10 بار که کارگردان‌ها فیلم‌های متفاوتی با دیگر آثارشان ساختند

احتمالا قبلا با این مساله برخورد داشتید که کارگردانی که با مجموعه‌ای از فیلم‌ها یا با یک ژانر خاص شناخته می‌شود، فیلمی می‌سازد که هیچ‌کس انتظارش را ندارد. هر زمان و هر جا که این اتفاق بیفتد، نتیجه مطمئنا چشم‌نواز و موفق خواهد بود. در این موارد، شکست‌ها می‌توانند به اندازه موفقیت‌ها جالب باشند. در این فهرست، می‌خواهیم نگاهی به ده کارگردانی بیندازیم که پا به خارج از حاشیه امن خود گذاشتند و فیلم‌هایی تولید کردند که – چه خوب، چه بد – با کارهای قبلی یا دیگرشان متفاوت است.

• 10 فیلم مُبهم که از ابتدا تا انتها به توجه کامل شما نیاز دارند
• 10 فیلم مهم که با یک شخصیت اصلی پیش می‌روند
• 10 فیلم تماشایی درباره خانواده‌های نابهنجار

10. دیوید لینچ- تل‌ماسه (Dune)

• محصول: 1984
• بازیگران: کایل مک‌لاکلن، ماکس فون‌سیدو، شان یانگ
• امتیاز راتن تومیتوز: 44 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.3 از 10

همان‌قدر که فیلم‌های دیوید لینچ عجیب و سورئال هستند، اقتباس او از رمان «تل‌ماسه» در سال ۱۹۸۴ شاید عجیب‌ترین اثر او تا به امروز باشد. این فیلم که بر اساس رمانی به همین نام نوشته‌ی فرانک هربرت ساخته شده است، داستان آینده‌ای دور را روایت می‌کند که در آن کل جهان تحت نظر یک حاکم است. در این دنیا، ماده‌ای قدرتمند به نام ملانژ، محبوب‌ترین کالاست و تنها در سیاره‌ای به نام آراکیس یافت می‌شود. پسر دوک به جنگجویان بیابان کمک می‌کند و آن‌ها را به نبرد علیه حکومت ظالمانه امپراتور می‌فرستد. این فیلم علمی-تخیلی با وجود اینکه اصلا در باکس آفیس خوب ظاهر نشد، اما هم در آن زمان و هم حالا طرفداران وفاداری دارد. 

اگر نام لینچ در تیتراژ درج نمی‌شد، و اگر بازیگران همیشگی او را در گروه نمی‌شناختید، ممکن بود فکر کنید که کاملا توسط شخص دیگری ساخته شده است. تا حدی به این دلیل است که لینچ امتیاز نهایی برای این فیلم را نداشت و خودش آرزو می‌کرد کاش آن را نمی‌ساخت. چه فیلم را دوست داشته باشید و چه نه، لینچ از حاشیه امن خود بیرون آمد و پروژه بزرگ و پرهزینه‌ای مانند «تل‌ماسه» را کارگردانی کرد. گاهی اوقات، خارج شدن از حاشیه امن می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد.

9. کوئنتین تارانتینو- روزی روزگاری در هالیوود (Once Upon a Time in Hollywood)

• محصول: 2019
• بازیگران: لئوناردو دی‌کاپریو، برد پیت، مارگو رابی
• امتیاز راتن تومیتوز: 85 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.6 از 10

تارانتینو در آخرین اثر خود، «روزی روزگاری در هالیوود»، از حاشیه امن بسیار خشن و خونین خود خارج شد. این یک درام جنایی کمدی است که داستان یک ستاره خاموش هالیوود، ریک دالتون، و بدلکار او، کلیف بوث، در سال 1969، عصر طلایی هالیوود را روایت می‌کند. این فیلم با بازیگران ستاره‌ای از جمله لئوناردو دی‌کاپریو، برد پیت، مارگو رابی و آل پاچینو به دلیل جاه‌طلبی و در عین حال یک فیلم سرگرم‌کننده و متفاوت بودن با کارهای معمول تارانتینو مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

کوئنتین تارانتینو کارگردانی است که عمدتا به خاطر عشقش به خشونت خونین و بی‌پرده شهرت دارد و این چیزی است که او را از دیگران متمایز می‌کند. از «سگ‌های انباری» (Reservoir Dogs) تا «پالپ فیکشن» (Pulp Fiction)، میل او به خشونت را می‌توان در بیشتر فیلم‌هایش دید. در حالی که «روزی روزگاری در هالیوود» اندکی خشونت دارد، آن هم فقط در طول سکانس پایانی و با اینکه فیلم فوق‌العاده‌ای است، اما با سبک معمول تارانتینو تفاوت دارد.

