بهترین فیلم‌های خانوادگی که نامزد جایزه اسکار بهترین فیلم شدند

در ماه مه ۱۹۲۷ زمانی که ۳۶ نفر از برجسته‌ترین فعالان صنعت سینما گرد هم آمدند تا آکادمی علوم و هنرهای سینمایی را بنیان بگذارند، شاید تصور نمی‌کردند میراثی خلق می‌کنند که مسیر هنر هفتم را برای همیشه تغییر خواهد داد. این آکادمی از همان آغاز، با شور و اشتیاق در مسیر ماموریت خود گام برداشت؛ ماموریتی که برای حمایت از آثار برتر هنری، الهام‌بخشی وخلاقیت تشکیل شد. در میان پروژه‌های متنوع آن، بی‌تردید شناخته‌شده‌ترین دستاورد برای عموم جایزه اسکار است؛ مجسمه‌ای باشکوه از طلای ۲۴ عیار که شوالیه‌ای را در حال نگه داشتن شمشیری بر فراز حلقه فیلم نشان می‌دهد و به نمادی از اوج فیلمسازی بدل شده است.

لقب اسکار نیز داستانی جذاب دارد؛ روایتی وجود دارد که که می‌گوید مارگارت هریک، مدیر اجرایی پیشین آکادمی، نخستین بار شباهت این مجسمه را به عمویش اسکار مطرح کرد و همین نام به شکل گسترده رواج یافت. در میان تمام جوایز این مراسم، جایزه بهترین فیلم همیشه پرطرفدارترین و پراعتبارترین عنوان همه ژانرها بوده است؛ حتی اگر نام آن در طول دهه‌ها تغییر کرده باشد. با این حال، ژانرهایی مثل فانتزی یا آثار کودکان و خانواده اغلب در دریافت چنین افتخاراتی نادیده گرفته می‌شوند. به همین دلیل است که وقتی یکی از بهترین فیلم‌های خانوادگی به این جایزه مهم نزدیک می‌شود، موفقیتی تمام‌عیار برای سینمای آن ژانر رقم می‌خورد.

در ادامه به ۱۰ مورد از بهترین فیلم‌های خانوادگی نامزد اسکار بهترین فیلم پرداخته‌ایم؛ آثاری که مرز میان سرگرمی و هنر را به شکلی باشکوه درهم می‌شکنند؛ با ما همراه باشید تا این آثار جذاب را باهم بررسی کنیم.

• 6 فیلم خانوادگی برای آموزش عشق به خود

۱۰. بالا (Up)

• امتیاز IMDB انیمیشن: ۸.۳ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۲۰۰۹
• مدت زمان: ۹۵ دقیقه
• کارگردان: پیت داکتر

 بالا محصول کمپانی دیزنی و پیکسار، با یکی از به‌یادماندنی‌ترین آغازهای تاریخ انیمیشن وارد ذهن تماشاگران شد. مقدمه‌ای تنها ده ‌دقیقه‌ای که طی آن چرخه کامل دوستی، عشق، رویاپردازی و فقدان روایت می‌شود و به‌زیبایی پایه‌های احساسی شخصیت کارل، پیرمرد آرام و درون‌گرای داستان، را می‌سازد. این پیش‌زمینه قدرتمند باعث می‌شود مخاطب از همان ابتدا با قهرمان قصه همراه شود و سفر او را نه صرفاً یک ماجراجویی کارتونی، بلکه تجربه‌ای انسانی و عمیق احساس کند.

کارل که هنوز زیر سایه غم از دست دادن همسرش زندگی می‌کند، تصمیم می‌گیرد رویای مشترکشان را دنبال کند و خانه‌شان را با صدها بادکنک هلیومی راهی مقصدی دور کند.

