10 فیلم درباره خودشناسی در دهه 20 زندگی
دههی بیست زندگی هر انسانی گاهی شبیه یک سکانس طولانی از فیلمی است که در تمام لحظاتش فقط یک سوال تکرار میشود: «واقعا دارم چه کار میکنم؟» دورانی پر از پرسشهای بزرگ، احساساتی آشفته و سالهایی که بیشتر وقتها در سرگردانی و تلاش برای فهمیدن این مساله میگذرد که واقعا چه کسی هستیم و میخواهیم در آینده به چه کسی تبدیل شویم. گاهی تصورش دلنشین است که اگر زندگی در این سالها موسیقی متن داشت، ترکیبی بود از سرودهای پرامید و سکوتهای عجیب. درست مثل همان فیلمهایی که این حس را زنده میکنند. اینجا 10 فیلم درباره خودشناسی معرفی میکنیم. فیلمهای خارجی که وانمود نمیکنند همهی پاسخها را دارند، بلکه آشوب و بینظمیِ بزرگ شدن را با همدلیای شگفتانگیز به تصویر میکشند.
این سفرهای درونی بیش از هر کس دیگری ما را با خودمان روبهرو میکنند و آیینهای میشوند در برابر رنجها، تردیدها و آزمونهای اوایل بزرگسالی. از کلاسیکهای نسل ایکس تا فیلمهای جدیدتر که با هراسهای نسل هزاره رنگ گرفتهاند، همه یک چیز را به زیبایی به تصویر میکشند؛ تجربهی منحصربهفرد بیستسالگی.
10. حقیقت تلخ است (Reality Bites)
- محصول: 1994
- کارگردان: بن استیلر
- بازیگران: وینونا رایدر، ایتن هاوک، بن استیلر
- امتیاز راتن تومیتوز: 62 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 6.6 از 10
فیلم حقیقت تلخ است با حضور وینونا رایدر، ایتن هاوک، استیو زان و جینین گاروفالو به یکی از نمادهای فراموشنشدنی دههی نود بدل شد. اثری کلاسیک در ژانر بلوغ که با دقتی خیرهکننده، آشفتگیهای پس از دانشگاه، فراز و نشیبهای دوستیها و اضطرابهای شغلیای را روایت میکند که بخش بزرگی از جوانان در دهه 20 زندگیشان با آن دست به گریباناند.
این فیلم درباره خودشناسی سرشار از لحظات صمیمی، سردرگمیهای عاشقانه و جدالهای هویتی درست در زمانی است که آینده مبهمتر از رویاهایت به نظر میرسد. فیلم در ژرفای خود، روایتی است از جستوجوی اصالت چه در کار، چه در عشق و چه در دوستی. همینها فیلم حقیقت تلخ است را به نگین درخشان نسل ایکس بدل میکند که نه فقط به یک قصهی دلنشین، که نماد یک نسل بدل شد. فراتر از فیلمنامهی هوشمندانه و بازیهای ماندگارش، این اثر با موسیقی متن آلترناتیو راک دههی نود، حال و هوای همان دوران را به شکلی ناب و فراموشنشدنی زنده میکند.
9. آیداهوی اختصاصی خودم (My Own Private Idaho)
- محصول: 1991
- کارگردان: گاس ون سنت
- بازیگران: ریو فینیکس، کیانو ریوز، جیمز روسو
- امتیاز راتن تومیتوز: 80 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 6.9 از 10
فیلم آیداهوی اختصاصی خودم یک جواهر فراموشنشدنی و مستقل است که جایگاه خود را در میان ماندگارترین فیلمهای بلوغ تثبیت کرده. این اثر محبوب، تماشاگر را به سفری بیپرده و شاعرانه در دل کشمکشهای کشف خویشتن در برههای سرنوشتساز از زندگی میبرد. داستان دو دوست به نامهای اسکات و مایک، با بازی کیانو ریوز و ریور فینیکس فقید را دنبال میکند که در جستوجوی هویت، عشق و تعلق، قدم در مسیری پرخطر و پرشور میگذارند.
