نقد فیلم گناهکاران (Sinners)
وارثان گناه در می‌سی‌سی‌پی
رایان کوگلر، پس از موفقیت‌های پی‌درپی‌اش با فیلم‌هایی چون «ایستگاه فروتویل»، «کرید» و پلنگ سیاه»، در سال ۲۰۲۵ با فیلمی متفاوت به سینما بازگشت: گناهکاران (Sinners)؛ یک تریلر ترسناک و مذهبی با پس‌زمینه‌ای تاریخی که در می‌سی‌سی‌پیِ دهه ۱۹۳۰ روایت میشود. کوگلر این بار سراغ اسطوره‌ها و گناهان آبا و اجدادی رفته و با تلفیق فضای گوتیک جنوبی و موسیقی بلوز، اثری خلق کرده که هم درباره گذشته است و هم درباره روح‌های زخم‌خورده امروز. فیلم، با جسارت همیشگی کوگلر، از مرزهای ژانر عبور می‌کند و اثری ارائه می‌دهد که در عین سرگرم‌کنندگی، سرشار از لایه‌های مضمونی است.
قصه فیلم درباره دو برادر دوقلو (هر دو با بازی مایکل بی. جردن) است که پس از سال‌ها به زادگاه‌شان در می‌سی‌سی‌پی برمی‌گردند تا با پولی که به دست آورده‌اند، یک مرکز موسیقی محلی برای جامعه سیاه‌پوستان منطقه ایجاد کنند. اما بازگشت آن‌ها همزمان میشود با از راه رسیدن یک خون‌آشام ایرلندی که هر لحظه افراد بیشتری را به عضویت خود در می‌آورد و به دنبال حمله به این جشنواره موسیقی است.
| مشخصات فیلم گناهکاران | |
| کارگردان | رایان کوگلر |
| نویسنده | رایان کوگلر |
| بازیگران | مایکل بی. جردن، هیلی استاینفیلد، مایلز کاتن |
| تاریخ انتشار | ۲۰۲۵ |
وارونگی تاریخ
حدود سیزده سال پیش، کوئنتین تارانتینو در فیلم «جنگوی زنجیر گسسته»، تاریخ را وارونه کرد و داستان برده‌ای به نام جنگو را به تصویر کشید که به مبارزه با دشمنان نژادپرست خود برمی‌دارد و تمام آن‌ها را از بین می‌برد. حال بعد از حدود یک دهه، «گناهکاران» هم دوباره از همان تمهید وارونه کردن تاریخ استفاده می‌کند، و گروهی از سیاه‌پوستان آزاده و شایسته را نشان می‌دهد که به دنبال مقابله با هیولاهای سفید پوست نژادپرست روبه‌روی خود هستند.
کوگلر در «گناهکاران» به دل تاریک جنوب آمریکا سفر می‌کند. فیلمی که در دوران قوانین جیم کرو می‌گذرد و با بهره‌گیری از عناصر ژانر وحشت، درام تاریخی و موسیقی بلوز، روایتی چندلایه و استعاری از تاریخ سرکوب‌شده‌ی سیاه‌پوستان ارائه می‌دهد. «گناهکاران» فقط یک اثر ژانر محور نیست، بلکه جست‌وجویی در حافظه‌ی فرهنگی، روان جمعی و زخم‌های استعمار است.
جغرافیای ترس و خاطره
فیلم در کلارکسدیل می‌سی‌سی‌پی، در سال ۱۹۳۲ می‌گذرد، شهری واقعی که خاستگاه بلوز و همزمان صحنه خشونت نژادی بی‌امان بوده است. اسموک و استک مور، دو برادر دوقلو و خلافکار سابق که از شیکاگو بازمی‌گردند، در تلاش‌اند تا با پول دزدیده‌شده از مافیای سفید، یک باشگاه موسیقی جاز تأسیس کنند؛ جایی که بتواند پناهگاهی برای هنر، مقاومت و شاید رستگاری باشد.
