چطور از آلودگی هوا جان سالم به درببریم + معرفی برنامه‌های سنجش کیفیت هوا
آلودگی هوا در جوامع مدرن به یک معضل بزرگ تبدیل شده و اگر شما ساکن یک شهر بزرگ مثل تهران یا اصفهان باشید احتمالا این روزها آسمان را به رنگ زرد دیده اید و حتی شاید مشکلات تنفسی، سرگیجه و مواردی از این دست را بعد از خارج شدن از منزل تجربه کرده باشید، اما در شرایط خطرناک آلودگی هوا چطور میتوانیم زنده بمانیم و از شر خطراتی که در نزدیکی ما هستند در امان باشیم، برای این وضع چه کاری میشود انجام داد؟ با مجله مایکت همراه باشید.
به خاطر سرد شدن هوا پدیده وارونگی هوا رخ میدهد و ذرات آلوده ای که در هوا هستند به لایه های بالایی جو زمین نمی‌روند و شبیه به یک محافظ در بالای سر ما گرفتار میشوند، همین موضوع باعث میشود که سلامتی انسان ها و حتی حیوانات به خطر بیفتد و اتفاقات ناگواری از نظر سلامتی و زیست محیطی رخ دهد که برای مقابله با آن میشود اقدامات ساده ای را انجام داد اما در سطح کلان این دولت ها هستند که باید اقدامات لازم را انجام داده و نگذارند آلودگی به این سطح برسد. تهران در کنار شهرهایی از هند و چین، یکی از آلوده ترین شهرهای جهان است و به دلیل ترافیک، فراهم نبودن زیرساخت ها و موارد دیگر به این زودی ها هم رنگ هوای سالم را نخواهد دید، پس اگر در تهران، مشهد، اصفهان و برخی دیگر از کلان شهرهای ایران سکونت دارید؛ این مقاله را تا انتها بخوانید و از نکات گفته شده نهایت استفاده را ببرید.
هر چند بخش عمده‌ای از آلودگی ممکن است از صنایع و شرکت‌هایی باشد که خارج از کنترل ما هستند، با این حال هنوز بسیاری از کارها وظیفه فردی ماست که به کیفیت هوای محیط زیست خود افزوده شود.
در اینجا، به سوالات متداول شما در مورد آلودگی هوا پاسخ می‌دهیم و ده ایده عملی را به اشتراک می‌گذاریم که هم اکنون می‌توانید اقدام به کاهش تأثیر خود کنید.
آلودگی هوا چیست؟
آلودگی هوا عبارت است از ذرات کوچک، مواد شیمیایی و گازهایی که به هوا رها میشوند. اگر این آلاینده‌های هوا تنفس شوند، می‌توانند تأثیر مخربی بر محیط زیست و سلامتی ما داشته باشند.
آلودگی هوا از مواد شیمیایی یا ذرات موجود در هوا تشکیل شده است که می‌تواند به سلامتی انسان، حیوانات و گیاهان و حتی ساختمان‌ها آسیب برساند. آلاینده‌های موجود در هوا اشکال زیادی به خود می‌گیرند. آنها می‌توانند گاز، ذرات جامد یا قطرات مایع باشند.
منابع آلودگی هوا
آلودگی از جهات مختلف وارد جو زمین میشود. بیشتر آلودگی‌ها توسط افراد ایجاد میشود و به شکل انتشار گازهای گلخانه‌ای از کارخانه‌ها، اتومبیل‌ها، هواپیماها یا قوطی های آئروسل استفاده می شود. دود سیگار نیز یکی دیگر از عوامل آلودگی هوا محسوب میشود. این منابع آلودگی بشر را «منابع انسانی» می‌نامند.
برخی از انواع آلودگی هوا مانند دود ناشی از آتش سوزی یا خاکستر ناشی از آتشفشان‌ها بطور طبیعی رخ میدهد که به آن «منابع طبیعی» گفته می شود.