 این سفر خیال‌انگیز زمانی رنگ‌وبوی تازه‌ای می‌گیرد که راسل، پسربچه مشتاق و پرانرژی، ناخواسته به ماجرا وارد می‌شود. همراهی این دو در مسیر ناشناخته‌ای که پیش رو دارند فضایی سرشار از چالش، شوخی، ترس و کشف‌های احساسی می‌آفریند؛ مسیری که در نهایت شکاف عمیق تنهایی کارل را با دوستی دوباره پر می‌کند. تبدیل شدن این اثر به دومین انیمیشن تاریخ که نامزد جایزه بهترین فیلم شد، نشان می‌دهد مرز میان سرگرمی و هنر چقدر می‌تواند باریک باشد. همین ویژگی‌هاست که این اثر را در میان بهترین فیلم‌های خانوادگی به نمونه‌ای برجسته و الهام‌بخش بدل می‌کند.

۹. داستان اسباب بازی‌های ۳ (Toy Story 3)

• امتیاز IMDB انیمیشن: ۸.۳ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۲۰۱۰
• مدت زمان: ۱۰۳ دقیقه
• کارگردان: لی آنکریچ

وقتی یک فیلم آن‌قدر تاثیرگذار باشد که حتی کوئنتین تارانتینو تماشای دنباله‌اش را به دلیل پایان بی‌نقص کنار بگذارد، بی‌تردید با اثری مواجهیم که در تاریخ سینما و بهترین فیلم‌های خانوادگی جایگاه ویژه‌ای دارد. داستان اسباب‌بازی ۳ دقیقا چنین جایگاهی را به‌دست آورده است؛ فیلمی که پس از ۱۱ سال انتظار، دوباره شخصیت‌های دوست‌داشتنی وودی، باز و سایر اسباب‌بازی‌ها را در کنار صاحبشان اندی بازمی‌گرداند؛ اندی‌ای که اکنون آماده ورود به دانشگاه است و فصل تازه‌ای از زندگی‌اش را آغاز می‌کند.

داستان زمانی جذاب می‌شود که اسباب‌بازی‌ها به‌طور اتفاقی سر از مهدکودکی شلوغ و ناشناخته در می‌آورند؛ جایی که فضای شیرین کودکی جای خود را به هیجانی شبیه فرار از زندان می‌دهد. تلاش برای بازگشت، اتحاد دوباره اسباب‌بازی‌ها و مواجهه با واقعیت تلخ جدا شدن از اندی، تنش و احساسات عمیقی را در روایت تزریق می‌کند. همین ترکیب ظرافت احساسی و اوج‌گیری دراماتیک است که داستان اسباب‌بازی ۳ را به یکی از بهترین فیلم‌های خانوادگی تاریخ بدل می‌سازد.

۸. ئی تی موجود فرازمینی (E.T. the Extra-Terrestrial)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۹ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۹ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۱۹۸۲
• مدت زمان: ۱۲۰ دقیقه
• بازیگران اصلی: دی والاس، پیتر کایوتی، هنری توماس
• کارگردان: استیون اسپیلبرگ

در بین بهترین فیلم‌های خانوادگی ئی تی موجود فرازمینی یکی از ماندگارترین و تاثیرگذارترین آثار علمی‌تخیلی یک قرن اخیر است؛ فیلمی که با ساده‌ترین ایده ممکن به داستانی جهانی و عمیق تبدیل شد. داستان از جایی آغاز می‌شود که گروهی از کودکان، موجودی فضایی و درمانده را می‌یابند که به‌طور اتفاقی در زمین جا مانده است. آن‌ها در حالی که خود در مسیر بلوغ قدم می‌گذارند، با چالش‌های متعدد روبه‌رو می‌شوند و تمام تلاششان را می‌کنند تا ئی تی را از چشم نیروهای دولتی مخفی نگه دارند. در بطن این ماجراجویی، فیلم پیامی پاک و انسانی از همدلی، مهربانی و فهم متقابل عرضه می‌کند؛ پیامی که با پایان امیدوارکننده و احساسی فیلم بیش از پیش در ذهن می‌ماند.