اما گذشته نه در قالب خاطره، بلکه در هیبت ارواحی گرسنه، خون‌آشام‌هایی نمادین و شب‌هایی خوفناک بازمی‌گردد. کوگلر با ظرافت، خط میان واقعیت تاریخی و استعاره اسطوره‌ای را محو می‌کند. ما با فیلمی روبه‌رو هستیم که هم می‌توان آن را در ژانر ترسناک جای داد، و هم در سنت سینمای سیاسی، یا حتی یک قطعه بلوز که می‌تواند بیانگر تصاویری از خشم و خاطره باشد.
دو چهره‌ی یک بدن: بازی بسیار خوب مایکل بی. جردن
مایکل بی. جردن، بازیگر ثابت فیلم‌های کوگلر، در این فیلم نقش هر دو برادر را ایفا می‌کند. عملکرد او در خلق دو شخصیت متمایز نه‌فقط متکی به گریم یا صدا، بلکه مبتنی بر پرداختی درونی است: اسموک، سنگین، رازآلود و پر از گناه است، در حالی‌که استک، شوخ، خوش‌برخورد و سرزنده. بازی جردن به شکلی ظریف دوقطبی روانی فیلم را به نمایش می‌گذارد؛ گویی دو نسخه از روح سیاه‌پوستان آمریکا را تماشا می‌کنیم: یکی سرکوب‌شده، دیگری در حال مقاومت.
در کنار او، هایلی استاینفلد در نقش مری، محبوبه‌ی قدیمی استک، حضور قابل توجهی دارد؛ او زنی است بین گذشته و آینده، که هم حامل امید است و هم پیوندی عمیق با خاک آلوده‌ی می‌سی‌سی‌پی دارد. اما بدون شک، یکی از تأثیرگذارترین بازی‌ها متعلق به مایل کاتن است که در نقش سمی، پسرعموی مورها بازی می‌کند. او که عاشق موسیقی بلوز است و صدای درخشانی هم دارد، به یک‌باره خود را در میان مخمصه‌ای گریزناپذیر می‌بیند.
رایان کوگلر در «گناهکاران» به دل تاریک جنوب آمریکا سفر می‌کند. فیلمی که در دوران قوانین جیم کرو می‌گذرد و با بهره‌گیری از عناصر ژانر وحشت، درام تاریخی و موسیقی بلوز، روایتی چندلایه و استعاری از تاریخ سرکوب‌شده‌ی سیاه‌پوستان ارائه می‌دهد.
وحشت در بستر تاریخ
کوگلر در این فیلم فضای بصری خلق کرده است که هم سنگین و هم زیباست. استفاده از فرمت ۶۵ میلی‌متری و نورپردازی تیره و سایه‌محور، فضایی گوتیک می‌سازد که با ژانر وحشت قرابت دارد، اما هدف صرفا ترساندن مخاطب نیست. وحشت این فیلم، وحشتی استعاری و فرهنگی است؛ حاصل بازنمایی خشونت تاریخی، سرکوب نژادی و ارواحی که از خاک بردگان سر برمی‌آورند.
موجودات خون‌آشامی که در فیلم حضور دارند، نه کلیشه‌ای‌اند و نه تزئینی. آن‌ها استعاره‌هایی هستند از استعمار سفید، از سیستمی که همچنان خون قربانیانش را می‌مکد. در این‌جا، ژانر به ابزار نقد بدل میشود؛ نقدی علیه تاریخ، علیه فراموشی، علیه سکوت.
موسیقی بلوز و سینمای سیاه
لودویگ گورانسون، آهنگساز آشنا برای مخاطبان سریال «مندلورین» که در هر پنج فیلم کوگلر با او همکاری کرده است، با تلفیق بلوز کلاسیک دهه‌ی ۳۰، گیتار ، و موتیف‌های الکترونیک، فضایی صوتی خلق می‌کند که نه‌تنها مکمل تصویر است، بلکه بخشی از روایت محسوب میشود. موسیقی در «گناهکاران» صرفا تزئینی نیست؛ بلکه همچون زخمی که همچنان سرباز می‌کند، در دل روایت تنیده شده است. یکی از نقاط قوت فیلم این است از ظرفیت‌های موسیقی و فیلم‌های موزیکال به طور کلی، خیلی خوب استفاده می‌کند. فیلم با موسیقی شروع میشود و در آن پایان واقععا زیبا، با موسیقی به پایان می‌رسد.
