10 انیمیشن فانتزی و خیال‌انگیز که باید تماشا کنید

ژانر فانتزی از روزهای اولیه آفرینشش تا کنون در خون انیمیشن جاری بوده است. سفیدبرفی و هفت کوتوله (Snow White and the Seven Dwarfs) در سال 1937 به‌عنوان اولین فیلم بلند انیمیشنی هالیوود، سنت دیزنی را برای ترجمه افسانه‌های اروپایی (و بعدا جهانی) به فیلم برای مخاطبان جوان سینما آغاز کرد و داستان‌های بومی مهیج و خیال‌انگیز از آن زمان تاکنون مناسب رسانه انیمیشن بوده است. 10 انیمیشن فانتزی که در این مطلب نام بدریم شبیه نقاشی‌هایی به نظر می‌رسند که از دل یک کتاب مصور و خواندنی بیرون آمده و روی پرده نقره‌ای جان گرفته‌اند.

تعداد کمی از دنیای‌های فانتزی به اندازه ارباب حلقه‌ها (Lord of the Rings) اثر تالکین بر این ژانر تاثیر داشته‌اند و طرفداران سه‌گانه حماسی پیتر جکسون با اقتباس انیمه‌ای جدید درباره جنگ روهان می‌توانند به عصر سوم سرزمین میانه بازگردند؛ داستانی جدید از کارگردان ژاپنی کنجی کامیاما درباره مبارزه روهان علیه ارتش دانلندینگ‌ها.

ارباب حلقه‌ها: نبرد روهیریم (The Lord of the Rings: The War of the Rohirrim) اولین فیلم انیمیشنی از رمان‌های تالکین پس از مدت‌هاست، اما رالف بکشی در سال 1978 دو جلد اول ارباب حلقه‌ها را برای انیمیشن اقتباس کرد، در حالی که آرتور رنکین جونیور و ژول باس هابیت (The Hobbit) و بازگشت پادشاه (The Return of the King) را در سال‌های 1977 و 1980 در یک سریال به نمایش درآوردند.

نبرد روهیریم که با سبک انیمه‌ راه‌های تازه‌ای را باز می‌کند، بر تاریخ غنی انیمیشن‌های فانتزی حماسی‌ای که هنرمندان با نقاشی دستی تولید شده با رایانه و استاپ‌موشن بیان کرده‌اند بنا شده است. اگر نبرد برای روهان اشتهای شما را برای انیمیشن فانتزی بیشتر تحریک می‌کند، در ادامه عناوینی را نام بردیم که ماجراهای هیجان‌انگیزی را به تصویر می‌کشند.

• بهترین فیلم‌های فانتزی ماجراجویی که نباید تماشایشان را از دست بدهید

10. جادوگران (Wizards)

• محصول: 1977
• کارگردان: رالف بکشی
• صداپیشه‌ها: رالف بکشی، جسی ولز، مارک همیل
• امتیاز راتن تومیتوز: 67 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.3 از 10

رالف بکشی که در ساخت انیمیشن خبره و هنرمند است، حرفه خود را با فیلم‌های جنایی صریح و ضدفرهنگی، به‌ویژه فریتز گربه (Fritz the Cat) (1972)، و تفسیرهای وحشیانه از آرکتایپ‌های فانتزی آغاز کرد که در آن منابع محدود با جاه‌طلبی‌های فراوان او همخوانی نداشتند. یک سال قبل از اقتباس تحسین‌شده اما ناقص ارباب حلقه‌ها، اولین انیمیشن فانتزی بکشی، طنز گسترده (به ویژه در جادوگر خوب و پیرش)، طراحی پری‌ها و احضار مستقیم دستگاه تبلیغاتی رایش سوم را در یک فیلم 80 دقیقه‌ای با هم ترکیب می‌کند. داستان از این قرار است که پس از آرماگدون هسته‌ای، جهش‌یافتگان بربر توسط یک جادوگر فاشیست و صنعتی مجبور می‌شوند اجداد واقعی سیاره یعنی پری‌ها، الف‌ها و موجودات جادویی را نابود کنند.