 این شاهکار استیون اسپیلبرگ نه‌تنها از نظر فنی چشمگیر است؛ بلکه بر دوش بازیگران خردسالی استوار شده که اجرای آن‌ها هنوز هم مثال‌زدنی است. نقش‌آفرینی درخشان هنری توماس و درو بریمور روحی ناب به فیلم می‌بخشد و سبب می‌شود تا ئی تی در میان بهترین فیلم‌های خانوادگی تاریخی، جایگاهی ویژه داشته باشد. اسپیلبرگ نیز با جلوگیری از ساخت دنباله یا نسخه‌های فرعی، این اثر را در همان نقطه اوج نگه داشته است؛ تصمیمی که باعث شده پایان فیلم خالص‌تر، تاثیرگذارتر و خداحافظی شخصیت‌ها واقعی‌تر به نظر برسد. همین انتخاب هوشمندانه است که ئی تی را هنوز که هنوزه در فهرست بهترین فیلم‌های خانوادگی به اثری منحصر به‌فرد و فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کند.

۷. جادوگر شهر از (The Wizard of Oz)

• امتیاز IMDB فیلم: ۸.۱ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۱۹۳۹
• مدت زمان: ۱۰۲ دقیقه
• بازیگران اصلی: جودی گارلند، فرانک مورگان، ری بولگر، برت لار
• کارگردان: ویکتور فلمینگ

بدون شک یکی از پیشگامان ژانر فانتزی، خانوادگی فیلم جادوگر شهر از است. فیلمی که نسلی پس از نسل دیگر را الهام بخش آثار متفاوت زیادی شد و مسیر خلاقیت بسیاری از فیلمسازان آینده را شکل داده است. این داستان ماندگار درباره دوروتی، دختر نوجوانی از شهری کوچک است که رویای فرار از روزمرگی و تجربه دنیایی گسترده‌تر را در سر دارد. اما زمانی که این رویا به حقیقت می‌پیوندد و او پا به سرزمین رنگارنگ و مرموز از می‌گذارد درمی‌یابد که دشواری‌ها، خطرها و آزمون‌ها در هر نقطه‌ای از جهان وجود دارند.

فیلم با بازی درخشان جودی گارلند، طراحی صحنه‌های خیره‌کننده و قطعات موسیقی جاودانه‌اش نمونه‌ای بی‌بدیل از دوران طلایی هالیوود به شمار می‌رود. استفاده ابتکاری از کنتراست میان تصاویر سیاه‌وسفید و تکنی‌کالر نیز تجربه‌ای بصری خلق کرد که تماشاگران آن دوران را شگفت‌زده ساخت. همین ویژگی‌ها باعث شد این اثر در شمار بهترین فیلم‌های خانوادگی قرار گیرد و همچنان درخشان بماند.

۶. بیب (Babe)

• امتیاز IMDB فیلم: ۶.۹ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۱۹۹۵
• مدت زمان: ۹۱ دقیقه
• بازیگران اصلی: جیمز کرامول، مگدا زوبانسکی
• کارگردان: کریس نونان

بیب از همان لحظه‌ای که کشاورز آرتور هاگت در نمایشگاه شهرستان وزن بچه‌خوک کوچک را درست حدس می‌زند و او را با خود به مزرعه می‌برد، آغازگر یکی از صمیمی‌ترین فیلم‌های خانوادگی می‌شود. بیب که به‌تدریج درمی‌یابد سرنوشت معمول خوک‌ها چندان دلپذیر نیست، تصمیم می‌گیرد برخلاف انتظار همه، مسیر تازه‌ای برای زندگی‌اش انتخاب کند. او با دقت رفتارهای سگ گله مهربان، فلای را زیر نظر می‌گیرد و قدم‌به‌قدم هنر گله‌داری را می‌آموزد؛ تلاشی که حسادت و نارضایتی رکس، سگ گله مغرور مزرعه را نیز برمی‌انگیزد.

