بهترین فیلم‌های تاریخ سینما که به دوران جنگ سرد می‌پردازند
فیلم‌های جنگی در طول تاریخ سینما یکی از تاثیرگذارترین و محبوب‌ترین ژانرها بوده‌اند. زمانی که این فیلم‌ها به خوبی ساخته شوند، به کاوش هوشمندانه و عمیق دوران تاریک تاریخ بشر، یعنی دوره‌های خشونت بی‌معنا و جنگ‌های بی‌فایده می‌پردازند. جنگ سرد به طور خاص، موضوع بسیاری از فیلم‌های برجسته بوده است؛ چه آن‌هایی که در طول این دوره و چه آثاری که سال‌ها بعد از آن ساخته شدند. برخی از بهترین فیلم‌های جنگی تاریخ، فیلم‌های مربوط به جنگ سرد هستند.
این دوره با ویژگی‌هایی مانند پارانویا، هیستری، جنگ‌های ایدئولوژیک و مسابقه‌ای به‌ظاهر بی‌پایان برای برتری ژئوپلیتیکی شناخته می‌شود. در یک کلام می‌توان گفت که جنگ سرد زمینه‌ای ایده‌آل برای بکارگیری بهترین عناصر این ژانر است. از آثار درخشان مدرن مانند جنگ سرد (Cold War) تا آثار کلاسیک و اصیل مانند کاندیدای منچوری (The Manchurian Candidate) در ادامه بهترین فیلم‌هایی که در دوران جنگ سرد ساخته شده‌اند را نام بردیم. این عناوین ثابت می‌کنند هر جنگی در دستان یک هنرمند می‌تواند به اثری برجسته تبدیل شود.
10. پل جاسوس‌ها (Bridge of Spies)
- محصول: 2015
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- بازیگران: تام هنکس، امی رایان، آلن آلدا
- امتیاز راتن تومیتوز: 91 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.6 از 10
با اینکه استیون اسپیلبرگ اخیرا دوباره تا حدودی به دوران اوج خود بازگشته است، اما اکثرا بر این باورند که او در قرن بیست‌ویکم کمی از درخشش خلاقانه‌ی خود فاصله گرفته است. دورانی که او را به یکی از بهترین و مهم‌ترین فیلمسازان قرن بیستم تبدیل کرد. با این حال او در این دوران فیلم‌های جالب زیادی ساخت که پل جاسوس‌ها قطعا یکی از آن‌ها است. در این فیلم، یک وکیل آمریکایی در طول جنگ سرد باید از یک جاسوس شوروی در دادگاه دفاع کند. بعدا او باید برای تبادل جاسوس با خلبانی که توسط دشمن اسیر شده مذاکره کند.
تام هنکس و مارک رایلنس در نقش‌های اصلی فوق‌العاده هستند. رایلنس با اجرایی ظریف اما قدرتمند، جایزه اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل مرد را از آن خود کرد. اسپیلبرگ نیز در این فیلم در اوج کار خود قرار دارد و موفق می‌شود یک درام حقوقی نسبتا کم‌جان را به اثری هیجان‌انگیز، پر‌تنش و جذاب تبدیل کند. پل جاسوس‌ها شاید بهترین اثر هنکس در ژانر جنگی نباشد، اما قطعا یکی از بهترین‌ها است.
9. وضعیت رفع خطر (Fail Safe)
- محصول: 1964
- کارگردان: سیدنی لومت
- بازیگران: والتر ماتائو، لری هکمن، هنری فوندا
- امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10
سیدنی لومت یکی از بزرگ‌ترین و تاثیرگذارترین فیلمسازان تمام دوران است. لومت فعالیت حرفه‌ای خود را در سینما درست زمانی آغاز کرد که دوران طلایی هالیوود به پایان خود رسیده بود. او سینما را برای دوره‌ی جدید و به همان اندازه هیجان‌انگیزی در تاریخ آمریکا آماده کرد. لومت با فیلم‌هایی مانند وضعیت رفع خطر به تعریف چشم‌انداز سینمایی کمک کرد. داستان فیلم درباره‌ی تلاش رئیس‌جمهور ایالات متحده برای جلوگیری از یک جنگ تمام‌عیار پس از یک نقص فنی است که باعث ارسال هواپیماهای آمریکایی به مسکو برای انجام حمله‌ی هسته‌ای می‌شود.