آیداهوی اختصاصی خودم در اعماق خود روایتی است درباره تنهایی، زخمهای روحی و عطش پیوندی انسانی. همان چیزی که اوایل بزرگسالی را شکل میدهد، بهویژه برای کسانی که در مرزها زندگی میکنند. این فیلم به همان اندازه که داستانی دربارهی دوستی و دلشکستگی است، سفری برای خودشناسی هم به شمار میرود. از همین رو است که بسیاری تماشای آن را برای هر کسی که با جایگاه خود در جهان دست و پنجه نرم میکند ضروری میدانند.
8. شیوا بیبی (Shiva Baby)
- محصول: 2020
- کارگردان: اما سلیگمن
- بازیگران: ریچل سنوت، مالی گوردون، پالی درپر
- امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.1 از 10
فیلم شیوا بیبی با نقشآفرینی درخشان ریچل سنوت در یکی از اولین حضورهای مهمش جواهری است در ژانر کمدی سیاه، اثری تیز و هوشمندانه که با مهارت، واقعیتهای اضطرابآلود و سرشار از اعجاب اوایل بزرگسالی و بحران هویت را به تصویر میکشد. در یک مراسم خانوادگی شیوا با طوفانی از پرسشهای ناخوشایند، روابط پیچیده و البته فشار بیامان برای تعریف اینکه واقعا کیست روبهرو میشود.
اگر عاشق فیلمهایی هستید که هم به اندازهی کمدی بودن، چالشبرانگیز هم باشند شیوا بیبی انتخاب بینقصی است. این اثر مستقل و تیزبین با رصد دقیق اضطرابهای نسل هزاره، خود را از دیگر داستانهای کشف خویشتن متمایز میکند، آن هم در فضایی صمیمی که همزمان جهانی و بهطرزی عجیب شخصی به نظر میرسد. با صدایی تازه و صادقانه که زندگی یک جوان بیستساله را با خندههای بلند و نگاهی بیپرده روایت میکند، فیلم ماجرایی را به تصویر میکشد که آشفته، عجیب و در عین حال بهشدت قابل درک است و تجربهای از خودشناسی در میانهی تمام این ناپایداریها ارائه میدهد.
7. سوغات (The Souvenir)
- محصول: 2019
- کارگردان: جوانا هاگ
- بازیگران: آنر سویینتون بایرن، تام برک، تیلدا سویینتن
- امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
- امتیاز IMDb یه فیلم: 6.4 از 10
این درام مستقل و نیمهزندگینامهای با نگاهی صمیمی، چشمانداز احساسی و گاه گیجکنندهی اوایل بزرگسالی را به تصویر میکشد. داستان دربارهی دانشجوی جوانی در رشتهی سینماست که میان جاهطلبیهای هنری و رابطهای عاشقانه و پیچیده، در بستر دههی 1980 به دنبال مسیر زندگی خود میگردد.
البته فیلم سوغاتی برای همه خوشایند نیست. فیلمی آرام و پیچیده است، اما آنچه آن را متمایز میکند، صداقت و آسیبپذیریاش است. به جای ارائهی نقطههای عطف دراماتیک، تمرکز بر تجربههای ظریف و گاه دردناکی دارد که شخصیت ما را شکل میدهند. با روایت ظریف و فضایی جذاب، تماشاگر را دعوت میکند تا کاملا در سفر شخصیت آنور سوینتون بیرن غرق شود. این فیلم درباره خودشناسی سفری پر از تردید، رشد خلاقانه و تجربهای است که هر لحظهاش بوی حقیقت و احساس میدهد.
6. کلمبوس (Columbus)
- محصول: 2017
- کارگردان: کوگونادا
- بازیگران: جان چو، هالی لو ریچاردسون، پارکر پوزی
- امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.2 از 10
وقتی صحبت از فیلم درباره خودشناسی با تصویربرداری خیرهکننده باشد، میتوان گفت کلمبوس شایستهی صدرنشینی است. این فیلم در میان معماری خشن و زیبای نواحی کلمبوس واقع در ایندیانا، داستان دو روح سرگردان را دنبال میکند. یکی مرد جوانی با بازی جان چو است که برای ملاقات پدر بیمار خود آمده و دیگری دختری علاقهمند به معماری، با بازی هالی لو ریچاردسون در یکی از بهترین اجراهایش. آنها در حالی که با تردیدها و سردرگمیهای خود دست و پنجه نرم میکنند، در کنار یکدیگر آرامش مییابند و پیوندی پیدا میکنند که هم دلنشین است و هم تکاندهنده.