روان‌سازی حرکت شخصیت‌ها و صداپیشگی‌های غیرمعمول و همراه با لهجه، جادوگران را به یک اثر فرهنگی مهیج، نامتجانس و جذاب تبدیل می‌کند. فیلم بکشی سه ماه قبل از جنگ ستارگان (Star Wars) اکران شد؛ فیلمی که دامنه و جاه‌طلبی مالی فیلم‌های هالیوود را از آن پس بازتعریف کرد. این در حالی بود که فیلم‌هایی مثل جادوگران ناگهانی و جنجالی تقریبا از سبد محصول استودیو‌ها ناپدید شدند.

9. پسر مادیان سفید (Son of the White Mare)

• محصول: 1981
• کارگردان: ماریل جانکویچ
• صداپیشه‌ها: ورا پپ، گریگوری سرالمی، گیولا زابو
• امتیاز راتن تومیتوز: 100 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.8 از 10

مارسل جانکوویچ پس از دریافت نامزدی اسکار برای انیمیشن کوتاه سیزیف (Sisyphus) (1974)، افسانه‌ای از جوامع باستانی هون، آوار و مجار را برای این انیمیشن برجسته مجارستانی اقتباس کرد که در آن فرزندان فوق‌العاده قوی یک اسب ماده، نبردی را علیه سه اژدهایی که شاهزاده خانم‌های پادشاهی را ربوده‌اند، ترتیب می‌دهند.

پسر مادیان سفید از تصاویر پویا و دائما در حال تغییر تشکیل شده است که اغلب به تصاویر صریح یا نظامی تغییر شکل می‌دهند. این انیمیشن که با رنگ‌آمیزی الهام گرفته از گوته نقاشی شده است، اغلب به‌عنوان یک اثر روان‌گردان توصیف می‌شود، اما انسجامی اساسی در دیدگاه جانکوویچ از چرخه‌های فولکلور که بر بوم تاریخی بزرگی تکرار می‌شوند، وجود دارد. این یک شاهکار واقعی در ترجمه افسانه به تصویر متحرک است که اعجاب و جذابیت داستان‌های فولکلور را از دست نمی‌دهد.

8. آخرین تک‌شاخ (The Last Unicorn)

• محصول: 1986
• کارگردان: ژول بیس، آرتور رنکین جونیور
• صداپیشه‌ها: میا فارو، آلن آرکین، جف بریجز
• امتیاز راتن تومیتوز: 75 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.3 از 10

استودیوی انیمیشن‌سازی بیس و رنکین که بیشتر به خاطر برنامه‌های ویژه تلویزیونی استاپ‌موشن مانند رودولف گوزن بینی قرمز (Rudolph the Red-Nosed) (1964) شناخته شده است، به ندرت سراغ آثار سینمایی می‌رفت و ناامیدی تجاری این نسخه از رمان پیتر اس بیگل به نظر می‌رسید تایید کند که تلویزیون فضایی امن‌تر برای پروژه‌های انیمیشنی آن‌هاست. اگرچه مخاطبان تا حد زیادی از آن دور ماندند، اما آخرین تک‌شاخ از آن زمان به بعد شهرت کالت پیدا کرده است.

داستان تک‌شاخی که به دنبال هم‌نوعان خود می‌گردد، علاوه بر اینکه یک تمثیل تاثیرگذار برای صفات تملیکی بشریت است، با رنگ‌های زنده، طراحی شخصیت‌ها و انیمیشن تمام حواس مخاطب را به خود جذب می‌کند. این لطف استودیو توپکرافت توکیو بود که انیماتورهای آن به زودی بر روی نوشیکا از دره باد (Nausicaä of the Valley of Wind) (1984) کار کردند و بعدا استودیو جیبلی را تاسیس کردند. در تکمیل این هنر بصری، آهنگ‌های گسترده و غم‌انگیز جیمی وب را هم نباید نادیده گرفت.

