نقد فیلم ترسناک راهبه 2 ؛ لطفا دیگر مجموعه را ادامه ندهید!

 همه ما می‌دانیم که احضار (The Conjuring) ترسناک‌ترین فیلمی بود  که در ژانر وحشت منتشر شد. همچنین «راهبه» پرفروش‌ترین فیلم این مجموعه ترسناک محسوب می‌شد. امتیاز راتن تومیتوز 52 از 100 و امتیاز IMDb 5.7 از 10 هر دو وضعیت فیلم جدید این مجموعه یعنی راهبه 2 (The Nun II) را نشان می‌دهند. اما چه چیزی باعث شده که این فیلم نتواند موفقیت فیلم‌های قبلی خودش را بدست آورد و چرا؟ در این مقاله از مایکت قرار است به سراغ نقد و بررسی فیلم «راهبه 2» (The Nun II) برویم و بدانیم چرا روز به روز سینمای ژانر ترسناک کم فروغ‌تر از دیروز می‌شود و این موضوع به خاطر فیلمنامه‌های ضعیف و مشکلات ساختاری فیلم‌ها است یا از جای دیگری نشات می‌گیرد؟! پس همراه مجله مایکت باشید.

• نقد سریال زخم کاری: بازگشت – عواقب پیشی گرفتن از منبع اقتباس
• معرفی و نقد سریال پسران – دنیای تاریک ابرقهرمان‌هایی با هویت دوگانه

معرفی فیلم راهبه 2 (The Nun II)

• کارگردان: مایکل چاوز
•  سال پخش: 2023
• محصول: کشور آمریکا
• ژانر: وحشت و رازآلود 
• بازیگران: تیاسا فارمیگا، جوناس بلوکوت، استورم رید، آنا پاپپلول و بانی آرونز 
• داستان فیلم: فرانسه، سال 1956. کشیشی به قتل می رسد. نیروی شروری در حال پیشروی است. پس از ماجراهای فیلم «راهبه»، راهبه آیرین باید یک بار دیگر با راهبه شیطان، ولک، روبرو شود.

فیلم

راهبه ۲

The Nun II

تماشای فیلم راهبه 2

«راهبه 2» یک دنباله غیر ضروری

همین اول کار بگوییم که «راهبه 2» یک فیلم یکبار مصرف است. ویزگی اصلی این فیلم‌ها تماشای یکباره آن‌ها و فراموش کردنشان به محض اتمام تماشاست! امیدوارم فهمیده باشید که ماجرا تا چه حد آزاردهنده است. «راهبه 2» به مدد ترس‌های به اصطلاح “یک هویی” که دارد موفق می‌شود در برخی از لحظات خاص مخاطبش را بترساند اما خب برای یک فیلم با این بودجه گزاف 38 میلیون دلاری و شهرت زیاد متاسفانه کافی نیست. فیلم گویا ساخته شده که «راهبه 1» را تکمیل کند و مدام درباره آن ارجاعاتی می‌دهد اما خب به هر حال اصلا چه دلیلی داشت که فیلمی ضعیف ساخته شود که بخواهد فیلم ضعیف‌تر دیگری را تکمیل کند؟ بنابراین نخست سوال اصلی اینجاست که ضرورت ساخت این دنباله کجاست؟ قطعا جواب این سوال را خود کمپانی برادران وارنر هم نمی‌داند چه برسد سایر عوامل فیلم چون جواب مشخص است: گیشه، گیشه و صد البته گیشه! در ادامه کمی دقیق‌تر به این مسئله می‌پردازیم که چرا «راهبه 2» فیلم بدی است و ارزش یکبار بیشتر تماشا کردن را ندارد.

