سینمای وودی آلن را با این 10 فیلم بشناسید

وودی آلن از زمان ورودش به هالیوود در دهه 1960، نویسندگی، کارگردانی و بازی در مجموعه‌ای از فیلم‌های بزرگ و مهم سینما را بر عهده داشته‌است. از سال 1969، وودی آلن به‌طور نسبی، هر سال یک فیلم ساخته‌است. این بدان معناست که او بیش از هر فیلمساز دیگری در جایگاه خود، رابطه‌ای مسئولانه با سینما ایجاد کرده‌است و خود را کارمند این سیستم استودیویی می‌داند. درواقع وودی آلن ساخت فیلم‌ها را دیگر به عنوان تلاشی که فقط از سر علاقه است نمی‌بیند، بلکه آنها را به عنوان ارائه کالایی می‌بیند که باید با دقت و بیشترین کارایی انجامش دهد. هر سال که می‌گذرد، این فیلمساز خلاق یکی از دغدغه‌های خود را در قالب یک فیلم سینمایی خوش‌ساخت بررسی می‌کند: روابط انسانی، اگزیستانسیالیسم، جامعه‌شناسی، عشق، هنر و مرگ. وودی آلن این دغدغه‌ها را در موقعیت‌های متفاوت بررسی می‌کند، به‌گونه‌ای که در تلاش برای یافتن حقیقتی عمیق‌تر است. او با استفاده از طنز متواضعانه خود، نخبه‌گرایی هنری و دیالوگ‌های تند و نقادانه، یکی از معدود فیلمسازان مدرن آمریکایی است، که برچسب «نویسنده» را به خود اختصاص داده‌است. درست به همین دلیل است که، شما همیشه می‌توانید با افتخار از تماشای فیلم‌های وودی آلن صحبت کنید.

با احتساب فیلم ضربه شانس در سال 2023، وودی آلن اکنون 50 فیلم به عنوان نویسنده و کارگردان دارد. البته، با وجود تعداد زیادی فیلم که به نام وودی آلن ثبت شده‌است، این هنرمند صاحب‌سبک به طور قابل‌درک فرازو‌نشیب‌های خود را داشته‌است. برای مثال در دهه 90، وودی آلن وارد دوره‌ای شد که فیلم‌هایش از رده متوسط فراتر نمی‌رفتند. خیلی‌ها فکر می‌کردند که شاهد سقوط این فیلمساز نابغه هستند. با این حال، بار دیگر وودی آلن با کشف مسیری جدید، مخاطبان را شگفت‌زده کرد. آلن با انتقال ساخته‌هایش از نیویورک محبوبش به اروپا، انرژی تازه‌ای به کارش تزریق کرد، که باعث شد به سطوح جدیدی از درخشندگی و عمق دست یابد. در سال 2011 وودی آلن نیمه‌شب در پاریس را کارگردانی کرد، که نه تنها به پردرآمدترین فیلم او تبدیل شد، بلکه بابت آن اولین نامزدی اسکار خود را به عنوان کارگردان در بیش از پانزده سال و سومین نامزدی بهترین فیلمش را به دست آورد. اما آیا می‌دانید بهترین فیلم‌های وودی آلن کدامند؟ و تماشای فیلم‌های او را باید از کجا شروع کرد؟ از آنجاییکه این فیلمساز افسانه‌ای به‌عنوان نویسنده و کارگردان 50 فیلم‌سینمایی به نقطه‌عطف مهمی در حرفه خود رسیده‌است، بهتر است مهم‌ترین فیلم‌های این هنرمند بزرگ را تماشا کنید. در اینجا 10 فیلم مهم‌تر وودی آلن را به شما معرفی می‌کنیم که بهتر است شناخت سینمای این هنرمند را از یکی از آنها شروع کنید.

