بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی
در سالهای اخیر، مخاطبان بیش از هر زمان دیگری به سراغ آثاری رفتهاند که تصویری واقعی و گاه تلخ از نابرابریهای اجتماعی ارایه میدهند. شاید دلیل این استقبال، بازتاب اضطرابها و تنشهایی باشد که هر روز در جهان مدرن و نظام سرمایه داری با آن روبهرو هستیم؛ جهانی که در آن فاصله میان طبقات اجتماعی بیش از پیش محسوس شده است. در چنین فضایی، بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی تنها روایتهایی سرگرمکننده نیستند؛ بلکه آینهای هستند از واقعیتهایی که بسیاری از ما آن را لمس میکنیم.
این فیلمها، از درامهای واقعگرایانه گرفته تا آثار آخرزمانی تلاش میکنند با نگاهی صادقانه به مفهوم عزت، تعلق و تلاش برای بقا بپردازند. گاهی خشونت را نشان میدهند، گاهی بر زخمهای و نقدهای پنهان نظام سرمایه داری نور میاندازند؛ اما در هر حالتی یک هدف مشترک دارند فهم عمیقتر جهانی که در آن فقر، بیعدالتی و نابرابری تیتر اول بسیاری از زندگیهاست. در این فهرست، به سراغ آثاری رفتهایم که هر کدام به شیوهای خاص داستان انسانهایی را روایت میکنند که میان دو قطب قدرت و بیقدرتی گرفتار شدهاند.
این آثار نه تنها تجربهای سینمایی ارزشمند ارایه میکنند؛ بلکه فرصتی هستند برای تامل در مورد ساختاری که بر زندگی همه ما تاثیر میگذارد. بنابراین اگر به دنبال بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی یا حتی یک فیلم با موضوع فقر هستید، این مجموعه میتواند شروعی عالی برای یک سفر سینمایی تاثیرگذار باشد.
۱۰. بانوی زیبای من (My Fair Lady)

- امتیاز IMDB فیلم: ۷.۷ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۱۹۶۴
- مدت زمان: ۱۷۰ دقیقه
- ژانر: موزیکال، خانوادگی
- بازیگران اصلی: آدری هپبورن، رکس هریسون، استنلی هالووی، جرمی برت
- کارگردان: جرج کیوکر
شاید امروزه این اثر همان جایگاه افسانهای گذشته را نداشته باشد، اما هنوز هم یکی از نمونههای ماندگار در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی است؛ اثری که پشت ظاهر درخشان و فضای موزیکال خود، نقدی دقیق و هوشمندانه از ساختار طبقاتی جامعه ارایه میدهد. داستان فیلم با الیزا دولیتل، دختر گلفروش سادهای آغاز میشود که در خیابانهای دوران ادواردی لندن زندگی میکند. دختری که لهجه و ظاهرش او را به حاشیهنشینی محکوم کرده است. ورود هنری هیگینز، زبانشناس مغرور، مسیر زندگی او را تغییر میدهد. شرطبندی او با همکارش، تنها یک بازی اجتماعی به نظر میرسد؛ اما خیلی زود تبدیل به آزمونی برای سنجش ارزش انسانها در برابر معیارهایی مصنوعی میشود.
بانوی زیبای من در کنار روایت شاعرانهاش، یادآور این واقعیت است که در جهان امروز معیارهای نابرابر بیش از پیش همچنان پابرجا هستند و همین موضوع آن را شایسته حضور در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی میکند. این اثر برای هر کسی که به دنبال یک فیلم با موضوع فقر همراه با نگاهی دقیق به ساختارهای اجتماعی است، همچنان انتخابی ارزشمند و الهامبخش باقی مانده است.
۹. در جست و جوی خوشبختی (The Pursuit of Happyness)