8. جورج میلر- خوش‌قدم (Happy Feet)

• محصول: 2007
• صداپیشه‌ها: الایژا وود، رابین ویلیامز، بریتانی مورفی
• امتیاز راتن تومیتوز: 76 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.4 از 10

بله، مغز متفکر «مکس دیوانه» (Mad Max)، مجموعه اکشن دیستوپیایی مهیج، یک فیلم انیمیشنی درباره یک پنگوئن رقصنده را کارگردانی کرد. «خوش‌قدم» در سال 2006 با استقبال گسترده منتقدان مواجه و برنده جایزه بهترین انیمیشن بلند جوایز اسکار آن سال شد. اما این چیزی از عجیب بودن کارگردانی، تهیه‌کنندگی و نویسندگی جورج میلر کم نمی‌کند. او حتی دنباله موفق فیلم «خوش‌قدم 2» (Happy Feet 2) را کارگردانی کرد که در سال 2011 منتشر شد.

طرفداران میلر که به سبک همیشگی او عادت کرده‌اند، باور ندارند که کارگردان این انیمیشن است. بدلکاری‌های نفس‌گیر فیلم‌های لایو اکشن قبلی او جای خود را به یک ماجراجویی موزیکال نسبتا کم‌هزینه و خانوادگی داده‌اند. او یک بار قبل از این فیلم با کارگردانی «بیب: خوک در شهر» (Babe: Pig in the City) در سال 1998 از حاشیه امن خود خارج شده بود. اما «خوش‌قدم» بسیار موفق‌تر بود، بنابراین ما روی این اثر او تمرکز می‌کنیم تا نشان دهیم جورج میلر تا چه اندازه یک کارگردان همه‌فن‌حریف است.

7. تاکاشی میکه- خوشبختی کاتاکوری‌ها (The Happiness of the Katakuris)

• محصول: 2002
• بازیگران: نائومی نیشیدا، نائوتو تاکناکا، کنجی ساوادا
• امتیاز راتن تومیتوز: 69 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.9 از 10

شاید خیلی عجیب به نظر برسد که بگوییم کارگردانی عجیب مثل تاکاشی میکه حتی حاشیه امن دارد. اما «خوشحالی کاتاکوری‌ها» نزدیک‌ترین فیلمی است که او برای ساختش از حاشیه امن خود خارج شده. در حالی که او معمولا به ساخت فیلم‌های ترسناک گروتسک و اکشن‌های خونین وحشیانه شهرت دارد، این یک کمدی موزیکال است که با کمی ترس ترکیب شده.

اگرچه طبقه‌بندی آن‌ها در یک ژانر دشوار است، اما «خوشحالی کاتاکوری‌ها» از بقیه آثار میکه جداست. بینندگان ناآگاه ممکن است با استقبال از سکانس‌های عجیب و غریب آهنگ و رقص و استفاده‌های پراکنده از پویانمایی خمیری شگفت‌زده شوند. این فیلم ترکیبی غافلگیرکننده از کمدی موزیکال و ترسناک است که به خشونت گروتسک و کارتونی که تاکاشی میکه به آن شهرت دارد نمی‌پردازد.

6. تایکا وایتیتی- ثور: راگناروک (Thor: Ragnarok)

• محصول: 2017
• بازیگران: کریس همسورث، تام هیدلستون، کیت بلانشت
• امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.9 از 10

تصمیم دنیای سینمایی مارول برای آوردن تایکا وایتیتی به منظور کارگردانی سومین فیلم ثور با نام «ثور: راگناروک» عجیب بود، اما احتمالا یکی از بهترین تصمیم‌هایی بود که گرفتند. فیلم‌های ابرقهرمانی که به خاطر ساخت فیلم‌های عجیب و غریب با شخصیت‌های عجیب و غریب شناخته می‌شوند، با سبک فیلم‌سازی وایتیتی فاصله زیادی داشتند.