فیلم

جاسمین غمگین

Blue Jasmine

تماشای فیلم جاسمین غمگین

1. آنی هال (Annie Hall)

• سال انتشار: 1977
• ژانر: عاشقانه کمدی
• بازیگران: وودی آلن، دایان کیتن، تونی رابرتس، کارول کین و پل سایمون

آنی هال اولین گام وودی آلن به‌عنوان یک نیروی سینمایی است. فرازونشیب‌های پشت خلق این فیلم، به بهترین‌وجه در تمام تغییرات عنوانی که پشت سر گذاشته‌است، دیده می‌شود. این درام با زمینه کمدی خود، انتخابی بسیار پرریسک در حرفه آلن بوده‌است. آلن پس از تغییرات فراوان، تصمیم گرفته نام فیلم را به سادگی از روی نام شخصیت اصلی آن یعنی آنی هال با بازی دایان کیتن نامگذاری کند، زنی سرگشته اما دوست‌داشتنی که عاشق شخصیت آلن یعنی الوی سینگر می‌شود. این فیلم روابط طوفانی یک زوج را روایت می‌کند و با خاطرات و حکایت‌های آلوی، به ترکیبی عالی از درام و کمدی می‌رسد. وودی آلن در این فیلم به جای پنهان شدن در پشت ماسک خنده و به‌عنوان کارگردانی که همیشه خود را تحقیر می‌کند، قلبش را به روی تماشاگران باز می‌کند. نتیجه این تلاش اثری متمایز با سبکی نزدیک به رئالیسم جادویی است. در این فیلم پیچیدگی روابط عاشقانه با دقت بررسی شده و تلخی و شیرینی عشق کالبدشکافی‌ می‌شود. در آنی هال، نقل‌قول‌های فیلمنامه، عنصری ضروری از فرهنگ‌عامه ‌است. این فیلم آنقدر تاثیرگذار است که باعث تعجب می‌شود، که مردم قبل از آنی هال چگونه با دلشکستگی ناشی از شکست عشقی کنار می‌آمده‌اند.

2. رز ارغوانی قاهره (The Purple Rose Of Cairo)

• سال انتشار: 1985
• ژانر: کمدی عاشقانه
• بازیگران: جف دانیلز، میا فارو، ون جانسون و گلن هدلی

در طول رکود بزرگ، تماشاگران به عنوان راهی برای فرار، به سینماها هجوم آوردند. حالا تصور کنید که اگر خود فیلم‌ها نیاز به فرار داشته‌باشند، چه اتفاقی می‌افتد؟ در این داستان جادویی از دست دادن و رستگاری، که در دوران رکود اتفاق می‌افتد، آلن یک شخصیت سینمایی با بازی جف دانیلز شوخ‌طبع دارد، که از صفحه فیلم بیرون می‌پرد تا عاشق یک زن خانه‌دار تنها با بازی میا فارو شود که آرزو دارد در فیلم‌ها زندگی کند. مشکل همیشگی این که چگونه یک ماهی و یک پرنده می‌توانند با هم زندگی کنند، در این اثر تحت هدایت آلن به تعالی دست می‌یابد. آلن در این فیلم قدرت هنر را بدون تضعیف کمال زیبایی‌شناختی همیشگی خود، برجسته می‌کند. میا فارو در فیلم رز ارغوانی قاهره در اجرایی می‌درخشد، که جولیتا ماسینا را تداعی می‌کند. لبخند این شخصیت واقعا قلب شما را لمس می‌کند.

3. خاطرات هتل استارداست (Stardust Memories)

• سال انتشار: 1980
• ژانر: درام کمدی
• بازیگران: شارلوت رمپلینگ، جسیکا هارپر، ماری کریستین بارو، وودی آلن و تونی رابرتس

