌ای باقی می‌مانند. به‌خصوص آنتونیو که پرداخت چندانی ندارد، او بیشتر به‌عنوان نماد قربانی عمل می‌کند تا این که شخصیتی با وجوه انسانی باشد.
همچنین ریتم فیلم در نیمه دوم کند میشود و برخی سکانس‌ها بیش از اندازه کش‌دار هستند. تعلیق‌هایی که در نیمه اول قوی‌تر عمل می‌کنند، در نیمه دوم به دلیل تکرار یا پیش‌بینی‌پذیری، آزار دهنده می‌شوند. یک مشکل دیگر «بازی یک بیوه» این است که با وجود این‌که به زمینه مذهبی، فشارهای خانوادگی یا تربیت سخت‌گیرانه ماخه اشاره‌هایی می‌کند، اما به‌درستی به آن‌ها نمی‌پردازد. همین باعث میشود تکلیف مخاطب با ماخه مشخص نباشد. بالاخره نمی‌دانیم چه عاملی او را به چنین پرتگاهی رسانده‌اند: فشارهای مذهبی؟ تربیت خانوادگی اشتباه؟ یا ویژگی‌های شخصیتی فردی؟ این سطوح می‌توانستند تحلیل عمیق‌تری از شخصیت زن اصلی ارائه دهند.
یک فیلم تماشایی
«بازی یک بیوه» در میان آثار جنایی مبتنی بر داستان واقعی، یک نمونه جذاب و چندلایه است. فیلمی است با بازی‌هایی قدرتمند، فضاسازی دقیق و ساختاری بکر که مخاطب را به تفکر وا‌می‌دارد. فیلم هرچند در برخی جنبه‌ها همچون پرداخت شخصیت‌ها و حفظ ریتم می‌توانست بهتر عمل کند، اما در مجموع اثری است که ارزش تماشا و تحلیل دارد.
اگر به فیلم‌هایی با مضامین روان‌شناسانه، نقش‌های پیچیده زنانه و داستان‌های جنایی واقعی علاقه دارید، «بازی یک بیوه» انتخابی مناسب خواهد بود. کارلوس سِدِس با این اثر، بار دیگر نشان می‌دهد که چگونه سینمای اسپانیا می‌تواند در عین وفاداری به مستندات، تجربه‌ای دراماتیک، انسانی و درگیرکننده خلق کند.
نقاط قوت:
- داستان جذاب درگیر کننده
- بازی‌های خوب
نقاط ضعف:
- پراکندگی در روایت
- عدم انسجام در داستان