«ثور: راگناروک» گواه این است که فرنچایز ثور برای زنده ماندن به تایکا به همان اندازه احتیاج داشت که تایکا برای بیرون آمدن از حاشیه امن خود. این فیلم با داستان‌های عجیب و غریب معمول و طنز همیشگی او بسیار متفاوت است، و همچنین اولین بار بود که وایتیتی روی چنین پروژه بزرگی کار می‌کرد. حتی با وجود اینکه «ثور: راگناروک» با آنچه وایتیتی تا به حال ساخته بود متفاوت بود، اما با آوردن همان ویژگی‌های طنز و عجیب مخصوص خود در این فیلم ابرقهرمانی، کاملا آن را از زاویه دیگری به نمایش گذاشت و آن را به یکی از سرگرم‌کننده‌ترین فیلم‌های دنیای سینمایی مارول برای تماشا تبدیل کرد.

5. دنی ویلنوو- بلید رانر 2049 (Blade Runner 2049)

• محصول: 2017
• بازیگران: رایان گاسلینگ، هریسون فورد، آنا دآرماس
• امتیاز راتن تومیتوز: 88 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10

«بلید رانر 2049» برای دنی ویلنوو فیلمساز فرانسوی-کانادایی پروژه‌ی بزرگی بود. می‌توانید استرس ناشی از ساخت دنباله فیلم اصلی «بلید رانر» محصول 1982 را تصور کنید، که یک شاهکار علمی-تخیلی و یکی از شایان ستایش‌ترین فیلم‌هایی است که تا کنون ساخته شده. به هر حال ویلنوو این کار را انجام داد و با اقتباس 2021 خود از «تل‎ماسه»، زمینه را برای موفقیت بعدی فراهم کرد.

می‌توان استدلال کرد که او قبلا با ساخت «ورود» (Arrival)، یک درام علمی-تخیلی بلندپروازانه که با کارهای قبلی و پایه‌ای‌تر او تفاوت داشت، از حاشیه امن خود خارج شده بود. اما «ورود» در مقایسه با پروژه عظیم و مخاطرات بالای تولید «بلید رانر 2049» دیده نمی‌شود. این اولین باری بود که دنی ساخت پروژه عظیمی را برعهده می‌گرفت که مثل درام یا تریلر همیشگی او نبود. به زبان ساده، این قدمی بود که ویلنوو باید برمی‌داشت تا نشان دهد که آماده بازگرداندن سری «تل‌ماسه» به پرده نقره‌ای است.

4. رابرت اگرز- مرد شمالی (The Northman)

• محصول: 2022
• بازیگران: الکساندر اسکاشگورد، نیکول کیدمن، آنیا تیلور جوی
• امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7 از 10

«مرد شمالی» پس از مجموعه‌ای از فیلم‌های کوچک توسط کارگردان تحسین‌شده رابرت اگرز ساخته شد. دو فیلم بلند اول او، «جادوگر» (The VVitch) و «فانوس دریایی» (The Lighthouse)، در یک مکان عمومی اتفاق می‌افتند و فقط مدت زمان کوتاهی را در بر می‌گیرند. در مقایسه، «مرد شمالی» به عنوان یک حماسه گسترده، با تضادهای نسلی، مکان‌های مختلف، و چشم‌اندازهایی از آینده متمایز می‌شود. در زمان به عقب و جلو می‌پرد و داستان انتقام مادام‌العمر وایکینگ آملث افسانه‌ای را روایت می‌کند، که – همانطور که در طول فیلم با خودش تکرار می‌کند – باید انتقام پدرش را بگیرد، مادرش را نجات دهد و فولنیر خیانتکار را بکشد.

اگرز با تغییر رویه همیشگی‌اش «مرد شمالی» را ساخت اگرچه در باکس آفیس عملکرد خوبی نداشت. تشخیص یک سبک در حالی که او قبل از این فقط دو فیلم را کارگردانی کرده است دشوار است، اما خوب است که ببینیم اگرز در یک سبک باقی نمی‌ماند و خطر نمی‌کند. «مرد شمالی» به عنوان یک فیلم مهیج انتقام‌جویانه با بازی فوق‌العاده و روایتی عالی مورد تحسین منتقدان قرار گرفت.

3. دیوید فینچر- مورد عجیب بنجامین باتن (The Curious Case of Benjamin Button)

• محصول: 2009
• بازیگران: برد بیت، کیت بلانشت، تیلدا سوینتون
• امتیاز راتن تومیتوز: 71 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.8 از 10

وقتی از طرفداران فینچر درباره محبوب‌ترین فیلم این کارگردان سوال می‌شود، بیشتر به آثاری مثل «باشگاه مبارزه» (Fight Club)، «هفت» (Se7en) یا «دختر گمشده» (Gone Girl) اشاره می‌کنند. اما مخاطب اغلب فراموش می‌کند که فینچر از حاشیه امن خود که شامل فیلم‌های اسرارآمیز، هیجان‌انگیز و نئو نوآر بود، خارج شد و یک فیلم عاشقانه فانتزی به نام «مورد عجیب بنجامین باتن» را ساخت. این فیلم زندگی منحصربه‌فرد و عشق مردی به نام بنجامین باتن (برد پیت) را به ما نشان می‌دهد که برعکس رشد می‌کند؛ پیرمرد به دنیا می‌آید و با گذشت سال‌ها جوان‌تر می‌شود.