فیلم‌های «راهبه» قسمت اول و دوم در یک جهان مشترک به نسبت با فیلم‌های «احضار» و «آنابل» قرار دارند. در ده سال گذشته، نه فیلم از این سری منتشر شده‌اند، یک سری ترسناک که تضمین می‌کند تا حدودی این سری فیلم‌ها فرمول بندی شده‌اند تا فقط بفروشند. اگر فیلم اول «راهبه» را ندیده‌اید، نگران نباشید، در آغاز «راهبه 2» رویدادهای نسخه نخست به صورت تکراری مدام بیان می‌شود. خلاصه‌ فیلم مثل این طور است که: یک مرگ مرموز در صومعه‌ای رخ داده و منجر به یک تحقیق ماورایی در این حوزه شده است. غیر از این هیچ چیز در «راهبه 2» وجود ندارد! یک کشیش، یک راهبه و یک کشاورز آمده‌اند تا سعی کنند متوجه شوند چه اتفاقی افتاده اما توسط شیطانی به اسم والک که به شکل یک راهبه ترسناک است، مورد آزار و اذیت قرار می‌گیرند و تنها راه برای متوقف کردن این شیطان، یک شی قدیمی مذهبی است.

مشابه فیلم اول، داستان «راهبه 2» تقریباً همان است، فقط از صومعه سنت کارتا در رومانی به یک دبیرستان در فرانسه منتقل شده است. قهرمانان نسخه اول، یعنی خواهر آیرین (Taissa Farmiga) و کشاورز شریف فرانشی (Jonas Bloquet)، هر دو به داستان بازگشته‌اند. اما فرانشی، که اکثراً به نام موریس مشهور است، در رومانی توسط والک تسخیر شده و از آن زمان به عنوان یک روح سرگردان به اروپا سفر کرده و مذهبیان را می‌کشد. کشیش فیلم اول برای نسخه دوم وجود ندارد. به جای او، خواهر دبورا (Storm Reid) به کمک خواهر آیرین می‌آید تا شر والک را بکنند. اما او ابتدا باید ایمان خود را تقویت کند و همین داستان‌های فرعی عجیب و غریب باعث می‌شود تا ماجرای خواهر دبورا در داستان گم شود و یک شخصیت پر شکافی در داستان شکل بگیرد که هیچ بویی از شخصیت پردازی نبرده است و با داستان اصلی ارتباطی مهمی ندارد.

وقتی اولین بار شیطان راهبه والاک در (The Conjuring 2) ظاهر شد، او یک موتیف به واقع ترسناک و خوف برانگیز بود اما از آنچه در دنیای سینمایی (The Conjuring) دیده بودیم همه چیز 180 درجه تغیر کرده است و رو به افول رفته است. وجود تضاد بین شخصیت پردازی راهبه با چشمان سیاه و ترسناک، با توجه به موفقیت دو فیلم اول توسط جیمز وان، وعده‌ای هیجان‌انگیز بود. اما نسخه جدید راهبه هیچ چیزی برای ارائه ندارد. نسخه دوم آن که توسط مایکل چاوز کارگردانی شد، اکنون با همان سرنوشت همسو شده‌ ولی نه تنها نمی‌ترساند بلکه به کمدی نزدیک می‌شود.

از جیمز وان تا مایکل چاوز سرنوشت بد راهبه 2

«راهبه 2» داستان خواهر آیرین (تایسا فارمیگا) را پنج سال پس از وقایع فیلم اول دنبال می‌کند. زمانی که او دوستی نزدیک با دبورا (استورم رید)، یک راهبه تازه‌کاری که در بحران ایمان است، برقرار می‌کند، رابطه آنها به چالش کشیده می‌شوند زیرا واتیکان از آیرین می‌خواهد که برای نجات از شر شیطان کاری غیرواقعی انجام دهد. والاک نابود نشده است و ترس را بر مذهبیان سراسر اروپا سرازیر می‌کند. در حالی که کشیش‌ها قربانی قتل‌های شیطانی وحشتناکی می‌شوند، از سوزاندن تا سلاخی و…، آیرین و دبورا به یک دبیرستان فرانسوی می‌روند تا علت اقدامات والاک و راهی برای فرستادن او به جهنم بیابند.