«گناه» در این فیلم، مفهومی اخلاقی نیست، بلکه تاریخی است. شخصیت‌ها در تلاش‌اند از گذشته‌ای که بر دوش‌شان سنگینی می‌کند رها شوند، اما هرچه بیشتر تلاش می‌کنند، بیشتر به آن وابسته می‌شوند. همان‌طور که اسموک به نوعی پیمان شیطانی با خشونت بسته است، فیلم نیز نشان می‌دهد که چگونه خشونت، تاریخ و هویت درهم تنیده‌اند.
نقاط ضعف گناهکاران
با وجود نقاط قوت فراوان، فیلم در بخش‌هایی از نیمه‌ی دوم کمی از تمرکز خارج میشود. برخی شخصیت‌های فرعی پرداخت کافی نمی‌یابند و روایت در دقایقی بیش از اندازه مکث می‌کند. با این حال، انسجام فرمی، بازی‌های قوی و نگاه جسورانه‌ی کوگلر باعث میشود این کاستی‌ها در کلیت اثر چندان محسوس نباشند.
یکی از مشکلات اصلی فیلم این است که تلاش می‌کند در ژانرهای مختلف پرسه بزند و یک اثر تلفیقی باشد. این تمهید باعث شده است که «گناهکاران» بعضی جاها شلخته و نامنسجم به نظر برسد. تکلیف مخاطب با فیلم مشخص نیست. ترکیب کردن ژانرها لزوما چیز بدی نیست، ولی به کمی مهارت و ذوق نیاز دارد. چرا که هر ژانر قواعد خاص خودش را دارد، قوانینی که شاید بعضی وقت‌ها در نقطه مقابل قواعد ژانرهای دیگر قرار بگیرند. به همین دلیل این کار به یک هنرمند واقعی نیاز دارد که بتواند با شناخت کامل از هر ژانر، آن‌ها را به شکلی درست و اصولی با هم ترکیب کند. تارانتینو و برادران کوئن استاد این کار هستند و در خیلی از آثار خود («داستان عامه‌پسند» یا «فارگو») موفق شدند این ژانرها را با هم ترکیب کنند. ولی متاسفانه «گناهکاران» در انجام این کار تا حدی ناکام می‌ماند.
گناهکاران: فیلمی برای به‌خاطر سپردن
«گناهکاران» فیلمی است که از دل تاریکی می‌آید، اما در پی روشن‌کردن بخش‌هایی از تاریخ است که عمداً نادیده گرفته شده‌اند. کوگلر نه‌تنها به ریشه‌های سیاه‌پوستان آمریکا ادای دین می‌کند، بلکه نشان می‌دهد سینما می‌تواند وسیله‌ای برای بیرون کشیدن واقعیت‌های فراموش‌شده تاریخ باشد.
باارزش‌ترین کاری که «گناهکاران» انجام می‌دهد، تلاش برای بکر بودن است. فیلم حتی با وجود ترکیب ژانرهای مختلف، واقعا هویت خاص خودش را دارد و تلاش می‌کند خود را از دیگر آثار متمایز کند. در دورانی که صنعت سینما بیش از هر زمان به بازتولید مطمئن و قصه‌های امن تمایل دارد، «گناهکاران» اثری است بی‌باک، نا‌آرام و اصیل. فیلمی که می‌خواهد به یادمان بیاورد آن‌چه دفن شده، لزوماً مرده نیست.
نقاط قوت:
- ایده اولیه هوشمندانه
- بازی‌های خوب
- کارگردانی خوب
نقاط ضعف:
- ترکیب ژانرها چندان موفق عمل کرده است.
- برخی شخصیت‌ها پرداخت کافی ندارند.