آلودگی هوا در شهرهای بزرگ ِ کشورهای فقیر و در حال توسعه بیشتر از شهرهای کشورهای توسعه یافته است. طبق آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) ، برخی از آلوده ترین شهرهای جهان کراچی در پاکستان، دهلی نو در هند، پکن در چین، لیما در پرو، و قاهره در مصر هستند. با این حال، بسیاری از کشورهای توسعه یافته نیز دارای مشکلات آلودگی هوا هستند. لس آنجلس در ایالت کالیفرنیا، ملقب به «مه‌دود شهر» است.
آیا می‌توانید آلودگی هوا را ببینید؟
گازها شامل CO2 یا دی‌اکسید کربن هستند که گرما را در جوانسازی حبس می‌کند. وقتی تعداد زیادی از این ذرات وجود داشته باشد، گاهاً تأثیرات آنها را در هوا به عنوان “مه” می‌بینیم. شاید قبلاً در تصاویر، کربن سیاه یا گرد و غبار در هوا را دیده باشید. وقتی مه قابل مشاهده است، این به معنای این است که هوا برای تنفس بسیار خطرناک است.
آلاینده‌های هوا دیگری همچون دی‌اکسید نیتروژن و مواد ذراتی وجود دارند که تأثیراتی بر روی سلامت دارند. سازمان بهداشت جهانی متوجه شد که هیچ سطح ایمنی برای مواد ذراتی وجود ندارد.
با این حال، بیشتر زمان آلودگی هوا نمی‌تواند دیده شود. همانند اکسیژن، ذرات ممکن است غیرقابل رؤیت باشند، اما این امر از آنجا که آنها بسیار مضر هستند جلوگیری نمی‌کند.
آلودگی هوا از کجا ناشی میشود؟
آیا می‌دانستید که در انگلستان هر دو نفر یک اتومبیل دارند. 80٪ از آلودگی هوای دی‌اکسید نیتروژن در کنار جاده، جایی که محدوده‌های قانونی نقض میشوند، از حمل و نقل جاده‌ای ناشی میشود. افزایش ترافیک جاده‌ای در دهه‌های اخیر نه تنها بر کیفیت هوای شهرها و شهرستان‌های ما تأثیر می‌گذارد، بلکه اثرات گسترده‌تری نیز دارد، از جمله آلودگی صوتی، کمبود فعالیت فیزیکی، مشکلات دسترسی و تصادفات رانندگی.
ترافیک
انتشار CO2 از اتومبیل‌ها 13٪ از مجموع انتشارات انگلستان را تشکیل میدهد. اگر انگلستان به همان شکل ادامه دهد، پیش‌بینی میشود که انتشار CO2 حمل و نقل تا سال 2030 به 35٪ افزایش یابد.
بهترین برنامه‌های نشان‌گر کیفیت هوا برای اندروید
با شدت گرفتن بحرانی آلودگی هوای شهرها و درگیر شدن جمعیت زیادی در جهان با این مشکل، سایت‌ها و البته برنامه‌های زیادی طراحی و ساخته شده‌اند که شاخص کیفیت هوای مناطق مختلف جهان را نشان میدهند. این برنامه‌ها به افزایش آگاهی شما درباره این بحران کمک می‌کنند و به این ترتیب می‌توانید اقدامات لازم را برای محافظت از سلامتی‌تان در شرایط خطرناک انجام دهید.
در ادامه چند برنامه کنترل کیفیت هوا را به شما معرفی می‌کنیم، که در روزهای آلودگی هوا می‌تواند به شما کمک کند تا زندگی سالم‌تری داشته باشید.
1- IQAir بهترین برنامه شاخص آلودگی هوا
اگر نگران وضعیت آب و هوا هستید و می‌خواهید بدانید که در دنیای بیرون چه مقدار آلودگی وجود دارد و به دنبال یک برنامه دقیق هستید که شاخص آلودگی هوا را به شکل منسجم و لحظهای نشان دهد، اپلیکیشن IQAir به شما کمک می‌کند که در این وضعیت سلامت خود را حفظ کنید.
