نقد فیلم مجمع کاردینال‌ها (Conclave)

فیلم مجمع کاردینال‌ها (Conclave) محصول 2024 آمریکا است. کارگردانی این فیلم را ادوارد برگر به عهده داشته است. او فیلم تحسین شده‌ی، در جبهه غربی خبری نیست 2022 را نیز در کارنامه‌ی خود دارد.  فیلمنامه‌ی فیلم «مجمع کاردینال‌ها» را پیتر استران نوشته‌است. آهنگسازی این فیلم را  هائوشکا – فولکر برتلمان انجام داده‌است. ریف فاینز در نقش کاردینال لارنس، استنلی توچی در نقش کاردینال بلینی، جان لیثگو در نقش ترمبلی ، سرجو کاستلیتو در نقش کاردینال تدسکو و ایزابلا روسلینی در نقش خواهر اگنس در فیلم «مجمع کاردینال‌ها» حضور دارند. فیلم «مجمع کاردینال‌ها» بر اساس رمانی به همین نام  نوشته‌ی رابرت هریس ساخته شده است. رمان رابرت هریس سال  2016 وارد بازار شد. هیات ملی بازبینی فیلم آمریکا و انستیتوی فیلم آمریکا  فیلم «مجمع کاردینال‌ها» را یکی از برترین فیلم‌های 2024 اعلام کردند.

کلیسا این مجمع بزرگ و پر قدرت سوژه‌ی جالبی برای ساخت فیلم و سریال است. بزرگان مذهب مسحیت و تمام دغدغه‌ها و دسیسه‌هایی که در پشت پرده‌ی کلیسا رخ می‌دهد می تواند دست مایه‌ی فیلم‌های دیدنی قرار بگیرد. بدون شک مخاطبان زیادی کنجکاو هستند  بدانند پشت آن همه زرق و برق کلیسا واقعاً چه می‌گذرد. در این فیلم کاردینال لارنس مسئولیت برگزاری مجمع کاردینال‌ها را برای انتخاب پاپ جدید به عهده دارد. او که مردی دقیق است  سعی دارد تا این مجمع بر اساس قوانین و عدالت پاپ بعدی را انتخاب کند.  او که سخت پایبند قانون است  در این مسیر  با چالش‌های سختی روبرو  می‌شود. کاردیتال لارنس پی به دسیسه‌هایی می برد که در پشت پرده‌ی کلیسا اتفاق  می‌افتد.

داستان فیلم مجمع کاردینال‌ها

بعد از فوت پاپ مجمع کاردینال‌ها با مسئولیت دین تامس لارنس تشکل شده تا جانشین پاپ را انتخاب کنند. چهار نفر از کاردینال‌ها که برای مقام پاپ نامزد شده‌اند عبارتند از آلدو بلینی یک کاردینال آمریکای آزاداندیش،  کوفردو تدسکو یک کاردینال ایتالیایی که به شدت سنت گرا و مرتجع است. جاشوآ آدیمی کاردینالی آفریقایی و محافظه کار است جوزف ترمبلی از کانادا که بین مردم عادی محبوبیت خوبی دارد. در همین زمان یکی از کاردینال ادعا می‌کند که پاپ شب پیش از مرگش از کاردینال  ترمبلی خواسته استفعا دهد و این آغازی می‌شود برای ایجاد شک و تردید در دل کاردینال لارنس. کاردینال لارنس شروع به کنکاش کرده تا شکش برطرف شود و بتواند موقعیتی فراهم کند که بهترین نامزد انتخاب شود. اما اوهرچه جلوتر می‌رود با دسیسه‌ها و افشاگری‌های بیشتری روبرو می‌شود.  او مجبور است با چالش‌ها روبرو شود کاردینال لارنس پس از فراز و فروهای زیادی بالاخره موفق می‌شود.