وضعیت رفع خطر یک تریلر آخرالزمانی نفس‌گیر است که به طور کامل تمام ترس‌ها و اضطراب‌های دوران جنگ سرد آمریکا را به تصویر می‌کشد. این فیلم از پارانویای هسته‌ای تا بی‌اعتمادی به فناوری، همواره بازتابی قدرتمند از ترس‌های آن دوران بوده است. وضعیت رفع خطر فیلمی است که هنوز هم به اندازه سال 1964 ترسناک و تفکربرانگیز است. برای کسانی که می‌خواهند درک کنند نگاه هنرمندان نسبت به جنگ سرد چگونه است و چطور آن را در سینما به تصویر می‌کشیدند، تماشای این فیلم ضروری است.
8. جنگ سرد
- محصول: 2018
- کارگردان: پاوو پاولیکوفسکی
- بازیگران: یوانا کولینگ، آدام فرنتسی، توماش کت
- امتیاز راتن تومیتوز: 92 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.5 از 10
فیلم جنگ سرد، شاهکاری مدرن به رنگ سیاه و سفید، داستان یک موسیقی‌دان را روایت می‌کند که در دهه ۱۹۵۰ عاشق یک خواننده می‌شود. این موسیقی‌دان سعی دارد تا بعد از متقاعد کردن خواننده برای فرار از لهستان کمونیستی با او به فرانسه برود. این فیلم به کارگردانی تحسین‌برانگیز پاول پاولیکوفسکی که بزرگ‌ترین فیلمساز کنونی سینمای مولف لهستان است، به همان اندازه که شعر عاشقانه‌ای زیبا است، تصویری ظریف از تجربه جنگ سرد توسط مردم عادی در اروپا هم به شمار می‌رود. تماشای فیلم‌هایی که از زاویه‌ای متفاوت و کم‌تر پرداخته‌شده در سینما روایت می‌شوند همیشه تازگی دارد. تجربه‌ی جنگ سرد زوجی لهستانی قطعا داستانی نیست که اغلب در سینما شاهدش باشیم. با وجود اینکه فیلم جنگ سرد تنها اندکی کم‌تر از یک ساعت و نیم به طول می‌انجامد، نسبت به بسیاری از آثار هم‌دوره‌ی خودش در این ژانر، مهیج‌تر و سرشار از زیبایی بصری است.
7. زندگی دیگران (The Lives of Others)
- محصول: 2007
- کارگردان: فلوریان هنکل فون دونرسمارک
- بازیگران: اولریش موهه، سباستیان کخ، مارتینا گدک
- امتیاز راتن تومیتوز: 92 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8.4 از 10
این تریلر سیاسی خارق‌العاده در برلین شرقی کمونیست سال ۱۹۸۴ جریان دارد. در این فیلم مامور پلیس مخفی را می‌بینیم که یک نویسنده و معشوقه‌اش را زیر نظر دارد. این مامور رفته رفته درگیر زندگی این زوج می‌شود. اجرای استثنایی نقش اول توسط اولریش موهه فقید، ماندگاری فوق‌العاده‌ای دارد و داستانی تامل‌برانگیز در مورد کشف خود از طریق مشاهده دیگران را روایت می‌کند. باورکردنی نیست که زندگی دیگران اولین فیلم بلند فلوریان هنکل فون دونرسمارک در مقام کارگردان باشد. این یک تریلر رازآلود و مهیج است که با اعتمادبه‌نفس کارگردانی شده و با ریتمی مبتنی بر شخصیت پیش می‌رود که هرگز کند نمی‌شود. فضای فریبکارانه‌ی فیلم باعث می‌شود تا تماشاگران دائما احساس خطر و پارانویا را تجربه کنند، که یادآور احساساتی است که در طول تاریخ آلمان شرقی در ذهن و جان مردمش نفوذ کرده بود.
6. شکار برای اکتبر سرخ (The Hunt for Red October)
- محصول: 1990
- کارگردان: جان مک‌تیرنان
- بازیگران: شان کانری، جیمز ارل جونز، اسکات گلن
- امتیاز راتن تومیتوز: 88 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.5 از 10
ماجراهای جک رایان، تحلیلگر سابق نیروی دریایی و مامور سی‌آی‌ای که توسط تام کلنسی خلق شده، بارها برای سینما اقتباس شده است. تا به امروز، یکی از بهترین اقتباس‌ها از داستان‌های این شخصیت، شکار برای اکتبر سرخ است؛ یک تریلر تکنولوژیک مهیج که در آن جک رایان و سی‌آی‌ای متوجه می‌شوند بهترین کاپیتان زیردریایی اتحاد جماهیر شوروی در حال سرپیچی از دستورات و حرکت به سمت ایالات متحده است. آن‌ها باید بفهمند که آیا او واقعا در تلاش برای فرار (پناهندگی) است یا اینکه می‌خواهد جنگی بزرگ را آغاز کند.
