12 اشتباه که کاربران هنگام استفاده از باتری لیتیومی مرتکب میشوند
زمانی که سونی برای اولین بار، باتری های لیتیوم یونی را در سال 1991 در بازار تزریق کرد، صنعت فناوری در یک برهه انقلابی قرار گرفت. باتریهای لیتیومی سبکتر بودند و میتوانستند انرژی بیشتری را نسبت به سایر باتریها در خود ذخیره کنند. در این بین، عمر طولانیتر و هزینه ساخت پایینتر نیز مزید بر علت شد تا شرکتهای تولید کننده گوشیهای هوشمند و گجت، نسبت به استفاده از این فناوری تمایل داشته باشند.
با این رویکرد، بکارگیری باتری لیتیومی در صنایع مختلف رواج پیدا کرد و عصر جدیدی از صنعت باتری رقم خورد، اما با وجود تمام مزیتها و نقاط قوت نسبت به سایر فناوریهای باتری، باتری لیتیومی نیز کاملا بینقص نیست و کاربران با مشکلات آزار دهندهای مواجه هستند.
به شکل غیرقابل باوری، صنعت فناوری درحال پیشرفت است که همین امر موجب شده تا صنعت باتری نیز دچار تغییر و تحول شود و باتریهای جدید، باتریهای لیتیومی را بازنشسته کنند. در این بین، اگرچه شرکتها کماکان از باتریهای لیتیومی استفاده میکنند و تجربه کاربران از استفاده از این نوع باتریها، اطلاعات کاربردی را در رابطه با ویژگی هایشان برای ما آشکار میکند، اما همچنان بعضی از کاربران به شکل نادرست از گجتهای خود استفاده میکنند که همین امر، باعث کاهش عمر باتری و حتی آسیب جدی میشود.
هدف ما در نگارش این مقاله مایکت بررسی 12 اشتباه است که کاربران حین استفاده از باتری لیتیوم یونی مرتکب میشوند و در ادامه، به معرفی نکات و روشهایی میپردازیم که به شما کمک میکنند تا با نحوه استفاده از این نوع باتریها آشنا شوید و عمر باتری دستگاه خود را افزایش دهید.
1. شارژ کردن گوشی تا 100 درصد
یکی از ویژگیهای باتری لیتیومی این است که هم نباید کاملا شارژ شود و هم شارژ موجود در باتری نباید کاملا خالی شود. بالا بودن ولتاژ و عدم ثبات در عملکرد باتری، باعث میشود تا عمر و ظرفیت باتری به شکل تدریجی کاهش یابد. با اینکه تمامی باتریها حین استفاده، بخشی از ظرفیت خود را از دست میدهند و مانند روز اول عملکرد مناسبی ندارند، اما شارژ کردن گوشی یا سایر دستگاهها تا 100 درصد باعث میشود تا این عادت، باتری شما را تا مرز نابودی ببرد و مجبور شوید تا باتری گوشی خود را تعویض کنید. از اینرو، قانون 20-80 یک روش مطلوب و تایید شده است که میتواند عمر باتری لیتیومی دستگاه شما را در استفاده روزمره افزایش دهد.
بعضی از تلفنهای هوشمند و حتی سیستمعاملهایی مانند: اندروید و آیاواس این امکان را برای شما فراهم میکنند تا گوشی خود را فقط تا مرز 80 درصد شارژ کنید. اگر گوشی شما این قابلیت را ندارد، بعضی از اپلیکیشنهای جایگزین، وظیفه اطلاع دادن به شما را بر عهده میگیرند. این نکته را در نظر بگیرید که با پیروی از این روش، 40 درصد از ظرفیت باتری لیتیومی دستگاه شما بلا استفاده میماند.
با اینکه شرکتهای تولید کننده گوشی هوشمند، از باتریهای باکیفیت در ساخت محصولات خود استفاده میکنند، اما ظرفیت باتری به حدی نیست که بتواند تا 2 روز در استفاده های مختلف دوام بیاورد؛ مخصوصا اگر کاربران از اپلیکیشنهای مختلف در طول روز استفاده کنند که بخش قابل توجهی از انرژی باتری را به خود اختصاص میدهند.
اگرچه فناوری «شارژ سریع» امکان شارژ باتریهای پرظرفیت در بازه زمانی کوتاه مدت را برای کاربران فراهم میکند، اما شارژ کردن گوشی، آن هم برای چند دفعه در روز میتواند عمر باتری را کاهش دهد. در این بین، اگرچه هزینه تعویض باتری در کشور ما، به لطف افزایش قیمت دلار، کاربران را شوکه کرده، اما سهولت در تعویض باتری و کیفیت بالای باتریها به کاربران اجازه میدهند تا از تمام توان باتری استفاده کنند و پس از گذشت چند سال، نسبت به تعویض باتری اقدام کنند.