در این داستان دنباله‌دار، جستجوی خواهر آیرین و دبورا برای مقابله با والاک به یک ماجراجویی کمی تا حدودی ترسناک و پر از معما در دنیای مذهبی می‌انجامد. آنها با مخاطرات و ترس‌هایی که والاک ایجاد کرده است، مواجهه می‌شوند و سعی در کشف راز اهداف این شیطان می‌کنند. در مدرسه فرانسوی که آنها واردش می‌شوند، زمانی که کشیش‌ها یکی پس از دیگری به قتل می‌روند و ارواحی ترسناک دست به اعمال وحشیانه می‌زنند، آنها با چالش‌هایی فزاینده روبرو می‌شوند. آیا آنها می‌توانند والاک را متوقف کنند و اهالی مقدس کلیسا را از دست او نجات دهند؟ یا آیا این شیاطین از اقدامات خود برای قدرت و ترس دست برنمی‌دارند؟ این داستان با روایت جذاب و ترسناک خود، ماجراجویی‌های تاحدودی سرگرم کننده برای دوستداران سری فیلم‌های «راهبه 2» و دنیای وحشت (The Conjuring) فراهم کرده و از طرفی، ادامه‌ای پر از ترس و هیجان به این داستان افزوده است.

در فیلم‌های این سری، والاک به عنوان راهبه مهم داستان، هسته تلاش‌های ترسناک فیلم است. اما «راهبه 2» تلاش ناخودآگاهی به نام درمان از طریق انکار را انجام می‌دهد، هر جا که موجود ترسناک خود را به ما نشان می‌دهد، تقریباً در هر نقطه‌ای، ما را به حضور خودش متاسف می‌کند. دلیلی وجود دارد که ارواح و شبح‌ها در سایه‌ها ترسناک تر به نظر می‌رسند؛ پس این اسرارشان وحشت را در دل مخاطب بیشتر می‌کند. اما متاسفانه سازندگان دوست نداشتن از این مولفه ژانر ترسناک بهره برداری کنند. والاک (که دوباره توسط بانی آرونز بازی شده است) در هر نقطه از داستان به ما نمایش داده می‌شود، از عکس‌های معمولی تا نسخه‌های ترسناک و بد CGI که به آزار امی‌انجامد. او تبدیل به یک موتیف تکراری می‌شود به جای آزاد کردن حس ترس و هیجان و آنچه قرار است هراس ایجاد کند، تنها یک آه و حس افسوس را برای مخاطب به وجود می‌آورد.

در «راهبه 2» به وضوح از نظر فقدان دقت وجود دارد و چاوز به طرح‌های تکراری بی‌وقفه پایبند است. این فیلم به شدت از خلاقیت کاسته و در نتیجه، از وحشت مؤثری بی‌بهره است. با حرکت‌های آهسته و صداهای بلند، فیلم چاوز در هر نقطه به نمایشی بودن فیلم اشاره می‌کند و در واقع به ما می‌گوید تا از وحشت بپرهیزیم به جای اینکه آن را به طور طبیعی الهام بخش ترس و استرس باشد. این موضوع به نظر می‌رسد که بیشتر یک سری ویژگی‌های کوتاه و تکراری داراست که بر اساس نوعی کلیشه نمایی از اصول ترسناکی انجام شده‌است. درواقع داستان نویسی به اندازه کافی در «راهبه 2» مهم نیست. در «راهبه 2»، نقص عمده‌ای در ارائه ترس وجود دارد. فیلم با انجام حرکات آرام و صداهای ناگهانی، هر زمانی که چیزی ترسناک اتفاق می‌افتد، به بینندگان خود اشاره می‌کند، بدون اینکه ترس را به طور طبیعی ایجاد کند. این فیلم بیشتر به نظر می‌رسد یک سری از سکانس‌ها بریده شده باشد که به سرعت موضوعات ترسناک را در بر می‌گیرد، با این حال اندیشه و خلاقیت در اینجا کم درخشیده‌اند. 