2- Air Quality & Pollen – AirCare
این اپلیکیشن که توسط وبسایت‌های فوربس، بی بی سی، ناسا و گوگل تایید شده یکی از بهترین‌ها است و نیاز به معرفی ندارد، در این برنامه می‌توانید شاخص آلودگی هوا در سراسر دنیا را مشاهده کنید و حتی امکان پیش بینی روزهای آینده و گرده‌های آلاینده نیز وجود دارد به جز این مورد اشعه UV هم در این اپلیکیشن قابل اندازه گیری است و اگر برای سلامت پوست خودتان ارزش قائل هستید این برنامه را اصلا از دست ندهید.
3- Plume Labs
هوایی که تنفس می‌کنیم نقش مهمی در سلامت کلی ما ایفا می کند و درک کیفیت هوایی که در معرض آن هستیم برای تصمیم گیری آگاهانه در مورد سلامت ما ضروری است. Plume Labs، یک برنامه نظارت بر کیفیت هوا، داده‌های کیفیت هوا به شکل آنلاین است، Plume Labs از شبکه وسیعی از سنسورها برای جمع آوری داده‌های کیفیت هوا استفاده می کند، از جمله ذرات میکروسکوپی (PM2.5 و PM10)، دی اکسید نیتروژن (NO2)، ازن (O3) و مونوکسید کربن (CO). این داده‌های جامع سپس تحلیل و به شکلی قابل فهم ارائه می شود، به شما امکان می دهد شرایط کیفیت هوا در اطراف خود را درک کنید.
Air Quality Index
برای اینکه بتوانیم بهتر زندگی کنیم نیاز داریم که شاخص کنترل کیفیت هوا را بررسی کرده و بدانیم که با چه شرایط آب و هوایی روبرو هستیم، این اپلیکیشن به شکل زنده وضعیت آب و هوا را به شما نشان میدهد و درباره آلودگی هوا، وضعیت اقلیمی و موارد مختلف به شما اطلاع رسانی می‌کند.
تاثیرات آلودگی هوا بر انسان چیست؟
ساکنین شهرهای آلوده طیف گسترده‌ای از اثرات منفی جسمی را به خاطر قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های هوا تجربه می‌کنند. این اثرات را میتوان به اثرات کوتاه مدت و طولانی مدت تقسیم کرد.
اثرات کوتاه مدت، که موقتی هستند، شامل بیماری‌هایی مانند ذات‌الریه یا برونشیت، تحریک بینی، گلو، چشم یا پوست میشوند. آلودگی همچنین می تواند باعث سردرد، سرگیجه و حالت تهوع شود. بوی بد ناشی از کارخانه‌ها، زباله‌ها یا سیستم‌های فاضلاب نیز آلودگی هوا محسوب میشود. این بوها تاثیرات مضر کمتری دارند اما همچنان ناخوشایند هستند.
اثرات طولانی مدت آلودگی هوا می‌تواند سال‌ها یا برای کل طول عمر باشد و حتی می‌توانند منجر به مرگ شخص شوند. این اثرات شامل بیماری‌های قلبی، سرطان ریه و بیماری‌های تنفسی هستند. آلاینده‌های موجود در هوا همچنین می‌توانند در طولانی مدت به اعصاب، مغز، کلیه‌ها، کبد و سایر ارگان‌های بدن آسیب برساند. برخی دانشمندان گمان می‌کنند که این آلودگی‌ها تاثیرات منفی بر روی جنین مادران باردار می‌گذارند و باعث نقص در هنگام تولد میشوند. تقریباً ۲/۵ میلیون نفر در جهان در هر سال از اثرات آلودگی هوا در فضای باز یا سرپوشیده جان خود را از دست میدهند.
اثرات آلاینده‌های آلوده بر محیط زیست چیست؟
مانند انسان‌ها، حیوانات، گیاهان و تمام اکوسیستم می‌توانند اثرات آلودگی‌های هوا را متحمل شوند. آلاینده‌های مضر معلق در هوا سرانجام به زمین باز می گردند. آلودگی هوا می تواند به طور مستقیم سطح آب و خاک را آلوده کند. این معضل باعث از بین رفتن یا کاهش رشد محصولات کشاورزی میشود، همچنین به درختان و گیاهان آسیب می‌رساند.