2. داغ شدن بیش از حد گوشی
در چند سال گذشته، گرما و دمای بالا، خسارات زیادی را به باتری گوشیها وارد کرده است و در این بین، بعضی از کاربران نیز به دلیل انفجار گوشی، جان خود را از دست دادند و حتی دچار نقص عضو شدند. بر این اساس، گرم شدن گوشی و باتری از موضوعات فوقالعاده مهمی است که هر کاربر باید از آن آگاه باشد. حد استاندارد تعیین شده برای گرم شدن گوشی، 85 درجه سیلسیوس در نظر گرفته شده و اگر فراتر از این رقم برود، عملکرد باتری دچار مشکل میشود.
در این بین، میزان تعیین شده برای پردازنده نیز، مشابه به باتری است. علاوهبراین، باتری خودروهای الکتریکی نیز از خنک کننده برای کاهش گرمای باتری بهره میبرند که یکی از بزرگترین نقطه ضعفهای باتریها را آشکار میکند؛ اگرچه باتریها نباید بیش از حد داغ شوند، اما منبع انرژی دستگاههایی هستند که گرمای قابل توجهی را تولید میکنند.
بعضی از دستگاهها مانند آیفون، اگر به شدت داغ شوند، خاموش میشوند تا گرما به سایر بخشهای تلفن آسیب وارد نکند و باتری منفجر نشود. با اینحال، گرمای تولید شده در باتری خودروهای الکتریکی فراتر از گوشیهای هوشمند است. شرایط محیطی، گرما و سایر فاکتورها تاثیر بسزایی در افزایش دمای باتری دارند و در بعضی مواقع، قابل مدیریت نیستند. به همین دلیل، صنعت فناوری به یک تحول جدید در صنعت باتری نیاز دارد تا بتواند مشکلات بنیادین را حل کند.
این نکته را در نظر بگیرید که شارژ کردن هم باعث افزایش دمای گوشی میشود؛ از اینرو، حین تجربه بازی گوشی خود را شارژ نکنید و دمای گوشی خود را از طریق اپلیکیشنهای مدیریت سختافزار و رم، مدیریت کنید. گرمای محیط و تابش مستقیم نور آفتاب نیز میتواند دمای گوشی را افزایش دهد؛ به همین دلیل، سعی کنید تا حد امکان، اجزای داخلی گوشی خود را خنک نگهدارید.
3. کاهش بیش از حد دمای باتری
یکی دیگر از ضعفهای باتری لیتیومی، عدم عملکرد مطلوب در هوای سرد است. بنابر تجربه و نتایج تحقیقات، قرار گرفتن گوشی در هوای سرد باعث میشود تا باتری انرژی کمتری تولید کند و ظرفیت خود را از دست بدهد. بر این اساس، اگر حس کردید که گوشی شما در روزهای سرد زمستان، شارژدهی کمتری دارد، سرد بودن هوا مقصر اصلی است. هوای سرد میتواند به باتری شما آسیب جدی و دائمی وارد کند؛ چون زمانی که هوا سرد میشود، سلولهای باتری از هم گسسته میشوند و آسیب میبینند.
برای حل این مشکل، پیشنهاد میکنیم تا گوشی و سایر دستگاههای خود را در جیب و نزدیک به بدن خود نگهدارید تا از گرمای لباس و بدن شما برای ثبات در عملکرد استفاده کنند. این نکته را نیز در نظر بگیرید که قرار دادن گوشی در جیب کیف نیز میتواند یک راهکار ساده و کاربردی باشد.
4.انداختن باتری لیتیومی در زباله
دفع و بازیافت زبالههای مرتبط به حوزه فناوری، آسان نیست و نباید تصور کنیم که انداختن باتری لیتیومی در زبالهدان منزل، هیچ مشکلی برای طبیعت ایجاد نمیکند. برعکس، براساس گزارش یک آژانس فعال در زمینه محیط زیست، باتریهای لیتیومی تا رسیدن به مقصد (مرکز دفع زباله) آتش میگیرند و منفجر میشوند. جمع شدن حجم زیادی از زبالههای مختلف در کنار یکدیگر، گرمای زیادی تولید میکند که منجر به آتش گرفتن و حتی انفجار زبالههای حساس مانند: باتری میشود. علاوهبراین، فشار موجود روی زباله باعث شکستن و نشت باتری میشود که در نهایت، مواد سمی را در محیط آزاد میکند و باعث آلودگی میشود.