• نقد فیلم دختری با سوزن (The Girl with the Needle): هیولای انسان

شک، یقین و ایمان

فیلم «مجمع کاردینال‌ها» بر معضلات و چالش‌هایی که کلیسا با آن روبرو است تمرکز کرده است. این فیلم مفاهیمی چون شک، یقین و ایمان را به چالش کشیده است. یکی از مضمون‌هایی که دراین فیلم مطرح شده است درمورد دیدگاه کلیسا نسبت به طبیعت و سرشت انسانی است. نادیده گرفتن تفاوت‌های نژادی و ویژگی‌های فردی و جنسی انسانها باعث شده تا کلیسا روز به روز بیشتر از مردم دور شود. اگر کلیسا می‌خواهد دوام بیاورد باید رهبرانی داشته باشد که این تفاوت ها را بپذیرد. زندگی امروزه‌ی انسانی که آگاهی  بیشتری دارد با زندگی مردمانی که در دوران حاکمیت مطلق کلیسا می‌زیسته‌اند بسیار متفاوت است وکلیسا باید این حقیقت تلخ را بپذیرد اگر می‌خواهد دوام داشته باشد. گاه قدرت در کلیسا به دست کسانی می‌افتد که می‌خواهند همه چیز به عقب برگردد و گاه کسانی عهده دار قدرت می‌شوند که صلاحیت اخلاقی ندارند و اما نویسنده نقطه امید کوچکی برای مخاطب گذاشت است، لارنس. کاردینال لارنس  سعی دارد همه چیز درست پیش برود و کسی عهده دار قدرت کلیسا شود که واقعاً صلاحیتش را داشته‌باشد. اما این صلاحیت را چه کسی و چگونه تعیین کند. لارنس در نهایت به این نتیجه می‌رسد که گاه قوانین کلیسا باید زیر پاگذاشته شود تا پا برجا بماند. در آخر آنچه که اتفاق می‌افتد و حتی ویژگی خاصی که پاپ جدید دارد در همان کلیسا می‌ماند ودر خود کلیسا هم درز نمی‌کند این یعنی که در ظاهر قوانین کهن کلیسا برنده‌است حتی اگر شده به ظاهر.  

فیلم

ملاقات محرمانه

Conclave

تماشای فیلم مجمع کاردینال‌ها

سازندگان  فیلم «مجمع کاردینال‌ها» به گونه‌ای فضاسازی کرده است که فضای سرد و بی روح کلیسا را به مخاطب منتقل می‌کند. فضای کلی کلیسا بسیار خشک ورسمی است. در واقع تنها لوکیشن و فضایی که کمی از آن حالت رسمی و دیسپلین‌گونه خارج می‌شود، فضای سالن غذا خوری است. در فضای غذا خوری بیننده شاهد کاردینال‌هایی است که   مانند بقیه‌ی مردم دارای نقاط ضعف و نقاط قوت زیادی هستند. مخاطب فیلم در سالن غذا خوری  تا اندازه‌ی  با خود واقعی کاردینال‌ها به عنوان انسان‌هایی معمولی روبر می‌شود. اما همین کاردینال‌ها در دیگر مکان‌ها و فضای کلیسا خشک و مقرارتی و دور از دسترس هستند و رفتارشان به گونه‌ای است که نمی‌توان به آنها نزدیک شد.  

• نقد فیلم ترسناک مرتد (Heretic)

تقابل آزاداندیشی و سنت گرایی

یکی از مضامینی که این فیلم بر آن انگشت نهاده است تقابل بین سنت و آزاد اندیشی است. فیلم به خوبی به این موضوع پرداخته است که کاردینالی که سنت گرا است و کاردینالی که آزاد اندیش است در صورتی که به عنوان پاپ انتخاب شود  چه تغییراتی ممکن است در کلیسا رخ دهد و به دنبال  آن در میان مردمی که هنوز به کلیسا اعتقاد  دارند. آیا آزداندیشی پاپ جدید می‌تواند کلیسا را نجات بدهد و شکوه وقدرت سابق را به آن برگرداند و یا آیا سنت و احترام به قوانین کهن می‌تواند اصالت کلیسا را حفظ کند. تنها کاردینال لارنس با بازی رالف فاینز و کشیش وازنیاک است کهه دچار شک وتردید غیرقابل چشم پوشی شده‌اند. کاردینال تدسکو کاردینال ایتالیایی یقین دارد که احیای سنت ها می‌تواند کلیسا را نجات بدهد. کاردینال بلینی آمریکایی دوست لارنس اطمینان دارد که با انتخاب تدسکو کلیسا دچار انحطاط وسقوط می‌شود.

در فیلم «مجمع کاردینال‌ها» جاه طلبی، دسیسه چینی و خودبزرگ بینی می‌توان به وضوح در میان کاردینال‌ها دید.  آنها که بر سر قدرت حاضرند دروغ بگویند ودیگران را بفریبند چون خود را محق می‌دانند بر مسند قدرت کلیسا بنشینند.