دی اکسید گوگرد و ذرات اکسید نیتروژن موجود در هوا، می توانند باران اسیدی را هنگام مخلوط شدن با آب و اکسیژن موجود در جو ایجاد کنند. این آلاینده‌های هوا بیشتر از نیروگاه‌های زغال سنگ و وسایل نقلیه موتوری ایجاد می شوند. هنگامی که باران اسیدی به زمین می‌بارد، با تغییر ترکیب خاک به گیاهان آسیب می‌رساند. سلامت آب را در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و نهرها کاهش میدهد، به محصولات زراعی آسیب می رساند و می‌تواند باعث خراب شدن ساختمان‌ها شود.
حیوانات نیز مانند انسان، به خاطر قرار گرفتن در معرض آلودگی‌های هوا، دچار بیماری و مشکلات جسمی شوند. نقایص هنگام تولد، بیماری‌ها و نرخ باروری پایین همگی از عوارض این پدیده است.
در آلودگی شدید هوا چه چیزهایی بخوریم و چه کارهایی نکنیم؟
به گفته پزشکان موثرترین مواد غذایی برای حفاظت از بدن در برابر آلاینده‌های زیان‌بار در هوا، مواد غذایی دارای آنتی اکسیدان هستند.
هوای آلوده‌ای که استنشاق می کنیم، ازن، دی اکسید نیتروژن، ذرات اگزوز دیزل و… را به ریه‌های ما تزریق می کند. آنتی اکسیدان‌های محافظ موجود در ریه‌های ما تا زمانی که بیشتر از تعداد آنها نباشند، با آنها مبارزه می کنند، اما بعد از آن، آلاینده‌ها به سلول‌های ایمنی و بدن که رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند، حمله کرده و باعث التهاب میشوند. بنابراین مواد خوراکی حاوی آنتی اکسیدان که در ادامه به شما معرفی می‌کنیم، باعث میشوند که بدن در برابر آلاینده‌های مضر موجود در هوا مقاومت بیشتری داشته باشد:
ویتامین C: این ویتامین در سبزیجات و مرکباتی مانند برگ گشنیز، جعفری، شلغم، لیمو، پرتقال و… وجود دارد.
ویتامین E: این ویتامین یک ویتامین محلول در چربی است و میتوان آن را با مصرف موادی مانند روغن دانه‌ها مثل روغن کنجد و آفتابگردان، دانه بادام و گردو، ماهی‌هایی مانند قزل‌آلا، ادویه جات و گیاهان مانند پودر فلفل قرمز ، پاپریکا ، میخک ، پونه کوهی ، ریحان و جعفری یافت.
اسیدهای چرب امگا ۳: موجود در دانه‌های خوراکی مانند گردو، دانه کتان، دانه خردل و سبزیجات برگ‌دار.
بتا کاروتن که در بدن تبدیل به ویتامین A میشود و در سبزیجات برگ‌دار مانند کلم و کاهو، هویج، کدو تنبل، بروکلی، مارچوبه، زردآلو و… وجود دارد.
در کنار مصرف این مواد غذایی توصیه میشود که در هنگام آلودگی هوای شدید تا جای ممکن از منزل خارج نشوید و فعالیت‌های خارج از خانه را به بعد موکول کنید. در صورت خروج از منزل حتما ماسک تنفسی و قطره شستشوی چشم به همراه داشته باشید. از تحرکات بدنی شدید مانند دویدن و ورزش کردن در هوای آلوده پرهیز کنید. اگر آنقدر خوش‌شانس هستید که شرایط خروج از شهر را دارید، حتما این کار را انجام دهید.
نتیجه گیری
آلودگی هوا اصلا یک مساله خنده دار نیست و نمی‌شود با آن شوخی کرد، اگر دغدغه سلامتی در این روزها را دارید حتما نکاتی که گفته شد را رعایت کنید و از اپلیکیشن‌هایی که به شما معرفی کردیم استفاده کنید. اگر هم برنامه‌ای در این لیست نیامده و فکر می‌کنید که توصیه خاصی وجود دارد که جای خالی آن حس میشود، لطفا در بخش نظرات برای ما بنویسید.