خوشبختانه، چندین موقعیت برای دفع زبالهها در استان تهران وجود دارد و براساس گزارش اتاق بازرگانی تهران، سالانه بیش از 400 هزار تن زباله الکترونیکی تولید میشود که بر اهمیت این موضوع میافزاید.
5. شارژ نکردن گوشی در شب
اگر یادتان باشد، در دهه 2010 مردم به این باور رسیده بودند که شارژ کردن گوشی در شب میتواند عمر باتری گوشی شما را کاهش دهد، اما خوشبختانه از آن موقع تابحال، باتریها تکامل یافتند و این باور به فراموش سپرده شد. دستگاههای هوشمند این قابلیت را دارند تا درصد مشخصی از باتری را با سرعت بالا شارژ کنند و سپس، سرعت شارژ را کاهش دهند. بعضی از گوشیهای هوشمند مانند: اپل و گوگل، از قابلیتی بهره میبرند که گوشی را تا 100 درصد شارژ نمیکند و روند جریان برق متوقف میشود. از اینرو، گوشی شارژ نمیشود و به باتری لیتیومی نیز فشار وارد نمیشود.
اگرچه این قابلیت میتواند به حفظ سلامت باتری شما کمک کند، اما اعلانهای دریافت شده مبنی بر شارژ شدن گوشی تا حد مشخص، آن هم حین خواب آزاردهنده است. به همین دلیل، پیشنهاد میکنیم تا گوشی خود را در شب شارژ نکنید و صبح، با شارژ سریع و خیال راحت، گوشی خود را شارژ کنید یا حتی صدای اعلان گوشی خود را در شب قطع کنید.
6. حذف باتری بلااستفاده
بعضی از کاربران پس از خرید گجتهای جدید، دستگاههای قبلی را در داخل کشو و کمدهای خود میگذارند. با اینکار، باتری برای مدت زمان طولانی شارژ نمیشود و بلا استفاده میماند. به عنوان نمونه، میتوان به گوشیها و تبلتهای قدیمی اشاره کرد که دیگر مانند قبل، مورد استقبال دارندگان خود قرار نمی گیرند و باتری آنها دیگر شارژ نمیشود.
بر اساس توصیههای آدریان کینگزلی-هیوز از ZDNet، برای احیای باتری لیتیومی که دیگر شارژ نمیشوند، میتوان از یک شارژر USB ساده و کم قدرت استفاده کرد. او پیشنهاد میکند تا باتری را به مدت حداقل 20 دقیقه به شارژر متصل کرده و با استفاده از یک ولتمتر، میزان شارژ آن را زیر نظر بگیرید. برای اطمینان بیشتر، بهتر است باتری را در یک محفظه ضد آتش قرار داده و دمای آن را با دوربین حرارتی کنترل کنید. اگر باتری شروع به شارژ شدن کند، میتوانید آن را برای چند ساعت دیگر به شارژر متصل نگه دارید.
این روش میتواند به احیای باتریهای لیتیومی که به ظاهر غیرقابل شارژ شدهاند کمک کند. با این حال، باید توجه داشت که این فرآیند نیاز به دقت و احتیاط دارد. استفاده از شارژرهای قدیمی و کم توان که معمولاً در کشوهای وسایل قدیمی پیدا میشوند، میتواند مفید باشد. همچنین، بسیاری از پاوربانکهای مدرن قابلیت نمایش میزان شارژ دستگاه متصل شده را دارند که میتواند در این فرآیند کمک کننده باشد. با رعایت این نکات، میتوان امیدوار بود که باتری دوباره شارژ شود و دستگاه شما دوباره به زندگی برگردد.
7. آتش گرفتن باتری
آتشسوزی خودروهای الکتریکی و دستگاههای دارای باتری لیتیوم یونی به یک چالش جدی برای آتش نشان ها تبدیل شده است. این آتشسوزیها به شدت و برای ساعتها آتش نشان ها را درگیر می کنند و خاموش کردن کامل آنها دشوار است، زیرا ممکن است دوباره شعلهور شوند. باتریهای لیتیوم-یون عامل اصلی این مشکل هستند و آتشسوزی مشابهی (اگرچه در مقیاس کوچکتر) میتواند در هر دستگاه الکترونیکی دارای این نوع باتری، مانند دوچرخههای برقی، رخ دهد. این آتشسوزیها معمولاً زمانی اتفاق میافتند که باتری بیش از حد شارژ شود، بیش از حد گرم شود، آسیب ببیند یا معیوب باشد.