• 10 فیلم فانتزی تاریک که باید تماشا کنید

7. تخم‌مرغ فرشته (Angel’s Egg)

• محصول: 1985
• کارگردان: مامورو اوشی
• صداپیشه‌ها: جینپاچی نزو، ماکو هیودو، کیچی نودا
• امتیاز راتن تومیتوز: 80 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.5 از 10

این محصول فریبنده که از دوران شکوفایی انیمیشن ویدیویی اورجینال در دهه 1980 ژاپن سرچشمه می‌گیرد، کمی پیچیده و مفهومی است. دنیای ارواح‌وار و توخالی این فیلم تنها خانه چند موجود است؛ دختری جوان و فرشته‌مانند که از یک تخم مرموز و مهم محافظت می‌کند و مرد جوانی که تفنگی به شکل صلیب را مانند چوپانی پساآخرالزمانی حمل می‌کند (علاوه بر حضور ماهی‌های سایه‌دار و هوایی)

در تنها 70 دقیقه، مامورو اوشی و هنرمند یوشیتاکا آمانو، فضایی قدرتمند از اندوه و دلهره را تداعی می‌کنند، با استعاره‌های کتاب مقدس، ما را وادار می‌کنند تا به تماشای آیین‌های پوچ و اندوه ناامیدانه‌ی زندگی در این دنیا بنشینیم. تخم‌مرغ فرشته با دیالوگ‌های اندک و نماهای فوق‌العاده طولانی از شخصیت‌ها در برابر پس‌زمینه‌های ثابت و ویران، ما را به قلمرویی خیال‌انگیز می‌برد که زندگی تقریبا در آن فراموش شده است. جایی که تنها انگیزه‌های دو ساکنش می‌تواند سرنوشت آن را رقم بزند که منجر به نتایج ویرانگری می‌شود.

6. دزد و پینه‌دوز (The Thief and the Cobbler)

• محصول: 1994
• کارگردان: ریچارد ویلیامز
• صداپیشه‌ها: وینسنت پرایس، متیو برودریک، مارگارت فرنچ
• امتیاز راتن تومیتوز: 60 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10

شاهکار ناتمام و بدشانس ریچارد ویلیامز، حاوی برخی از بهترین انیمیشن‌های دستی در این رسانه است و نماد یکی از دردناک‌ترین داستان‌های دخالت استودیو در قرن گذشته است. ریچارد ویلیامز انیماتور برنده اسکار برای فیلم چه کسی برای راجر ربیت پاپوش دوخت؟ (Who Framed Roger Rabbit) (1988)، رویای یک فانتزی عربی الهام گرفته از افسانه‌ها را در سر داشت که درباره یک دزد خیابانی و یک پینه‌دوز ساده بود که در معرض خطر قرار می‌گیرند و در نهایت یک شهر طلایی پررونق را نجات می‌دهند.

بعد از اینکه ویلیامز کنترل تولید انیمیشن فانتزی جاه‌طلبانه خود را از دست داد و نتوانست آن را به موقع برای رقابت با علاالدین (Aladdin) دیزنی (1992) تکمیل کند، شاهد دو نسخه دست‌کاری شده و بازسازی شده تجاری از پروژه خود بود که در دهه 90 منتشر شدند (یکی شاهزاده خانم و پینه‌دوز (The Princess and the Cobbler) الاید فیلم‌میکرز و دیگری شوالیه عرب (Arabian Knight) میراماکس). به لطف تلاش‌های سخت و وقت‌گیر هنرمندانی مانند گرت گیلکریست برای ترمیم این اثر، می‌توانیم تا حد امکان نمای کاملی از انیمشن فانتزی خارق‌العاده و جذاب ویلیامز را مشاهده کنیم.

5. شاهزاده مونونوکه (Princess Mononoke)

• محصول: 2001
• کارگردان: هایائو میازاکی
• صداپیشه‌ها: یوجی ماتسودا، یوریکو ایشیدا، یوکو تاناکا
• امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 8.3 از 10

شاهزاده مونونوکه که اغلب به‌عنوان بهترین محصول استودیو جیبلی شناخته می‌شود، دستاورد شگفت‌انگیزی در ژانر فانتزی و رسانه انیمیشن است و همچنین معیار جدیدی را برای ترکیب هنری باورهای ضد جنگ و محیط زیست هایائو میازاکی تعیین می‌کند. شاهزاده مونونوکه، یک شخصیت ماورایی است که در ماموریتی برای سرزنش بشریت به دلیل آلوده کردن دنیای طبیعی با جنگ‌خواری و ردپای صنعتی خود قرار دارد، که همچنین علت غیرمستقیم روح فاسدی است که ویرانی وحشت‌زده‌ای را بر روستاهای اطراف وارد می‌کند.