- امتیاز IMDB فیلم: ۸ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۷ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۲۰۰۶
- مدت زمان: ۱۱۷ دقیقه
- ژانر: درام، خانوادگی
- بازیگران اصلی: ویل اسمیت، تندی نیوتون، جیدن اسمیت
- کارگردان: گابریل موچینو
فیلم در جستجوی خوشبختی یکی از تاثیرگذارترین روایتهای سینمایی درباره تلاش انسان برای عبور از مرزهای نابرابری است؛ روایتی واقعی و انسانی که جایگاه آن را در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی تثبیت میکند. این اثر، زندگی کریس گاردنر را به تصویر میکشد؛ مردی که در دهه ۱۹۸۰ درست در قلب سانفرانسیسکو، در جدالی بیامان با فقر، بیخانمانی و فشارهای اجتماعی گرفتار میشود. کریس در حالی برای آیندهای بهتر میجنگد که باید پسر خردسالش را نیز از تلخی واقعیتها محافظت کند. لحظاتی که او در سرپناهها میگذراند، جستوجوی بیپایان برای کار، و ترسی که شبها با او میخوابد، تصویری عمیق از بار سنگین فقر ارایه میدهد.
برخلاف بسیاری از آثار تلخ این ژانر، در جستجوی خوشبختی کورسوی امید را فراموش نمیکند. فیلم به ما یادآوری میکند که نظام سرمایه داری آمریکایی میتواند نیرویی نجاتبخش باشد، هرچند رسیدن به آن هرگز آسان، تضمینشده یا عادلانه نیست. این فیلم برای هر مخاطبی که به دنبال یک فیلم با موضوع فقر است، نمونهای الهامبخش و ضروری محسوب میشود؛ فیلمی که بهحق جای خود را در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی حفظ کرده است.
۸. متاسفیم جا ماندی (Sorry We Missed You)

- امتیاز IMDB فیلم: ۷.۶ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۲۰۱۹
- مدت زمان: ۱۰۰ دقیقه
- ژانر: درام
- بازیگران اصلی: کرس هیچن، دبی هنیوود، رایس مکگون
- کارگردان: کن لوچ
من یک کارگرم نه یک برده. این فیلم یکی از صریحترین و دردناکترین روایتهای معاصر درباره فرسایش طبقه کارگر است؛ روایتی که نه با اغراق و حادثهپردازی، بلکه با واقعیت بیپرده نمایش داده میشود و جایگاه خود را در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی بهدرستی تثبیت میکند. فیلم داستان خانوادهای اهل نیوکاسل را دنبال میکند؛ خانوادهای که زیر فشار اقتصاد گیگ، هر روز یک قدم بیشتر از مرزهای رفاه ساده عقب میافتند.
ریکی، مردی که آرزو دارد بالاخره ثباتی هرچند کوچک به دست آورد، وارد شغلی میشود که نامش آزادی است اما ماهیتش چیزی شبیه اسارت مدرن. ساعتهای کاری بیپایان، نبود امنیت شغلی، جریمههای خردکننده و مسئولیتهایی که همیشه بیش از توان یک انساناند، بخشی از نظام سرمایه داری هستند که او در آن گرفتار شده است.
ابی، همسر مهربان ریکی، نیز در کنار او میجنگد؛ پرستاری خانگی که هر روز تکهای از انرژی و امیدش را در خانههای بیماران میگذارد و شبهنگام با بدنی خسته به خانهای برمیگردد که هنوز هم پر از نیاز است. تحقیرهای کوچک، فرصتهای ازدسترفته و تصمیمهای دردناک، آرامآرام روح این خانواده را فرسوده میکند؛ طوری که این فیلم نماینده چند صد میلیون خانواده واقعی با این وضعیت در سراسر جهان است. به همین دلیل، این اثر بیتردید بخشی جداییناپذیر از بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی محسوب میشود؛ فیلمی که حقیقت را بیپرده و بدون ترحم به تماشا میگذارد.
۷. برفشکن (Snowpiercer)