اگر یکی از دستگاههای دارای باتری لیتیوم-یون شما آتش گرفت، نباید با آن مانند یک اتفاق عادی برخورد کنید. حتی قبل از مشاهده شعله، به بوهای قوی، تورم محفظه باتری، نشت مایعات یا گرمای شدید توجه کنید. در صورت مشاهده هر یک از این علائم (یا اگر باتری قبلاً آتش گرفته است)، آن را از برق بکشید و در صورت امکان به بیرون منتقل کنید. اگرچه استفاده از کپسول آتشنشانی ایدهآلتر است اما میتوانید با استفاده از شلنگ آب یا سطل آن را خاموش کنید. در طول این فرآیند، از استنشاق دود ناشی از باتریها خودداری کنید، زیرا بسیار سمی است. در این بین، اگر یک خودروی الکتریکی آتش گرفته است، تنها کاری که باید انجام دهید تخلیه منطقه، تماس با خدمات اورژانس و اطمینان از سلامت همه افراد است.
8. نادیده گرفتن باتری باد کرده
تورم باتری یکی از خطرناکترین نشانههای احتمال آتشسوزی در دستگاههای الکترونیکی است. باتری متورم در لپتاپ یا تلفن همراه شبیه یک بالش به نظر میرسد و ممکن است باعث برآمدگی یا شکاف در بدنه دستگاه شود. استفاده یا شارژ کردن دستگاه با باتری متورم بسیار خطرناک است و باید فوراً توسط متخصص خارج و تعویض شود. توصیه میشود از دستگاه عکس بگیرید، آن را خاموش کنید و در یک محفظه ضد آتش قرار دهید، سپس برای خارج کردن باتری به یک متخصص مراجعه کنید.
اگر تصمیم به خارج کردن باتری متورم را دارید، ابتدا آن را کاملاً تخلیه کنید. سپس با استفاده از عینک، دستکش و ماسک محافظ، دستگاه را به فضای باز منتقل کنید. از دست زدن به باتری خودداری کرده و از ابزاری مانند انبر استفاده کنید. قرار دادن دستگاه در سطلی فلزی پر از شن میتواند از گسترش آتش احتمالی جلوگیری کند.
باتری را طبق دستورالعمل سازنده یا با کمک راهنماهای ویدیویی خارج کنید. برای گوشیهای هوشمند، ممکن است نیاز به الکل ایزوپروپیل برای حل کردن چسب زیر باتری داشته باشید. در نهایت، باتری را در یک محفظه ضد آتش به مرکز جمعآوری زبالههای الکترونیکی تحویل دهید و هرگز آن را از طریق پست ارسال نکنید یا در سطل زباله نیندازید.
9. بهروزرسانی نکردن گوشی
رسوایی “Batterygate” اپل، که در آن این شرکت متهم به کاهش عمدی سرعت آیفونهای قدیمی شد، باعث ایجاد یک باور نادرست شد: اینکه بهروزرسانی دستگاه باعث کند شدن آن میشود. این تصور اشتباه است. در واقع، بهروزرسانیها معمولاً عملکرد دستگاه را بهبود میبخشند، نه بدتر. تنها دلیل موجه برای خودداری از بهروزرسانی دستگاه، نگرانی از مشکلات احتمالی یا باگهای نسخههای جدید سیستم عامل است. به طور کلی، بهروزرسانی منظم دستگاه توصیه میشود.
اما چرا اپل سرعت آیفونهای قدیمی را کاهش داد؟ دلیل اصلی، مشکلات مربوط به باتریهای فرسوده بود. باتریهای لیتیوم-یونی قدیمی نه تنها ظرفیت کمتری دارند، بلکه توان خروجی آنها نیز کاهش مییابد. این کاهش توان منجر به افت عملکرد دستگاه میشود، زیرا نمیتواند انرژی مورد نیاز تمام اجزا را تأمین کند. اپل برای جلوگیری از خاموش شدن تصادفی آیفونهای قدیمی، سرعت پردازنده آنها را کاهش داده بود.