همانطور که این انیمیشن فانتزی انواع مختلف خشونت گسترده انسانی را به هم پیوند می‌دهد، انیمیشن سنتی دستی را با اجرای سه‌بعدی ادغام می‌کند تا به تحقق سریع‌ترین و پیچیده‌ترین حرکات نمایش کمک کند. این یکی از دلایلی است که ثابت می‌کند این انیمیشن فانتزی جاه‌طلبانه و گیرا رویداد مهمی در تاریخ جیبلی است.

4. بیوولف (Beowulf)

• محصول: 2007
• کارگردان: رابرت زمیکس
• صداپیشه‌ها: ری وینستون، آنتونی هاپکینز، آنجلینا جولی
• امتیاز راتن تومیتوز: 71 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 6.3 از 10

همانطور که دیوید لووری در فیلم شوالیه سبز (The Green Knight) (2021) با زیرمتن‌های عمدی و جزئیات روانشناختی گسترده‌تر، روایتی مجدد از یک داستان انگلیسی ارائه داد، این فیلم محصول سال 2007 هم شاهد تلاش رابرت زمکیس کارگردان و نویسندگانش راجر آواری و نیل گیمن برای زیر سوال بردن قهرمان‌پنداری پذیرفته‌شده درباره بیوولف است. اقتباس ترسناک و بازیگوشانه این فیلم از شعر معروف انگلیسی، وجهه شرورتر و انسانی‌ترِ شیطان را آشکار می‌کند.

این تنها عنصر جاه‌طلبانه‌ی دیدگاه زمکیس نبود. اجراهای زنده‌ی بازیگران با استفاده از تکنولوژی موشن‌ کپچر به انیمیشن تبدیل شدند، به ری وینستون، آنتونی هاپکینز، آنجلینا جولی و دیگر بازیگران مطرح حضوری ملموس‌تر از صرفا صداپیشگی بخشید. تلاش‌های جسورانه‌ی بیوولف و شباهت گاه‌به‌گاه آن به میان‌پرده‌های بازی‌های پلی‌استیشن، نشانه‌هایی از سبکی است که در پی حماسه‌هایی مانند ارباب حلقه‌ها (The Lord of the Rings)، تروآ (Troy) (2004) و 300 (2006) شکل گرفت. در این دهه به طور کل شاهد استفاده‌ی هیجان‌انگیز تکنولوژی برای ساخت فانتزی‌های تاریک و بزرگسالانه با ریشه‌هایی در اسطوره و گذشته‌ی باستان بودیم.

• 7 جادوگر برتر دنیای سینما؛ از هری پاتر تا دکتر استرنج

3. خانه گرگ (The Wolf House)

• محصول: 2019
• کارگردان: کریستوبال لیون، واکین کاسینا
• صداپیشه‌ها: آمیلیا کاسای، رینر کراوس، ناتالیا گیسه
• امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.5 از 10

این انیمیشن استاپ‌موشن مستقل شاهکار، با استفاده از ترکیبی از مواد مختلف (رنگ، خاک رس، عروسک‌ها و عناصر دیگر)، به بررسی این موضوع می‌پردازد که چگونه سورئالیسم و فانتزی می‌توانند توسط سیستم‌های سلطه‌گر برای تحمیل قوانین و مرزها، شرطی‌سازی و زندانی کردن درک قربانیان از جهان مورد سواستفاده قرار گیرند. ماریا ورله (با بازی آمیلیا کاسای) در حال فرار از گرگی ترسناک، خود را در خانه‌ای متروکه پنهان می‌کند، جایی که واقعیت مانند کاغذ دیواری قدیمی می‌شکند و پوسته‌پوسته می‌شود و در پاسخ به احساسات درونی و متضاد او شکل می‌گیرد. در عین حال، ترس از گرگی که به او نزدیک می‌شود (با بازی رینر کراوس) لحظه به لحظه بیشتر در جان او نفوذ می‌کند.

خانه گرگ در نگاه اول از زبان و مکانیسم‌های افسانه برای تبلیغ پیامدهای نافرمانی از اقتدار یک مستعمره منزوی و سرکوبگر استفاده می‌کند. در سطحی عمیق‌تر، کریستوبال لیون و واکین کاسینا، انیماتورهای شیلیایی، از صدای راهنما و آموزنده‌ی تمثیل‌های تبلیغاتی برای آشکار کردن اندوه و مقاومت قربانیان فرقه‌ها و دیکتاتورها استفاده می‌کنند که بیان مستقیم آن به ندرت ممکن است.