- امتیاز IMDB فیلم: ۷.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۲۰۱۳
- مدت زمان: ۱۲۶ دقیقه
- ژانر: اکشن، علمی تخیلی
- بازیگران اصلی: کریس ایوانز، سونگ کانگ هو، تیلدا سوئینتن، جیمی بل
- کارگردان: بونگ جون هو
یکی دیگر از بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی برفشکن است. فیلمی که جهان نابودشدهای را به تصویر میکشد که بقایای بشریت در قطاری بیپایان گرفتار شدهاند؛ قطاری که در آن همهچیز مانند نظام سرمایه داری از مکان نشستن تا کیفیت زندگی، بر اساس طبقه و قدرت تقسیم شده است. در واگنهای جلویی، نخبگان در رفاه و تجمل زندگی میکنند، در حالی که فقرا در انتهای قطار با فقر، گرسنگی و تحقیر دستوپنجه نرم میکنند.
داستان با کرتیس، رهبر طبقه فقیر آغاز میشود؛ مردی که دیگر چیزی برای از دست دادن ندارد. قیامی که او به راه میاندازد، سفری رو به جلوست؛ سفر از واگنهای تاریک و سرد به سوی کابینهایی که نمادی از ثروت و امتیاز هستند. هر واگن، حقیقتی تازه، تصویری عجیب یا جلوهای از شستشوی ذهنی را آشکار میکند؛ گویی فیلم، یک تشریح لایهبهلایه از جامعه امروز است. به همین دلیل، این فیلم برای هرکسی که به دنبال یک فیلم با موضوع فقر و نقد اجتماعی قدرتمند است، انتخابی بیرقیب محسوب میشود و جایگاه آن در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی بی رقیب است.
۶. دزدان فروشگاه (Shoplifters)
![]()
- امتیاز IMDB فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۹ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۲۰۱۸
- مدت زمان: ۱۲۱ دقیقه
- ژانر: جنایی، هیجان انگیز
- بازیگران اصلی: لیلی فرانکی، ساکورا آندو، مایو ماتسواوکا
- کارگردان: هیروکازو کورئیدا
فیلم دزدان فروشگاه یکی از صادقانهترین و لطیفترین روایتهایی است که شکاف طبقاتی را نه از زاویه سیاست یا خشونت، بلکه از دریچه روابط انسانی بررسی میکند. این اثر تحسینشده ژاپنی، که شایسته قرارگیری در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی است، داستان خانوادهای غیرمعمول را روایت میکند؛ خانوادهای که نه از لحاظ خونی، بلکه با نیاز، مهربانی و همدلی به یکدیگر گره خوردهاند.
آنها در گوشهای از توکیو زندگی میکنند و با دزدیهای کوچک، کارهای کمدرآمد و محبتهای بیچشمداشت، روزهایشان را سپری میکنند. ورود دختربچهای که از خانهای پر از خشونت گریخته، این خانواده را به شکلی آرام و عمیق دگرگون میکند؛ پیوندهایی ایجاد میشود که واقعیتر از بسیاری از روابط خانوادگی رسمی است. برای هر کسی که به دنبال یک فیلم با موضوع فقر و داستانی عمیقا انسانی است، تجربهای فراموشنشدنی خواهد بود به همین دلیل، حضورش در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی نهتنها مناسب، بلکه ضروری است.
۵. قواعد بازی (The Rules of the Game)

- امتیاز IMDB فیلم: ۷.۹ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۷ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۱۹۳۹
- مدت زمان: ۱۱۰ دقیقه
- ژانر: عاشقانه، کمدی
- بازیگران اصلی: نورا گرگور، دوبوست، میلا پارلی
- کارگردان: ژان رنوآر
یکی از نکات وحشتناک زندگی این است که هرکس دلایل خودش را دارد. قوانین بازی شاهکاری است که با ظرافتی بیرحمانه، تصویر جامعهای را نشان میدهد که در آستانه فروپاشی قرار دارد اما هنوز در حلقه تشریفات و سرگرمیهای بی معنا گرفتار است. این اثر جاودانه که به حق در لیست بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی جای گرفته است داستان اشراف فرانسه و خدمتکارانشان را در یک آخر هفته شکار روایت میکند؛ جایی که پشت لبخندهای مودبانه، حسادتها، خیانتها و دلبستگیهای بیاهمیت جریان دارد. درست در همین جزییات کوچک است که رنوار پرده از جامعهای برمیدارد که دیگر توانایی درک زوال اخلاقی خود را ندارد.
در این املاک روستایی مجلل، همه نقشهایی از پیش تعیینشده دارند؛ از اشراف گرفته تا خدمتکاران که با تقلید از رفتار اربابانشان، چرخه پوسیده قدرت نظام سرمایه داری را بازتولید میکنند. نظم طبقاتی چنان عمیق در ریشههای این اجتماع تنیده شده که حتی کوچکترین نشانههای شورش، بیش از آن که واقعی باشد، تلاشی بیاثر و پیشبینیشده به نظر میرسد.
در حالی که جهان بیرون در آستانه شعلهور شدن است، این جمع ممتاز همچنان سرگرم بازیهای کوچک خود است؛ گویی زندگیشان صحنه نمایشی بیپایان است و فاجعه هیچگاه راهی به درون این دیوارهای سنگی نخواهد یافت. تماشای این فیلم یک تجربه ضروری خواهد بود و جایگاه آن در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی نه تنها محفوظ، بلکه بی بدیل است.
۴. انگل (Parasite)