کاردینیال  آدیمی آفریقایی تردیدی ندارد که خود مناسبترین و بهترین شخص  برای جایگزینی پاپ است. به نظر او اگر در گذشته گناهی هم از او سرزده قابل چشم پوشی است زیرا مدتها است از آن گناه  گذشته است. وازنیاک وابسته به الکل است و  اما کاردینال بنیستنر، لارنس را بهترین جایگزین برای پاپ می‌داند. رفاه اشراف گونه‌ای که کلیسا نشینان دارند و عدم ارتباطی که با مردم و زندگی خارج از کلیسا وجود داررد معضلاتی هستند که کلیسا دارد و باید نسبت به آنها تجدید نظر کند. جلساتی که کاردینال‌ها تشکیل می‌دهند به شکل آزاردهنده‌ای نمایشی هستند و این ذات این‌گونه جلسات است که سازندگان فیلم توانسته‌اند  به خوبی آن را برای بیننده به نمایش بگذارند. و اما این جلسات پشت پرده است که بیشتر تأثیر گذار است و نتیجه‌اش این می‌شود که رأی دهنده‌ها به آن سمتی که صلاح است هدایت شوند. این مضمون  با صحنه‌ای که  لارنس بلینی و یک کشیش دیگر در راه پله تشکیل می‌دهند تا سرنوشت پاپ آینده را مشخص کنند، نشان داده می‌شود. در این میان لارنس سعی دارد تا بر شک و تردیدش فائق آمده و کار درست را انجام دهد. او واقعاً می‌خواهد با تکیه بر عدالت و قوانین بهترین شخص به عنوان پاپ انتخاب شود اما آیا عدالت و قوانین کلیسا در یک راستا هستند. این را وقتی لارنس در انتهای فیلم جایی که با خیال راحت پاپ را انتخاب کرده‌اند به آن پی می‌برد.  او در نهایت به درک تازه‌ای می‌رسد. لارنس که پس از فراز و فرودهای زیادی موفق شده شکش را برطرف کرده و به  یقین موفق برسد و مجمع را برگزار  و پاپ جدید را انتخاب کند. با پی بردن به مشکل جسمی پاپ جدید دوباره به شک می‌افتد. اما به دنبال صحبت کردن با پاپ جدید در انتهای فیلم وقتی  با تبسمی به دنیای بیرون می‌نگرد بیننده می‌فهمد که او به دیدگاه جدید دست پیدا کرده است. و این نتیجه‌ی شک و تردید و جستجو برای یافتن پاسخ سئوال‌های مطرح شده‌است. در این دنیای همه‌ی انسانها نیازمند آزادی و احترام و توجه هستند جدای  از جنسیت، نژاد و خصوصیات منحصر به فردشان.   

فیلمنامه‌ی فیلم «مجمع کاردینال‌ها» یک فیلمنامه‌ی کلاسیک است. شخصیت‌ها دراین فیلم قابل پیشبینی هستند آنها هیچ بعد غیرمنتظره‌ای ندارند و این ذات کلیسانشینان است. بازیگران دراین فیلم خوب ظاهر شده‌اند. بازیگر نقش لارنس بهترین بازی را از خود به نمایش گذاشته‌است. مخاطب فیلم در تمام صحنه‌های فیلم به لطف بازی خوب فاینز می‌تواند دغدغه‌ها، شک و تردید  این کاردینال را حس کند و با او همدل شده و همذات پنداری کند. بازی درخشان این بازیگر کاربلد در عین حالی که بسیار روان است قدرتمند نیز هست. 

 سخن آخر

 فیلم «مجمع کاردینال‌ها» فیلمی د رمورد کلیسا است. انتقال قدرت در کلیسا قواعد خاص خودش را دارد. قوانینی که بعضاً ممکن است عادلانه نباشد. مضمون این فیلم زیبا و ارزشمند بر شک، ایمان و تقابل آزاداندیشی  و سنت گرایی تمرکز دارد. این فیلم فضا، لوکیشن و نوع رنگها  همگی  تداعی کننده‌ی واقعیت کلیسا است و دیالوگ‌ها، دسیسه‌ها و تقلب‌ها تداعی کننده‌ی  واقعیت پشت پرده کلیسا است. فیلم «مجمع کاردینال‌ها» یک فیلم خوش ساخت است که به هدفی که در داستان بوده، رسیده است. 

نقاط قوت

• بازی‌های خوب
• فیلم‌نامه خوب

نقاط ضعف

• داستان قابل پیش‌بینی