با وجود اینکه اولین تجربه‌ی کارگردانی جان مک‌تیرنان چندان درخشان نبود، او یکی از بهترین کارگردان‌هایی است که تا به حال ژانر اکشن به خود دیده است و شکار برای اکتبر سرخ یکی از بهترین آثار او به شمار می‌رود. الک بالدوین در نقش جک رایان عالی است، هرچند با گذشت سال‌ها، مارکو رامیوس (کاپیتان زیردریایی) با بازی شان کانری به چهره‌ی اصلی فیلم تبدیل شده است. هر چقدر صحنه‌های اکشن فیلم با ظرافت ساخته شده باشند، شکار برای اکتبر سرخ بیشتر به عنوان یک فیلم تعلیق‌آمیز می‌درخشد، که مطمئنا همه‌ی بینندگان را میخکوب می‌کند.
5. از روسیه باعشق (From Russia with Love)
- محصول: 1963
- کارگردان: ترنس یانگ
- بازیگران: شان کانری، پدرو آرمانداریز، لوته لنیا
- امتیاز راتن تومیتوز: 97 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.3 از 10
مجموعه فیلم‌های جیمز باند، یکی از فرنچایزهای محبوب و پرفروش تاریخ سینماست که بارها موفقیت خود را ثابت کرده است. از روسیه با عشق، دومین فیلم با بازی شان کانری در نقش جیمز باند، یکی از بهترین فیلم‌های این جاسوس خوش‌تیپ است. در این فیلم باند به طور عمدی وارد توطئه‌ای برای ترور می‌شود تا دستگاه رمزگذاری شوروی را که توسط سازمان دشمن یعنی اسپکتر به سرقت رفته است بازیابی کند.
بسیاری از فیلم‌های اولیه‌ی جیمز باند در دوران جنگ سرد ساخته شدند، اما هیچ‌کدام به اندازه‌ی از روسیه با عشق به‌طور برجسته‌ای بازتاب‌دهنده‌ی این دوران نیستند. صحنه‌های اکشن آن گیرا و جذاب هستند و حال و هوای داستان جاسوسی کلاسیک آن از ابتدا تا انتها لذت‌بخش است. علاوه بر این یک شخصیت منفی عالی، یک معشوقه فوق‌العاده و بهترین بازی کانری را در نقش باند شاهد هستیم. هیجان‌های دوران جنگ سرد در این فیلم جاسوسی مهیج و برجسته از مجموعه فیلم‌های جیمز باند فراوان است.
4. کاندیدای منچوری
- محصول: 1962
- کارگردان: جان فرانکن هایمر
- بازیگران: فرانک سیناترا، لارنس هاروی، جنت لی
- امتیاز راتن تومیتوز: 97 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.4 از 10
هیچ نسخه‌ی دیگری نمی‌تواند جایگزین فیلم اصلی کاندیدای منچوری به کارگردانی جان فرانکن هایمر در سال ۱۹۶۲ و با بازی درخشان فرانک سیناترا شود، حتی بازسازی سال ۲۰۰۴ با بازی درخشان دنزل واشینگتن اثر جاناتان دمی. این فیلم داستان یک اسیر جنگی آمریکایی در جنگ کره را روایت می‌کند که به عنوان قاتلی برای توطئه‌ی کمونیستی بین‌المللی شستشوی مغزی داده می‌شود. با حضور بازیگرانی برجسته همچون آنجلا لنزبری و جنت لی، این یک تریلر کلاسیک است که با گذشت زمان ارزشش بیشتر می‌شود.
کاندیدای منچوری بسیار جلوتر از زمان خود بود و با پرداختن به مضامین توطئه‌های سیاسی و شستشوی مغزی توسط دولت، به طرز شگفت‌انگیزی هنوز هم قابل درک است. این فیلم ترکیبی عالی از طنز و تعلیق دارد و به اضطراب‌های دوران مک‌کارتیسم آمریکا به شیوه‌ای متمایز و به‌یادماندنی می‌پردازد. کاندیدای منچوری از نظر روان‌شناختی آزاردهنده و از نظر موضوعی پیچیده است. این فیلم هنوز هم به اندازه اولین اکرانش آزاردهنده و تفکربرانگیز است.
3. اوپنهایمر (Oppenheimer)
- محصول: 2023
- کارگردان: کریستوفر نولان
- بازیگران: کیلین مورفی، امیلی بلانت، مت دیمون
- امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8.3 از 10
اوپنهایمر جدیدترین ساخته‌ی کریستوفر نولان، علاوه بر اینکه یکی از بهترین فیلم‌های زندگینامه‌ای جنگ جهانی دوم است، به طور گسترده‌ای در دوران جنگ سرد نیز روایت می‌شود و جو سنگین و موهوم آن دوران را به تصویر می‌کشد. این فیلم در سه ساعت و با استفاده از جادوی ناب سینمایی نولان، زندگی و کار جی رابرت اوپنهایمر را روایت می‌کند و مشارکت او را در ساخت بمب اتم و پشیمانی‌های بعدی‌اش به نمایش می‌گذارد.