راه حل ساده برای این مشکل، تعویض باتری است. یک باتری جدید میتواند عملکرد از دست رفته را بازگرداند. این موضوع تقریباً برای تمام دستگاههای الکترونیکی صدق می کند. اگر باتری دستگاه شما به سختی شارژ نگه میدارد، احتمالاً با تعویض آن شاهد بهبود قابل توجهی در عملکرد خواهید بود. بنابراین، قبل از اینکه به فکر خرید یک دستگاه جدید باشید، تعویض باتری لیتیومی را در نظر بگیرید. این کار نه تنها میتواند عمر مفید دستگاه شما را افزایش دهد، بلکه به حفظ محیط زیست و کاهش زبالههای الکترونیکی نیز کمک میکند.
10. عدم توجه به درصد باتری
یکی از مزیتهای باتری لیتیومی نسبت به سایر باتریها این است که در صورت عدم استفاده از دستگاه، شارژ بسیار کمی را مصرف میکنند، اما درصد باتری یکی از نکات مهمی است که در این بخش اهیمت دارد. اگر گوشی خود را با درصد باتری پایین در کمد بگذارید و دیگر از آن استفاده نکنید، آسیب جدی به باتری وارد میشود و ممکن است حتی با شارژ شدن نیز دستگاه روشن نشود.
این حالت برای پر بودن باتری نیز صدق میکند، اما نمیتوان روی عدد مشخصی تمرکز کرد. به عنوان نمونه، یکی از شرکتهای سازنده پهپاد و دوربین با نام DJI به مشتریان خود پیشنهاد میدهد تا در صورت عدم استفاده از دستگاه به مدت 10 روز، شارژ باتری دستگاه را بین 40 تا 65 درصد حفظ کنند. دلیل این موضوع همان دلیلی است که باید باتری خود را فقط تا ۸۰٪ شارژ کنید و از افت آن به زیر ۲۰٪ جلوگیری کنید.
11. درک نادرست از چرخه باتری
مردم از این موضوع آگاه هستند که باتری لیتیومی چرخه شارژ پایینتری نسبت به باتریهای مدرن دارد که به 300 و الی 500 چرخه خلاصه میشود و زمانی که میزان این چرخه از حداکثر عبور کند، یا دیگر کار نمیکند یا فوقالعاده ضعیف و غیرقابل استفاده میشود. با توجه به این اعداد و درک نادرست کاربران، این اعداد به ما میگویند که اگر گوشی خود را روزی یکبار شارژ کنیم، تنها میتوانیم یک سال و نیم از باتری گوشی خود استفاده کنیم.
بیایید مسئله را سادهتر برایتان توضیح بدهم. تصور کنید که براساس پیشنهاد ما، شارژ گوشی را بین 20 تا 80 درصد نگهدارید و هر روز تا این درصد شارژ کنید. با اینکار، تنها 60 درصد از یک چرخه کامل، مصرف میشود و 40 درصد از چرخه باقی میماند. در ادامه، اگر روز بعد، گوشی خود را از 40 درصد تا 80 درصد شارژ کنید، این چرخه کامل میشود؛ از اینرو، با توجه به این اطلاعات، عمر باتری افزایش مییابد و دیگر نیازی نیست تا کاربر به این زودی، نسبت به تعویض باتری گوشی اقدام کند.
12. سوراخ کردن باتری با جسم تیز
هرگز با یک شیء تیز به باتری ضربه نزنید. بدون اینکه وارد جزئیات علمی شویم، سوراخ کردن باتری تعادل ظریف اجزای داخلی آن را به هم میریزد و باعث ایجاد اتصال کوتاه میشود که میتواند به آتشسوزی (و اغلب انفجار) منجر شود. iFixit در یک ویدیوی یوتیوب این موضوع را با سوراخ کردن چند باتری نشان داده است تا شما مجبور نباشید خودتان این اتفاق خطرناک را تجربه کنید.
البته اینطور نیست که هر باتری سوراخ شده حتماً آتش بگیرد یا منفجر شود. باتریهای کوچکتر که شارژ کمی دارند و با یک شیء پلاستیکی (به جای فلز) سوراخ میشوند، معمولاً فقط دود میکنند و چند جرقه میزنند. اما یک باتری بزرگتر آن هم با شارژ کامل، یک جسم خطرناک است که نباید انرژی ذخیره شده در آن را نادیده بگیریم. وقتی iFixit یک باتری لپتاپ کاملاً شارژ شده را سوراخ کرد، مانند یک آتشفشان کوچک منفجر شد. بدون شک، این میتواند به شما آسیب برساند و حتی ممکن است خانهتان را آتش بزند. بنابراین، هنگام کار با باتریهای لیتیوم-یونی خیلی باشید.