فیلم با استفاده از عروسک‌های کاربردی، جلوه‌های ویژه هوشمندانه، نورپردازی ظریف و قاب‌بندی دقیق، جهانی خلق می‌کند که هنوز هم برای مخاطب باورپذیر و جذاب است. بازی تاثیرگذار جیمز کرامول در نقش کشاورزی آرام و مهربان، رابطه میان انسان و حیوان را به شکلی دل‌گرم‌کننده و الهام‌بخش نمایش می‌دهد؛ رابطه‌ای که چنان بر او اثر گذاشت که پس از پایان فیلمبرداری به گیاهخواری روی آورد. موفقیت چشمگیر و نامزدی‌های متعدد اسکار نیز ثابت می‌کند چرا این اثر در فهرست بهترین فیلم‌های خانوادگی همچنان درخشان و تاثیرگذار باقی مانده است.

• 10 فیلم خانوادگی خنده‌دار برای تجربه لحظاتی شاد

۵. معجزه در خیابان سی چهارم (Miracle on 34th Street)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۹ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۱۹۴۷
• مدت زمان: ۹۶ دقیقه
• بازیگران اصلی: مورین اوهارا، جان پین، ادموند گون، جین لاکهارت
• کارگردان: جرج سیتون

یکی دیگر از بهترین فیلم‌های خانوادگی معجزه در خیابان سی چهارم است که از همان زمان اکرانش در سال ۱۹۴۷ نشان داد که یک فیلم می‌تواند بدون تبلیغات مستقیمِ کریسمسی نیز دل تماشاگران را به‌سرعت تسخیر کند. استودیو فاکس قرن بیستم با تصمیم استراتژیک داریل اف زانوک، فیلم را در بهار روی پرده برد؛ زمانی که معمولا مخاطبان بیشتری به سینما می‌رفتند. نتیجه، موفقیتی برق‌آسا بود. با وجود شخصیت اصلی بحث‌برانگیز و روایتی متفاوت، این فیلم سه جایزه اسکار از چهار نامزدی‌اش را از آن خود کرد و تنها جایزه بهترین فیلم را از دست داد.

داستان از جایی آغاز می‌شود که دوریس واکر، مادر مجرد و زنی مستقل، مردی آرام و مهربان به نام کریس کرینگل را برای ایفای نقش بابانوئل در محل کارش استخدام می‌کند؛ مردی که رفتار و حضورش زندگی دوریس، دخترش سوزان و حتی اطرافیانشان را دگرگون می‌سازد. فیلم هرگز مشخص نمی‌کند کریس واقعا بابانوئل است یا نه، اما جادویی از جنس امید، مهربانی و ایمان را در سراسر داستان می‌پراکند. همین اصالت و جادوی داستانی سبب شده این اثر در فهرست بهترین فیلم‌های خانوادگی ماندگار شود.

۴. شرور (Wicked)

• امتیاز IMDB فیلم: ۷.۴ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۲۰۲۴
• مدت زمان: ۱۶۰ دقیقه
• بازیگران اصلی: سینتیا اریوو، آریانا گرانده، جاناتان بیلی، اتان اسلاتر
• کارگردان: جان ام چو

شاید تصادفی نباشد که آثاری براساس داستان‌های شهر از جز بهترین فیلم‌های خانوادگی باشند. شرور که اقتباسی از نمایش موزیکال مشهور برادوی است نمایشی که خود بر اساس رمانی پرفروش نوشته شده توانسته بدون این که ذره‌ای از اصالت یا جادوی دنیای از کم کند، تجربه‌ای مدرن، پرشور و احساسی خلق کند. موفقیت عظیم فیلم در گیشه و استقبال گسترده تماشاگران نشان می‌دهد که شرور نه‌فقط یک بازخوانی، بلکه اثری مستقل و خیره‌کننده است که به‌راحتی در میان آثار مهم سال جای می‌گیرد.

داستان فیلم به وقایع پیش از جادوگر شهر از می‌پردازد و زندگی الفابا و گالیندا را دنبال می‌کند؛ دو جادوگر جوان که در دانشگاهی جادویی ثبت‌نام می‌کنند و میان رقابت، دوستی، رازهای نهفته و تصمیم‌هایی که آینده سرزمین از را تغییر می‌دهد، به کشف هویت واقعی خود می‌رسند. ترانه‌ها و فضاسازی چشمگیر فیلم، شرور را در جایگاهی قرار می‌دهد که بتوان آن را سزاوار حضور در کنار بهترین فیلم‌های خانوادگی دانست.