خاطرات هتل استارداست، یکی از جنجالی‌ترین فیلم‌های آلن و نسخه‌ خاص این کارگردان از فیلم 8½ فلینی است. وودی آلن در این فیلم نقش یک فیلمساز مشهور را بازی می‌کند، که تحت حملات مداوم طرفدارانش و رسانه‌ها قرار دارد. درواقع رسانه‌ها از او می‌خواهند به جای پرداختن به مطالب منفی‌تر، فیلم‌های خنده‌دار بسازد. با توجه به اینکه او یکی از اتوبیوگرافیک‌ترین کارگردانانی است، که تا به امروز هیچ اقتباسی را کارگردانی نکرده است، حتی اگر انکار کند که این فیلم با زندگی‌اش همخوانی داشته‌است، رویدادهای این فیلم انگار در زندگی خود آقای کارگردان هم رخ داده‌است. این فیلم وودی آلن را از یک کارگردان بزرگ به یک استاد فرم تبدیل می‌کند.

4. منهتن (Manhattan)

• سال انتشار: 1979
• ژانر: کمدی عاشقانه
• بازیگران: وودی آلن، دایان کیتن، مایکل مورفی، ماریل همینگوی و مریل استریگ

منهتن یکی از نمادین‌ترین سکانس‌های افتتاحیه تاریخ سینما را به نمایش می‌گذارد. در این فیلم ما مونتاژی از تصاویر شهر نیویورک را می‌بینیم، که توسط گوردون ویلیس به رنگ سیاه‌و‌سفید درخشان ثبت شده‌ و با موسیقی «راپسودی به سبک بلو» اثر «جورج گرشوین» همراه شده‌است. آلن بعد از اینکه ثابت می‌کند، فیلمش ترانه‌ای عاشقانه برای شهری است که در آن متولد شده‌است، زندگی پیچیده یکی از ساکنان آن را به ما نشان می‌دهد. این شخصیت فیلم ایزاک نام دارد، شخصیتی که نقش آن را وودی آلن بازی می‌کند و مشکلات بی‌شماری در روابط خود دارد. بازیگران زن بزرگی مانند؛ مریل استریپ، دایان کیتن و ماریل همینگوی در فیلم منهتن می‌درخشند، اما ستاره فیلم بدون شک خود وودی آلن است. فیلمبرداری سیاه‌و‌سفید منهتن ممکن است برای افرادی که برای اولین بار نیویورک را می‌بینند، گمراه‌کننده باشد. اما شدت عشق وودی آلن به شهرش باعث می‌شود این نسخه همان تصویری از نیویورک باشد، که مخاطب تا سال‌ها به‌خاطر می‌آورد.

5. عشق و مرگ (Love And Death)

• سال انتشار: 1975
• ژانر: کمدی
• بازیگران: وودی آلن، دایان کیتن، اوبری موریتس و آنتونی جی

عشق و مرگ در ابتدا قرار بود فیلمی درباره دو نیویورکی باشد، که متوجه می‌شوند همسایه‌شان شخصی را به قتل رسانده‌است. اما این فیلم درست زمانی که آلن در پروژه‌اش به نقطه‌ای خلاقانه رسید و حواسش معطوف کتابی درباره تاریخ روسیه شد، به ثمر نشست. نتیجه این تلاش بهترین فیلم شروع فیلمسازی کمدی او بود: تقلیدی از ادبیات روسی که در آن شخصیت‌های اصلی با بازی آلن و هنرپیشه آن زمانش دایان کیتن در حین نقشه‌کشی برای کشتن ناپلئون درباره اگزیستانسیالیسم بحث می‌کنند. هر صحنه این فیلم لذت‌بخش است و لحن تلخ و شیرین کلی فیلم نشان می‌دهد که چه اتفاقی در آینده در حرفه او خواهدافتاد. زمانی که آلن سرانجام به ساخت فیلمی درباره نیویورکی‌ها رسید، که بیست سال گذشته‌بود. این فیلم معمای قتل منهتن است.