والاک به عنوان شخصیت مرکزی فیلم، به دلیل نحوه اجرای عالی بانی آرونز، پتانسیل‌های ترسناک فیلم را داراست. اما تنها با استفاده از او به تنهایی نمی‌توان فیلم ترسناکی آفرید. لازم است داستان، جریان و کارگردانی نیز ترس و وحشت را به طور موثر منتقل کنند. اینجاست که «راهبه 2» ناکام می‌شود؛ از این نظر که ترکیب مناسبی از ترس و انتظارات را ایجاد نمی‌کند. در کل، «راهبه 2» به نظر می‌رسد که از فرصت‌هایی برای ایجاد ترس در ذهن بینندگان استفاده نمی‌کند و به جای آن، به شکلی مکرر و بی‌انگیزه وحشت را ارائه می‌دهد. این نقدها نشان دهنده از دست رفتن پتانسیلی است که در داستان‌های مرتبط با «راهبه 2» و دنیای(The Conjuring) وجود داشته‌اند.

بازی‌هایی که در راهبه 2 سر بریده شدند

بازی فارمیگا بهترین بخش فیلم است، با بازی او به عنوان شخصیت آیرین که نواندیشی و پیشرفت خوبی را در داستان نشان می‌دهد. جایی که آیرین در فیلم اول کمی‌جوان بود، او اکنون قدرت خود را می‌شناسد و فارمیگا حتی زمانی که در هر نقطه با تهدیدات و خاطرات دردناکش مواجه می‌شود، احساساتی فراتر از معمول به فیلم هدیه می‌دهد. فارمیگا شیمی خوبی با رید دارد، اما بیشتر وزن داستان را از روی شانه‌های خود برمی‌دارد زیرا رید بیشتر به عنوان یک همدست و شخصیت فرعی عمل می‌کند تا یک شخصیت اصلی.

جوناس بلوکت نقش موریس را دوباره ایفا می‌کند، او که اکنون به عنوان یک کمک‌کار در مدرسه دخترانه مشغول به کار است. روابط عاطفی‌اش با یک معلم و محافظت از دخترش، که دختران بزرگتر او را مورد آزار و اذیت قرار داده‌، احساسات خوبی را به درام داستان می‌افزاید و برخی از شرایط دراماتیک «راهبه 2» را مشخص می‌کند. با این حال، بسیاری از ویژگی‌های فیلم در ترسیم این موضوع همانند بقیه داستان به همان اندازه پیچیده است. بلوکه بازی خوبی ارائه می‌دهد اما داستان خشونت‌آمیز فیلم اجازه تجسس زیادی را به او نمی‌دهد. «راهبه 2» به سادگی با دقت یا سطح حیرت انگیزی از تکنیک ساخته نشده است که یک فیلم ترسناک موفق باشد. این فیلم زمان روایت خودش را با اشباع از هر حرکت و تکنیک مرسوم در دستورالعمل های ژانر ترسناک پر کرده است. در حالی که بازیگرانی مثل فارمیگا و بلوکه به بازی خود در این بستر ادامه می‌دهند، تلاشات احساسی آنها توسط یک اسکریپت بسیار کم انگیزه و کم‌توان از بین می رود.

به زبان ساده، در «راهبه 2»، فارمیگا بهترین بازی فیلم را ایفا می‌کند و با بازی وی در نقش آیرین، احساسات و پیشرفت روانی شخصیت را عالی به تصویر می‌کشد. اگرچه در فیلم اول، آیرین کمرو و ترسناک بود، اما حالا قدرت و اعتماد به نفس بیشتری دارد و فارمیگا با انرژی و پرشور به اجرای نقشش می‌پردازد، حتی در مواجهه با تهدیدات و خاطرات ترسناکش. او شیمی خوبی با رید دارد، اما بیشتر بار داستان را بر دوش خود می‌اندازد، زیرا رید به عنوان یک کمک‌کار نقش بازی می کند تا یک همتا قدرتمند. هرچند که فارمیگا نقش قوی و مؤثری دارد، اما در فیلم آنقدر چابک نیست که بتواند فیلم را به تنهایی جلو ببرد؛ همچنین فیلم به شکل کلی از نظر داستانی از او پشتیبانی نمی‌کند. 