- امتیاز IMDB فیلم: ۸.۵ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۹ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۲۰۱۹
- مدت زمان: ۱۳۲ دقیقه
- ژانر: کمدی، هیجان انگیز
- بازیگران اصلی: سونگ کانگ هو، لی سون کیون، چو یو جونگ، چو وو شیک
- کارگردان: بونگ جون هو
داستان فیلم با خانواده کیم شروع میشود؛ خانوادهای گرفتار در دل فقر که با مدارک جعلی، بازیهای زیرکانه، راه خود را به خانه باشکوه خانواده پارک باز میکنند. ابتدا همهچیز مثل یک کمدی شیرین و هوشمندانه پیش میرود؛ هر یک از اعضای خانواده کیم نقشی تازه در طبقهای میگیرند که همیشه برایشان دستنیافتنی بوده؛ اما این ظاهر آرام، تنها سکوتی قبل از طوفان است.
وقتی رازهای پنهان خانه پارک آشکار میشود، فیلم ناگهان از کمدی اجتماعی فاصله میگیرد و به قلمرو تاریک خشونت، بیعدالتی و عریان شدن حقیقت قدم میگذارد. انگل نه قهرمان مطلق دارد و نه ضدقهرمان؛ بلکه جهانی را نشان میدهد که در آن انسانها، بسته به طبقه و جایگاهشان، در رفاه زندگی میکنند. همین نگاه انسانی و چندلایه است که انگل را به یکی از بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی تبدیل کرده؛ اثری که با روایت یک فیلم با موضوع فقر و نقد سیستم ناعادلانه نظام سرمایه داری به روشنی آینهای روبهروی جهان میگیرد.
۳. خوشههای خشم (The Grapes of Wrath)

- امتیاز IMDB فیلم: ۸.۱ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۱۰۰ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۱۹۴۰
- مدت زمان: ۱۲۹ دقیقه
- ژانر: خانوادگی، درام
- بازیگران اصلی: هنری فوندا، جین دارول، جان کارادین، شرلی میلز
- کارگردان: جان فورد
خوشههای خشم یکی از آن آثار دردناک سینمایی درباره فقر، بیعدالتی و مبارزه انسان برای حفظ کرامت خود است. فیلم که بر اساس رمان جاودانه اشتاینبک ساخته شده و ما را به دل دوران رکود بزرگ میبرد؛ زمانی که خانوادههای بیشماری زیر بار فقر خم شدند؛ اما برای زنده ماندن و امید داشتن، همچنان پیش میرفتند. خانواده جود نیز یکی از همین خانوادههاست؛ خانوادهای که از طوفان شن میگریزد و راهی کالیفرنیا میشود، جایی که قرار است نقطه شروعی تازه برایشان باشد؛ اما در عمل به میدان نبردی علیه بیعدالتی و استثمار چیزی در نظام سرمایه داری امری عادی و طبیعی است تبدیل میشود.
ما در این فیلم از اردوگاههای موقت گرفته تا مزارع استثماری، شاهد فرسودهشدن انسانهایی هستیم که بزرگترین گناهشان فقط کارگر بودن است. اینجا، فیلم با موضوع فقر نه شکست فردی، بلکه پیامدی از ساختار سرمایه داری بیرحم است؛ ساختاری که انسان را فرسوده میکند و رویاهای طبقه ضعیف را میبلعد. فیلم یکی از آن آثاری است که جایگاهش میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی کاملا تثبیت شده است. خوشههای خشم نه تنها یک فیلم درباره بیعدالتی است؛ بلکه تصویری از مقاومت آرام انسانها در برابر فروپاشی است. همین نگاه انسانی و ماندگار باعث شده این اثر یکی از مهمترین و بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی در تاریخ سینما باشد.
۲. متروپلیس (Metropolis)