کلمبوس فراتر از جلوههای بصری خیرهکنندهاش با لحنی تاملبرانگیز و تمرکز بر رشد در سکوت، به جای تحولات دراماتیک، مجذوبکننده است. فیلمی آرام و نرم، اما عمیقا تاثیرگذار که مسئولیتهای خانوادگی، پیوندهای انسانی و فرایند شناخت خود و جهان پیرامون را به زیبایی به تصویر میکشد. این همان انتخاب بینقص و ژرفی است که دوست داری در یک بعد از ظهر بارانی، با آرامش و دلخوشی پای تماشای آن بنشینی.
5. و همچنین مادرت (Y Tu Mamá También)
- محصول: 2001
- کارگردان: آلفونسو کوارون
- بازیگران: ماریبل وردو، گائل گارسیا مارکز، دیهگو لونا
- امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.7 از 10
فیلم و همچنین مادرت با بازیهای گائل گارسیا برنال و دیگو لونا تصویری خام و هیجانانگیز از خودشناسی ارائه میدهد، بهویژه برای اوایل دههی بیست و دورانی حیاتی که هویت، خواستهها و آزادی شخصی با هم تلاقی میکنند و گاهی به نتایجی بسیار جالب منجر میشوند. در مرکز داستان، دو جوان سرخوش را دنبال میکنیم که با یک زن بزرگتر از خودشان سفری جادهای در مکزیک را آغاز میکنند. اما زیر سطح این ماجرا، فیلم کاوشی عمیق و تاملبرانگیز است درباره معنا و مفهوم یافتن خویشتن در میان سردرگمیها و آشوبهای اوایل بزرگسالی.
فیلم و همچنین مادرت همان فیلم درباره خودشناسی آشفته، بیپرده و منحصربهفرد است که واقعا معنا و تجربهی بلوغ در دههی بیست را به تصویر میکشد. هیجان اولین عشق، چالش تغییر و تکامل دوستیها و درکی تازه از محدودیتهای اجتماعی و اقتصادی زندگی. این فیلم فراتر از یک سفر فیزیکی و استعارهای عمیق از عبور از مناظر احساسی، پرسش از خویشتن و جستوجوی آنچه واقعا میخواهیم بشویم را به شکلی تاثیرگذار روایت میکند.
4. ویل هانتینگ نابغه (Good Will Hunting)
- محصول: 1997
- کارگردان: گاس ون سنت
- بازیگران: مت دیمون، رابین ویلیامز، بن افلاک
- امتیاز راتن تومیتوز: 97 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8.3 از 10
طبیعی است که ویل هانتینگ نابغه محبوبیت جهانی دارد و نمیتوان آن را از چنین فهرستی حذف کرد. این فیلم، کاوشی قدرتمند و پر از احساس در مسیر خودشناسی است که با جسارت به چالشهای گشودن پتانسیل واقعی انسان میپردازد. داستان، جوانی نابغه اما دچار مشکلات شخصی را دنبال میکند که شغلش نظافتچی است، اما ذهن درخشانی دارد.
ویل هانتینگ نابغه چه از منظر بازیهای الهامبخش مت دیمون و رابین ویلیامز و چه از منظر فیلمنامهی خام و صادقانهاش یک اثر مهم در ژانر خودشناسی است، بهویژه وقتی پای فیلمهایی دربارهی اوایل دههی بیستسالگی به میان میآید. این فیلم نه تنها قدرت تحولآفرین دوستی و پذیرش خود را به نمایش میگذارد، بلکه آینهای است برای نبردهایی که بسیاری هنگام تلاش برای یافتن معنا و جهت در میان فشارهای زندگی تجربه میکنند. جای تعجب نیست که این کلاسیک جاودانه هنوز هم با مخاطبان سراسر جهان ارتباط برقرار میکند.