نولان در این فیلم روایت غیرخطی درگیرکننده‌اش را که به امضای اصلی آثار او تبدیل شده به کمال رسانده است. نحوه‌ی پرش فیلم بین دوره‌های مختلف زندگی اوپنهایمر واقعا قدرتمند است و به مضامینی چون پارانویای مک‌کارتیستی، اضطراب هسته‌ای و نسبیت‌گرایی اخلاقی کمک می‌کند. این ایده‌های آشنا توانستند به راحتی در یک فیلم کلاسیک دوران جنگ سرد جای بگیرند و اوپنهایمر را به یکی از بهترین فیلم‌های این ژانر تبدیل کنند.
2. مرد سوم (The Third Man)
- محصول: 1949
- کارگردان: کارول رید
- بازیگران: جوزف کاتن، آلیدا والی، اورسن ولز
- امتیاز راتن تومیتوز: 99 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8.1 از 10
فیلم مرد سوم زمانی اکران شد که جنگ جهانی دوم تازه به اتمام رسیده و جنگ سرد آغاز شده بود، و این امر باعث شد این فیلم به یک سند تاریخی به مراتب جذاب‌تر تبدیل شود. تصویرسازی نفس‌گیر کارول رید، فراتر از صرفا یک سند تاریخی، یکی از بهترین فیلم‌های نوآر تمام دوران به شمار می‌رود. این فیلم داستان یک نویسنده داستان‌های عامه‌پسند را روایت می‌کند که به وین پس از جنگ سفر می‌کند، اما خود را درگیر تحقیق در مورد مرگ مرموز دوست قدیمی‌اش می‌بیند.
مرد سوم با وجود حال و هوای پر تعلیق و در عین حال به طور شگفت‌انگیزی خودآگاه، لحنی اتمسفریک دارد که بازتابی از حس خستگی و ترس پس از جنگ و همچنین پارانویای آغاز جنگ سرد است. جوزف کاتن و اورسن ولز در دو تا از به‌یادماندنی‌ترین اجراهای خود روی پرده سینما، فراتر از یک شخصیت نمادین ظاهر شده‌اند، در حالی که موسیقی متن فیلم جسورانه و به طور مناسب وهم‌انگیز است.
1. دکتر استرنجلاو یا: چگونه یاد گرفتم دست از هراس بردارم و به بمب عشق بورزم (Dr. Strangelove or: How I Learned to Stop Worrying and Love the Bomb)
- محصول: 1964
- کارگردان: استنلی کوبریک
- بازیگران: پیتر سلرز، جرج سی اسکات، استرلینگ هایدن
- امتیاز راتن تومیتوز: 98 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10
شاهکار به‌یادماندنی و فوق‌العاده خنده‌دار دکتر استرنجلاو بی‌تردید یکی از بهترین آثار استنلی کوبریک، کارگردان بی‌همتای تاریخ سینماست. این فیلم که در ابتدا قرار بود یک تریلر تاریک در زمان جنگ سرد باشد، خیلی زود توسط کوبریک به چیز دیگری تبدیل شد؛ تصمیمی که هم به نفع فیلم و هم به نفع تماشاگران بود. این اثر یکی از هوشمندانه‌ترین کمدی‌های جنگی است. فیلم داستان اتاقی پر از سیاستمدار و ژنرال را روایت می‌کند که با ناامیدی در تلاش برای جلوگیری از یک فاجعه هسته‌ای به راه افتاده توسط یک ژنرال آمریکایی بی‌ثبات هستند.
فراتر از نقد بر نابودی حتمی متقابل و ماهیت آشوبناک ذاتی جنگ، کوبریک با تکیه بر بازی درخشان پیتر سلرز در اوج طنازی‌اش، به تمسخر جسورانه‌ی هر دو مفهوم می‌پردازد. کارگردان با به تصویر کشیدن تمام شرکت‌کنندگان در جنگ به عنوان کاریکاتورهای بچگانه، پیام خود را کاملا روشن به مخاطب می‌رساند. اما در عین حال قدرت تاثیر این مفهوم را ذره‌ای کم نمی‌کند. در مجموع دکتر استرنجلاو یک شاهکار کمدی ناب و به همان اندازه ماندگار است که از فیلم‌های دوران جنگ سرد می‌توان انتظار داشت.
منبع: collider