• 10 فیلم برتر تاریخ سینما به پیشنهاد وس اندرسون
• 6 همکاری لئوناردو دی‌کاپریو و مارتین اسکورسیزی از بدترین تا بهترین
• استیون اسپیلبرگ فهرست شیندلر را بهترین فیلم‌اش می‌داند

6. هانا و خواهرانش (Hannah And Her Sisters)

• سال انتشار: 1986
• ژانر: درام کمدی
• بازیگران: مورین اوسالیوان، مایکل کین، میا فارو، باربارا هرشی، دایان ویست، کری فیشر و بابی شورت

وودی آلن قالب فانی و الکساندر برگمان را به عاریت گرفته‌است، تا داستان سه خواهر با بازی میا فارو، باربارا هرشی و دایان ویست و درگیری‌های آنها در طول یک سال را روایت کند. آلن با اثبات توانایی خود در مدیریت تیم‌های بازیگری بزرگ، به‌راحتی شادی‌ها و ناامیدی‌های شخصیت‌هایش را در طرحی می‌بافد، که بسیار ساده به نظر می‌رسد. تماشای فیلم لذت خاصی دارد، زیرا آلن از محیط اطراف برای روایت داستان استفاده می‌کند. در یکی از تکان‌دهنده‌ترین صحنه‌ها، ما به صحبت‌های مادر هانا با بازی مورین اوسالیوان درباره زندگی‌اش گوش می‌دهیم، در حالیکه دوربین روی راهرویی می‌چرخد که با عکس‌ها و یادگاری‌های قدیمی او دکور شده‌است. کارگردان بار دیگر کوتاهی زندگی را به یاد می‌آورد، اما شاید این اولین فیلم او باشد که در آن تصمیم گرفته‌است، کارت امید را درست تا دست آخر بازی کند.

7. نیمه‌شب در پاریس (Midnight In Paris)

• سال انتشار: 2011
• ژانر: کمدی عاشقانه
• بازیگران: کتی بیتس، آدرین برودی، کارلا برونی و اوون ویلسون

در اوایل داستان این فیلم متوجه می‌شویم، که قهرمان آن اوون ویلسون در نقش جانشین وودی آلن به چیزی که شخصیت‌های دیگر آن را «تفکر عصر طلایی» می‌نامند، وسواس دارد، به این معنی که او درباره زمانی که قبل از تولدش اتفاق افتاده‌است، حس نوستالژی دارد. این برای خود آلن به طرق مختلف صدق می‌کند. کافی است نگاهی به سابقه کمدی وودی آلن در رادیو بیندازید. اما در نیمه‌شب در پاریس باعث شد او یکی از شادترین جنبه‌هایش را به نمایش بگذارد، زیرا در این فیلم با مفاهیم سفر در زمان، خوشگذرانی و روابط عاشقانه بازی می‌کند. پاریس به ندرت تا این حد دوست‌داشتنی به نظر می‌رسد و چند مورد از بهترین بازی‌ها در همه فیلم‌های وودی آلن، نقش‌آفرینی‌های همین فیلم است. در این فیلم کوری استول در نقش ارنست همینگوی مکاشفه‌ می‌کند، آدرین برودی از بیشترین مهارت‌های کمدی خود در نقشی به‌ظاهر کوتاه استفاده می‌کند و ویلسون نوستالژی عمیقی را تجربه می‌کند، که پیش از آن هرگز به آن دست نیافته‌است. برای وودی آلنی که سخت‌ترین اهداف را در فیلمسازی خود دنبال می‌کند، نیمه‌شب در پاریس لذت‌بخش‌ترین فیلم او محسوب می‌شود.