۳. دیو و دلبر (Beauty and the Beast)

• امتیاز IMDB انیمیشن: ۸ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۵ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۱۹۹۱
• مدت زمان: ۸۷ دقیقه
• کارگردان: گری تروزدیل، کرک ویس

در تاریخ سینما کمتر انیمیشنی توانسته به اندازه دیو و دلبر دیزنی مرزهای ژانر خود را جابه‌جا کند و حتی نامزد جایزه بهترین فیلم اسکار شود. این اثر ماندگار از همان لحظه آغاز، مخاطب را با حال‌وهوایی شاعرانه، احساسی و دراماتیک درگیر می‌کند؛ فضایی که ترکیب بازیگران باتجربه برادوی و موسیقی بی‌نقص، آن را به سطحی کاملا متفاوت می‌برد. حضور افسانه‌ای آنجلا لنزبری در نقش خانم پاتس و اجرای بی‌تکرار او از قطعه نمادین فیلم آن هم فقط در یک برداشت تنها یکی از دلایلی است که این شاهکار را در فهرست بهترین فیلم‌های خانوادگی قرار می‌دهد.

انیمیشن دقیق و باشکوه فیلم با حال‌وهوای گوتیک و جزییات دیدنی‌اش، به‌خوبی مکمل داستان عاشقانه و فانتزی آن است. دیو و دلبر پس از سه دهه همچنان تاثیرگذار و محبوب باقی مانده و الهام‌بخش آثار جدید، از جمله مجموعه مانگایی است که به‌تازگی منتشر شده و بار دیگر ماندگاری این قصه کلاسیک را ثابت می‌کند. این اثر نه فقط یک افسانه عاشقانه، بلکه نمونه‌ای درخشان از بهترین فیلم‌های خانوادگی است که با روایت جاودانه، شخصیت‌پردازی عمیق و جلوه‌های بصری خیره‌کننده‌اش، نسل‌های مختلف را گرد هم آورد.

۲. چه زندگی شگفت انگیزی (It’s a Wonderful Life)

• امتیاز IMDB فیلم: ۸.۶ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۱۹۴۶
• مدت زمان: ۱۳۰ دقیقه
• بازیگران اصلی: جیمز استوارت، دانا رید، لیونل باریمور، توماس میچل
• کارگردان: فرانک کاپرا

در بین بهترین فیلم‌های خانوادگی بی‌تردید یکی از تاثیرگذارترین آثاری است که ژانر خانوادگی به خود دیده و هنوز هم با گذشت دهه‌ها، همان طراوت و عمق احساسی اولیه را حفظ کرده است. فیلم داستان جورج بیلی، مردی که بارها زندگی‌اش مسیرهای غیرمنتظره‌ای را تجربه می‌کند روایت می‌کند مردی که از فشار، مسئولیت و لحظه‌هایی که انسان را به مرز فروپاشی می‌رسانند گذر می‌کند. در یک شب تاریک و سرنوشت‌ساز، پس از مجموعه‌ای از اتفاقات ناگوار جورج آرزو می‌کند بداند جهان بدون او چگونه به نظر می‌رسد؛ آرزویی که با حضور فرشته نگهبانش، کلارنس، به حقیقت تبدیل می‌شود و زندگی او را برای همیشه دگرگون می‌کند.

بازی جیمی استوارت در این نقش، به لطف تجربه‌های سخت او در جنگ جهانی دوم، عمقی واقعی و تلخ دارد؛ گویی رنج‌های شخصی‌اش به شخصیت جورج بیلی جان تازه‌ای می‌بخشند. همین صداقت احساسی باعث شده لحظه‌به‌لحظه فیلم برای نسل‌های مختلف معنا داشته باشد. مضامین جهانی عشق، امید، ارزش فردی و تلاش برای خوشبختی، این اثر را نه فقط یک کلاسیک سینمایی، بلکه نمونه‌ای برجسته از بهترین فیلم‌های خانوادگی تبدیل کرده است. این اثرهنوز هم در قلب مخاطبان زنده است؛ فیلمی که در فهرست بهترین فیلم‌های خانوادگی می‌درخشد و یادآوری می‌کند که حتی کوچک‌ترین حضور ما در زندگی دیگران می‌تواند دنیایی را تغییر دهد.