این فیلم که بر اساس داستان کوتاهی به همین نام نوشته اِف اسکات فیتزجرالد ساخته شده است، از نظر داستان و ماهیت با هر چیزی که فینچر تا به حال ساخته متفاوت است. فینچر به خاطر ساختن فیلم‌های هیجان‌انگیز و روان‌شناختی که مخاطب را روی صندلی‌هایشان میخکوب می‌کند و پیچ و تاب‌هایی ناگهانی شهرت دارد. برعکس، «مورد عجیب بنجامین باتن» زندگی عجیب مردی را روایت می‌کند که در دوران پیری و مرده به دنیا آمده است. این فیلم شیرین، دل‌انگیز و هر چیزی است که فینچر پیش از آن نساخته بود.

2. جوئل کوئن- تراژدی مکبث (The Tragedy of Macbeth)

• محصول: 2021
• بازیگران: دنزل واشینگتن، فرانسیس مک‌دورمند، برتی کارول
• امتیاز راتن تومیتوز: 92 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10

«تراژدی مکبث» به دو دلیل نشان‌دهنده تغییر روند جوئل کوئن است. اولا، این یک نمونه نادر است که جوئل بدون برادرش ایتان فیلمی را کارگردانی کند (این دو به عنوان دو کارگردان شناخته می‌شوند و در طول زندگی حرفه‌ای خود با هم کار کرده‌اند). دوم، این یک اقتباس نسبتا وفادار از نمایشنامه شکسپیر است که سیاه و سفید فیلمبرداری شده و فاقد کمدی سیاه همیشگی آثار دیگر این کارگردان است.

این فیلم، با بازیگرانی که توسط دنزل واشینگتن، فرانسیس مک‌دورمند و برندن گلیسون تکمیل شده بود، مطمئنا خوب از آب در می‌آمد و همینطور هم شد. با این حال، ساخته شدن این فیلم توسط جوئل کوئن غافلگیرکننده است. فیلمی که ثابت می‌کند او قادر به کارگردانی آثاری است که کاملا با سبک همیشگی‌اش سازگاری ندارند. تماشاگران به دیدن آثار او با برادرش عادت دارند، اما این فیلم گواهی بر توانایی‌های شخصی او به دور از تاثیر آثار قبلی‌اش با مضامین هیجان‌انگیز و کمدی سیاه بود.

1. سم ریمی- مرد عنکبوتی (Spider-Man)

• محصول: 2002
• بازیگران: توبی مگوایر، ویلم دفو، کریستن دانست
• امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.4 از 10

سم ریمی قبل از اینکه در اوایل دهه 2000 فیلم «مرد عنکبوتی» را بسازد، استاد فیلم‌های ترسناک کالت بود. او پدر فرنچایز کلاسیک «مرده شریر» (Evil Dead) بود و در چندین ژانر دیگر در دهه 80 و 90 فعالیت داشت. اما با وجود اینکه او در سال 1999 یک فیلم ابرقهرمانی به نام «مرد تاریکی» (Darkman) را کارگردانی کرد، باز هم انجام این کار بزرگ یعنی آوردن مرد عنکبوتی مارول به پرده نقره‌ای از او عجیب بود.

ریمی علی‌رغم خاستگاه ساده‌اش، فرنچایز را به ارتفاعات جدیدی ارتقا داد، و سه‌گانه «مرد عنکبوتی» با بازی توبی مگوایر همچنان مورد علاقه طرفداران کتاب‌های مصور است. تعداد کمی از کارگردانان بوده‌اند که چندین فیلم «مرد عنکبوتی» را به اشکال و سبک‌های مختلف کارگردانی کردند، اما کار ریمی همچنان برای کسانی که علاقه‌مند به این فرنچایز هستند مورد استقبال قرار می‌گیرد. حالا به جرات می‌توان گفت که برداشتن یک گام به بیرون از حاشیه امن گام مهمی به سوی موفقیت است.

منبع: movieweb