8. صحنه‌های داخلی (Interiors)

• سال انتشار: 1978
• ژانر: درام خانوادگی
• بازیگران: کریستین گریفیث، جرالدین پیج، مری بت هرت، ریچارد جردن، دایان کیتن و ای.جی. مارشال

وودی آلن کار خود را در زمینه کمدی آغاز کرد. او برای روزنامه‌ها جوک می‌نوشت و درنهایت به عنوان یک کمدین استند‌آپ به شهرت رسید. این کارگردان شناخته‌شده همزمان ذوق سینمایی عجیبی را در خود پرورش می‌داد، که باعث شد فیلم‌های موردعلاقه‌اش، کمدی نباشد، بلکه سیاه‌ترین آثار اینگمار برگمان باشد. زمانیکه وودی آلن به‌عنوان یک هنرمند به سن بلوغ رسید، تصمیم گرفت زمان ادای احترام به قهرمانش فرا رسیده‌است و به همین دلیل صحنه‌های داخلی را ساخت. این اثر یک درام خانوادگی که مانند یک شاهکار گمشده از فیلم‌شناسی برگمان به نظر می‌رسد. در این فیلم دایان کیتن، مری بث هرت و کریستین گریفیث در نقش خواهرانی هستند، که با یک وضعیت پیچیده خانوادگی دست‌و‌پنجه نرم می‌کنند. جرالدین پیج خیره‌کننده در نقش مادر این خواهرها نقش‌آفرینی می‌کند. علی‌رغم احتیاط وودی آلن درباره ساخت یک فیلم دراماتیک، این یکی از نمادین‌ترین آثار اوست، با پالت رنگ‌های خاکی و فیلمبرداری گوردون ویلیس بیانیه‌ای برای یادآوری مرگ و در عین‌حال قدرت زیبایی.  

9. زلیگ (Zelig)

• سال انتشار: 1983
• ژانر: مستندنما
• بازیگران: وودی آلن، میا فارو و اد هرلیهی

سال‌ها قبل از تبدیل شدن مستندنما به یکی از سبک‌های زیبایی‌شناختی، آلن زندگی لئونارد زلیگ خیالی با بازی خودش را به تصویر کشید. لئونارد زلیگ مردی عجیب‌و‌غریب با توانایی عجیب‌تر تبدیل شدن به افرادی که دور و اطراف او هستند، است. این مرد هزارچهره با افرادی مانند آل کاپون، آدولف هیتلر و چارلی چاپلین ارتباطاتی دارد. با توجه به اینکه این فیلم قبل از انقلاب دیجیتال ساخته شده‌است، تأثیرگذاری آن دوچندان می‌‌شود. توانایی وودی آلن در ساختن فیلمی چنان معتبر که ممکن است فریب بخورید و آن را با واقعیت اشتباه بگیرید، جالب‌توجه است. این فیلم یکی از غم‌انگیزترین وقایع تاریخ قرن بیستم را به نمایش می‌گذارد، و به عمق جدیدی از تاثیرگذاری دست می‌یابد.

10. ویکی کریستینا بارسلونا (Vicky Cristina Barcelona)

• سال انتشار: 2008
• ژانر: درام عاشقانه
• بازیگران: اسکارلت جوهانسون، پنه‌لپه کروز، خاویر باردم و ربکا هال

شاید امتیاز نهایی فیلمی بود که وودی آلن با آن بازگشت خود را به صحنه فیلمسازی اعلام کرد، اما این جواهر کوچک در سال 2008 به مخاطب یادآوری می‌کند که هیچ‌کس مانند وودی آلن روابط را دقیق بررسی نمی‌کند. در فیلم ویکی کریستینا بارسلونا، اسکارلت جوهانسون و ربکا هال نقش دو گردشگر آمریکایی را بازی می‌کنند، که در طول تابستان از بارسلون دیدن می‌کنند و جنبه‌هایی را کشف می‌کنند، که هرگز نمی‌دانستند. ویکی کریستینا بارسلونا بخشی سفرنامه و بخشی کمدی اگزیستانسیالیستی است، که هنر پنه‌لوپه کروز را به نمایش می‌گذارد. صحنه‌های مشترک پنه‌لوپه کروز با خاویر باردم، که نقش همسر سابقش را بازی می‌کند، جرقه‌هایی را ایجاد می‌کند، که به حق جوایز بی‌شماری از جمله اسکار بهترین بازیگر نقش مکمل زن را برای او به ارمغان می‌آورد.

منبع: top10films