• 10 فیلم خانوادگی درباره ارواح که خیلی ترسناک نیستند

۱. اشک‌ها و لبخند‌ها (The Sound of Music)

• امتیاز IMDB فیلم: ۸.۱ از ۱۰
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۳ از ۱۰۰
• سال انتشار: ۱۹۶۵
• مدت زمان: ۱۷۲ دقیقه
• بازیگران اصلی: جولی اندروز، کریستوفر پلامر، ریچارد هایدن، پکی وود
• کارگردان: رابرت وایز

توجه داشته باشید که این فیلم فقط در ایران به این نام شناخته می‌شود و عنوان اصلی آن آوای موسیقی است. تنها اثری است که در این فهرست نه‌تنها نامزد جایزه بهترین فیلم شد، بلکه این جایزه ارزشمند را نیز از آن خود کرد. داستان فیلم روایت زن جوانی به نام ماریا است که با مهربانی و صمیمیت خود قلب فرزندان یک پدر بیوه را فتح می‌کند و در مسیر مراقبت و آموزش آن‌ها، زندگی خانواده‌ای را دگرگون می‌سازد.

جولی اندروز با اجرای خیره‌کننده‌اش در نقش ماریا، موفق شد رکورد طولانی‌ترین نمایش سینمایی با ۱۴۷ هفته را به نام خود ثبت کند؛ رکوردی که حتی از مجموع نمایش‌های آرواره‌ها و تایتانیک فراتر رفت و فیلم را به تجربه‌ای ماندگار در تاریخ سینما بدل کرد.

این اثر چیزی فراتر از یک موزیکال پرشور است؛ فیلمی است که به شجاعت، فداکاری  به روح انسان می‌پردازد. بخش‌هایی از داستان که با زمینه تاریخی نازی‌ها باهم ترکیب شده‌اند و نشان از جسارت فیلمسازان دارد که حتی فشار استودیو نتوانست آن را حذف کند. این ترکیب هوشمندانه اشک و لبخند باعث شد بالاخره یکی از بهترین فیلم‌های خانوادگی نامزد ۱۰ جایزه اسکار شود و پنج جایزه از جمله جایزه بهترین فیلم را به خانه ببرد.

نگاهی کلی به بهترین فیلم‌های خانوادگی

این آثار نه تنها سرگرمی و شادی را به مخاطب هدیه می‌دهند: بلکه پیام‌های عمیق انسانی، اخلاقی و احساسی را نیز منتقل می‌کنند. از داستان‌های کلاسیک و جاودان مانند جادوگر شهر از و چه زندگی شگفت‌انگیزی گرفته تا انیمیشن‌های مدرن و تاثیرگذاری مثل دیو و دلبر و بالا همه این آثار نشان می‌دهند که بهترین فیلم‌های خانوادگی موفق می‌تواند همزمان مخاطب را بخنداند و او را تحت تاثیر قرار دهند. این فیلم‌ها مهارت فوق‌العاده‌ای در ترکیب قصه‌گویی، بازیگری، موسیقی و جلوه‌های بصری دارند و اغلب از بهترین بازیگران زمان خود بهره می‌برند تا تجربه‌ای فراتر از یک سرگرمی ساده ارایه دهند.

به همین دلیل است که وقتی صحبت از بهترین فیلم‌های خانوادگی می‌شود منظور فقط سرگرمی نیست؛ بلکه تجربه‌ای کامل، آموزنده و الهام‌بخش است که فراتر از زمان و مکان عمل می‌کند و خانواده‌ها را به هم نزدیک‌تر می‌سازد. این آثار واقعا نماد سینمایی هستند که قلب‌ها را فتح می‌کنند و خاطره می‌سازند.

منبع: COLLIDER