2. ولف واکرز (Wolfwalkers)

• محصول: 2020
• کارگردان: تام مور، راس استوارت
• صداپیشه‌ها: هونور کنافسی، اوا ویتاکر، شان بین
• امتیاز راتن تومیتوز: 99 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10

ممکن است سال 2020 از نظر انیمیشن‌های فانتزی در مقیاس بزرگ کم‌رمق بوده باشد، اما بازار تحت تاثیر همه‌گیری به این معنا بود که برخی از عناوین استریم‌ شده توجه بیشتری را نسبت به آنچه ممکن بود در یک بازار استاندارد و شلوغ به دست آورند، جذب کردند. هیچ موفقیت چشمگیر دیگری بیشتر از ترکیب تاریخ و فولکلور ایرلندی توسط استودیوی انیمیشن‌سازی کارتون سالون این شایستگی را نداشت.

استودیوی انیمیشن ایرلندی مستقر در کیلکنی (که اکنون چهار بار از دریافت جایزه اسکار بهترین فیلم انیمیشن محروم شده‌اند)، از مبارزات استعماری الیور کرامول برای سرکوب ایرلند به‌عنوان یک پس‌زمینه برای داستانی دل‌گرم‌کننده درباره ساکنان واقعی روستای ایرلند، یعنی ولف‌واکرها استفاده کردند. دوستی بین مِب (با صداپیشگی اِوا ویتاکر) که یک ولف‌واکر است و روبین (با صداپیشگی هونور کنافسی) که یک تازه‌وارد انگلیسی است، مملو از سرکشی و هیجان کودکانه است.

اما برای هر انسانیتی که به دیگری بخشیده می‌شود، روبین و مِب در دنیایی که به طور غیرضروری تقسیم شده است با خشونت مواجه می‌شوند. صداپیشگان پرشور و با لهجه‌های غنی، ما را از طریق فضاهای طبیعی بافت‌دار و با دقت نقاشی شده راهنمایی می‌کنند، جایی که همه چیز به طرز محسوسی زنده و سرشار از طغیان است.

1. پینوکیوی گیرمو دل‌تورو (Guillermo del Toro’s Pinocchio)

• محصول: 2022
• کارگردان: گیرمو دل‌تورو، مارک گوستاوسون
• صداپیشه‌ها: ایوان مک‌گرگور، دیوید بردلی، گریگوری مان
• امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100
• امتیاز IMDb به فیلم: 7.6 از 10

گیرمو دل‌تورو فیلمساز محبوب مکزیکی پس از کسب جایزه بهترین کارگردانی در جوایز اسکار 2018 برای فیلم شکل آب (The Shape of Water) در مسیر موفقیت‌های پی‌در‌پی پروژه‌های پرشور خود قرار گرفت. آثاری چون بازسازی نوآرهای کارناوالی، تبدیل شدن به مجری برنامه‌های ترسناک و با تحت تاثیر قرار گرفتن توسط رمان شاخص مری شلی در بیشتر دوران حرفه‌ای خود که نسخه خود از فرانکنشتاین (Frankenstein) را سال آینده منتشر خواهد کرد. در میان این پروژه‌ها، این اقتباس استاپ‌ موشن از رمان کلاسیک کودکانه ایتالیایی اثر کارلو کولودی بسیار قابل توجه است.

این انیمیشن فانتزی زیبا که به همراه مارک گوستاوسون فقید کارگردانی شده است، با بسیاری از مضامین خلاقانه دل‌تورو همسو است؛ روایتی استعاری از تاریخ واقعی، شگفتی کودکی که به‌عنوان سپر نامناسبی در برابر وحشیگری جهان استفاده می‌شود و مداخله‌ی فراطبیعی برای التیام زخم‌ها در خانواده‌های آسیب‌دیده. پینوکیو به راحتی نمی‌تواند به‌عنوان انیمیشنی برای کودکان یا بزرگسالان طبقه‌بندی شود. موسیقی‌ها و طنز گسترده در کنار مضامین وجودی و تصاویر تکان‌دهنده قرار می‌گیرند و کشمکش بین آن‌ها منجر به یک پایان خلاقانه و لذت‌بخش می‌شود.

منبع: bfi