- امتیاز IMDB فیلم: ۸.۲ از ۱۰
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۷ از ۱۰۰
- سال انتشار: ۱۹۲۷
- مدت زمان: ۱۵۳ دقیقه
- ژانر: علمی تخیلی، هیجان انگیز
- بازیگران اصلی: آلفرد ابل، بریگیته هلم، گوستاو فرولیش
- کارگردان: فریتز لانگ
این حماسه جذاب شهری آیندهنگر را نشان میدهد که آسمانخراشهای باشکوهش با نور میدرخشند؛ اما درست زیر آنها دنیایی تاریک و خفهکننده جریان دارد؛ جایی که کارگران در اعماق زمین، بیوقفه ماشینهایی را میچرخانند که شکوه طبقه بالا را ممکن میسازد. این تضاد، همان نقطهای است که فیلم را در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی قرار میدهد؛ آثاری که بیرحمانه شکاف ثروت و فقر را آشکار میکنند.
داستان زمانی اوج میگیرد که فردر، پسر حاکم مقتدر شهر، برای نخستین بار با رنج کارگران روبهرو میشود. آشنایی او با ماریا چهرهای امیدبخش و رهبر طبقه کارگر روایت را به مسیری احساسی و پرآشوب میبرد؛ مسیری که از شورش تا پیشگوییهای کابوسوار تکنولوژی ادامه پیدا میکند. لانگ در نهایت میگوید تنها راه نجات، پیوندی انسانی میان قدرت و کار است؛ آشتیای که قلب آن را ممکن میکند. همین پیام انسانی و ماندگار، جایگاه این شاهکار را میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی برای همیشه تثبیت کرده است.
۱ . دزد دوچرخه (Bicycle Thieves)

- امتیاز IMDB فیلم: ۸.۲ از ۱۰
- سال انتشار: ۱۹۴۸
- مدت زمان: ۹۳ دقیقه
- ژانر: درام، هیجان انگیز
- بازیگران اصلی: لامبرتو ماجورینی، انزو استایولا، لیانلا کارل، النا آلتیری
- کارگردان: ویتوریو دسیکا
و در نهایت یکی از بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی دزد دوچرخه است که در لیست ما از رتبه یک برخوردار است. داستان فیلم در رم پس از جنگ جریان دارد؛ شهری خسته که در آن امید، نایاب و فرصتها شکننده شدهاند. آنتونیو، مردی که مدتها بیکار بوده، بالاخره شغلی پیدا میکند اما درست در همان روز نخست، دوچرخهاش که تنها سرمایه او برای ادامه کار است دزدیده میشود. او همراه پسر خردسالش، برونو، در خیابانها و بازارهای شلوغ شهر سرگردان میشود؛ جستجویی که آرامآرام به سفری تلخ در دل تبعیض، بیعدالتیهای اجتماعی و دنیایی بیرحم تبدیل میشود.
دزد دوچرخه با نگاهی بیواسطه نشان میدهد چگونه یک فیلم با موضوع فقر میتواند به آیینهای از واقعیت تبدیل شود؛ جایی که کوچکترین فقدان، میتواند سرنوشت یک خانواده را ویران کند. هر شکست، غرور آنتونیو را میخراشد و برونو، در سکوت، درسهای سخت بزرگسالی را میآموزد. این اثر بهدرستی در میان بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی جای میگیرد؛ زیرا طبقه اجتماعی در آن یک مفهوم انتزاعی نیست؛ بلکه درد ملموسی است که شخصیتها هر روز با آن زندگی میکنند.
جمع بندی بهترین فیلمهای درباره اختلاف طبقاتی
بهترین فیلمها درباره اختلاف طبقاتی از بانوی زیبای من تا دزدان فروشگاه، میتوان گفت سینما طی دههها آینهای بوده برای نمایش دردها و رویاهایی که در زیر لایههای اجتماع پنهان ماندهاند. از داستانهایی که فقر را همچون زخمی خاموش به تصویر میکشند تا روایتهایی که بیعدالتی را در قابهایی بیرحم و تکاندهنده نشان میدهند، هر فیلم یادآور این حقیقت است که انسانها بیش از آن که توسط طبقه از هم جدا شوند، توسط امید و نیاز به کرامت انسانی به هم پیوند میخورند. این آثار، چه در قالب درامهای صمیمی باشند و چه در آثار هیجان انگیز، ساختارهای پوسیدهای را روایت میکنند که زندگی طبقه فرودست را محدود کرده و فرصتها را تنها برای گروهی منتخب ثروتمند فراهم میآورند.
با این حال، در عمق هر روایت، جرقهای از همبستگی دیده میشود؛ احساسی که به ما یادآوری میکند رهایی تنها زمانی آغاز میشود که دستها به جای رقابت، در کنار یکدیگر قرار گیرند. سینما در این مسیر نقشی شبیه به ندای بیدارباش دارد و از مخاطب میخواهد چشم از زنجیرهای نادیدنی تبعیض برندارد و جهان را نه به شکلی از پیش تقسیمشده، بلکه بهعنوان مکانی برای اتحاد، عدالت و امکان دوبارهساختن ببیند. چنین نگاهی است که این آثار را فراتر از فیلم، به تجربهای انسانی و ماندگار تبدیل میکند.
منبع: COLLIDER