3. فارغالتحصیل (The Graduate)
- محصول: 1967
- کارگردان: مایک نیکولز
- بازیگران: آن بنکرافت، داستین هافمن، کاترین راس
- امتیاز راتن تومیتوز: 87 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10
فارغالتحصیل نمونهای شگفتانگیز از سردرگمی هستیشناسانه است (و آن پایان معروفش که نیازی به توضیح ندارد) و هنوز همان تاثیر عمیق را دارد که تقریبا شش دهه پیش داشت. با ترکیبی پرنوسان از طنز و درام، این داستان صمیمی و تقریبا دردناک دربارهی جوانی که در جستوجوی مسیر خود است، همچنان با مخاطب ارتباط برقرار میکند و جایگاهش را در میان آثار موفق خودشناسی تثبیت میکند. البته همهی ما درگیر رابطه با همسر شریک کاری والدینمان نیستیم، اما سفر آشفته و پراضطراب بنجامین در دوران پس از دانشگاه، دقیقا همان اضطراب و سردرگمیای را که در دههی بیست برای یافتن خود تجربه میکنیم را به تصویر میکشد.
2. فرانسیس ها (Frances Ha)
- محصول: 2013
- کارگردان: نوآ بامباک
- بازیگران: گرتا گرویگ، میکی سامنر، مایکل زیگن
- امتیاز راتن تومیتوز: 92 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.4 از 10
فیلم فرانسیس ها به کارگردانی نوآ بامباک، دقیقا حس و حالی را که یک جوان 27 ساله در نیویورک و با جیب خالی دنبال رویاهایش است، به تصویر میکشد. شور و اشتیاقی بیشتر از یک شات اسپرسوی کامل، اما همچنان با احساس اینکه فقط در حال دست و پا زدن هستی. این جواهر مستقل سیاه و سفید با بازی گرتا گرویگ، که در نگارش فیلمنامه هم مشارکت داشته، داستان فرانس دوستداشتنی و عجیب را دنبال میکند که شاگرد رقص است و هنوز مطمئن نیست مسیرش به کجا ختم میشود.
فرانسیس ها بدون شک یکی از انتخابهای قطعی این فهرست است، زیرا دقیقا قلب تجربهی دههی بیست را هدف گرفته که شامل زندگی در جریان دائمی، تعادلی ناپایدار میان ایدهآلیسم و واقعیتهای سخت بزرگسالی است. بهجرات میتوان گفت جذابترین بخشهای فیلم، تصویر عجیب و صادقانه از دوستی، فیلمبرداری خیرهکننده که مانند نامهای عاشقانه به ناپایداری جوانی و خاطرههاست و اجرای زیبای گرویگ هستند. این فیلم ارزشمند است زیرا آشفتگی و ناراحتی نداشتن تمام پاسخها را میپذیرد و در عین حال آن را به تجربهای ماجراجویانه و امیدوارکننده تبدیل میکند.
1. بدترین آدم دنیا (The Worst Person in the World)
- محصول: 2021
- کارگردان: یواخیم ترییر
- بازیگران: آندرش دانیلسن لی، رناته رینسو، هربرت نوردرام
- امتیاز راتن تومیتوز: 96 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.7 از 10
پیمودن مسیر اواخر دههی بیست گاهی شبیه این است که خودت در یک فیلم کمدی رمانتیک بازی کنی و فیلم بدترین آدم دنیا همین حس را به یک شاهکار سینمایی بدل کرده است. کارگردانی یواخیم ترییر و اجرای درخشان رناته رینسوه در نقش جولی، این فیلم نروژی را به تجربهای ضروری تبدیل میکند که چهار سال از زندگی زنی را دنبال میکند که کاملا مطمئن نیست کیست، چه میخواهد بکند و یا چه کسی را میخواهد دوست داشته باشد.
سفر جولی نمونهای کامل از آشوب خودشناسی در دههی بیست است که تغییر مسیر شغلی از پزشکی به روانشناسی و سپس عکاسی، روابط متغیر و شک و تردیدهای مداومی را دنبال میکند که همهی ما را شبها بیدار نگه میدارد. بدترین آدم دنیا تاثیرگذار است چون بیعیب و نقص نیست و با پذیرفتن صریح پیچیدگیها و روابطی که در قالبهای مرتب نمیگنجند، داستانی زیبا و بهشدت آشفته از اشتباه کردن، پذیرفتن ناپایداری و درک این حقیقت را ارائه میدهد که زندگی به ندرت پایانهایی قابل پیشبینی و کامل دارد.
منبع: collider