در کل، «راهبه 2» از آن دست فیلم‌هایی است که با وجود تلاش بازیگران ویژه‌ی آن، نمی‌تواند به اندازه‌ی کافی ترسناک و موثر باشد. فارمیگا بهترین بخش فیلم است و با احساسات عمیقی نقش آیرین را بازی می‌کند، اما حتی با وجود این تلاش‌ها، او نمی‌تواند نقص‌های داستانی و سناریویی فیلم را پوشش دهد. با وجود اینکه بلوکه نیز با بازی خود تلاش می‌کند تا کمی فضا را تلطیف کند، اما نقش او نهایتاً به یک کاراگاه کم اهمیت که بیشتر مانند یک نقش فرعی کم‌توان عمل می‌کند، تبدیل می‌شود به یک شخصیت بی ربط در فیلم. داستان به نظر می‌رسد که در دایره‌ی تکرار قرار دارد و نوآوری و تازگی لازم را ندارد.

در مورد ترسناک بودن فیلم هم که چیزی نگوییم بهتر است چرا که اینجا کلید مشکل همان عنصر ترس است. فیلم بیش از حد از تکنیک‌های معمولی ترسناک استفاده می‌کند و نمی‌تواند یک فضای ترسناک و اسرارآمیز ایجاد کند. در نتیجه، نگرانی‌ها و هیجانات که انتظار می‌رود فیلم را پیش ببرد، به ندرت به وجود می‌آیند و بیشتر احساس کسلی و بی‌انگیزگی به دنبال دارند. در مجموع، «راهبه 2» نه تنها از توانایی‌های بازیگران خود بهره‌برداری نمی‌کند بلکه همچنین نمی‌تواند داستانی مطبوع و ترسناک ارائه دهد. این فیلم به جای اینکه ترس و وحشت را ایجاد کند، بیشتر احساس یک تکرار و کم‌ارزشی را به بیننده القا می‌کند.

یک فیلم ترسناک باید چه المان‌هایی داشته باشد تا به راهبه 2 تبدیل نشود؟

یک فیلم ترسناک خوب باید از مولفه‌هایی ترکیب شده باشد تا بتواند بیننده را ترسانده و هیجان‌زده کند. مولفه‌های یک فیلم ترسناک خوب عبارتند از:

1. داستان مهیج: داستان باید پیچیده و جذاب باشد تا بیننده را به خود جذب کند و درگیر کننده باشد.
2. شخصیت‌های قوی: شخصیت‌ها باید واقعی و قابل ارتباط باشند، به طوری که تجربیات و ترسهای آنها را درک کنیم و با آنها همدردی کنیم. 
3. جوانمردی در نحوه ارائه: روش‌های نوآورانه در فیلم‌برداری، نورپردازی و موسیقی می‌توانند احساسات ترس را به خوبی به تصویر بکشند.  
4. المان ها و مولفه‌های اصلی ژانری: استفاده از موضوعاتی مانند مرگ، ارواح، و اتفاقات ماورایی می‌توانند بر فضای ترسناک فیلم افزوده شوند.  
5. جنبه‌های روان‌شناسی: ایجاد ارتباط با نگرانی‌ها و ترسهای عمومی مخاطبان می‌تواند فیلم را واقعی‌تر و ترسناک‌تر کند.
6. استفاده از اثرات ویژه: استفاده هوشمندانه از اثرات ویژه و گریم متناسب به جذابیت ترسناک فیلم کمک می‌کند.
7. تنش و ساختار زمانی: نحوه‌ی ارائه داستان و تنش‌ آفرینی در طول فیلم می‌تواند حس ترس را تشدید کند، مثلاً افزایش تنش به طور پیوسته. 
8. جزئیات صدا: موسیقی متن، صداها و افکت‌های صوتی باید با دقت انتخاب شوند تا جوانمردی و ترس را به خوبی ایجاد کنند.