پری دریایی کوچولو ؛ بزرگترین تفاوت‌ها بین لایو-اکشن و داستان اصلی
هرچند در سال‌های اخیر بازسازی‌های افتضاحی از داستان‌های کلاسیک و قدیمی ساخته میشود اما با توجه به پری دریایی کوچولو چه کسی گفته که نسخه‌ی اصلی همیشه بهتر است؟
- بازسازی سال 2023 دیزنی از داستان دوست داشتنی «پری دریایی کوچولو» (The Little Mermaid) با نسخه‌ی کلاسیک اصلی و اولیه‌ی آن که در سال 1989 منتشر شد و دنیایی را عاشق خودش کرد تفاوت دارد، اما همچنان در جذب مخاطب و جلب توجه آن‌ها بسیار فوق‌العاده عمل کرده است.
- دیزنی ریسک بزرگی انجام داد و تغییرات قابل توجهی را، از جمله حضور شخصیت‌های جدید و استفاده از خط داستانی متفاوت، در داستان اصلی ایجاد کرد، اما این تغییرات نه تنها باعث افت فیلم نشد بلکه انسجام و درام داستان فیلم را بهتر کرده و آن را بیش از پیش مناسب دورهمی‌های خانوادگی کرد.
- جنبه‌های تاریک و غم‌انگیزی که در نسخه‌ی اصلی و اولیه‌ی این داستان افسانه‌ای وجود داشت که دیزنی با ایجاد تغییراتی مانند افزودن المان‌های سحرآمیز، جادو و تغییر پایان داستان، این ویژگی‌های منفی را زدود و «پری دریایی کوچولو» نسخه‌ی 2023 را به داستانی بهتر و البته عاشقانه‌ای لذت‌بخش‌تر تبدیل کرد.
مدت زیادی است که دیزنی درصدد بازسازی فیلمهای انیمیشنی خود و تبدیل آن‌ها به لایو – اکشن‌های جذاب امروزی و متناسب با زمان حال بوده که آخرین اثر آن‌ها حاشیه‌هایی پررنگ‌تر از متن داشته است. با اکران «پری دریایی کوچولو» در سینماها و سپس انتشار آن در دیزنی پلاس، طرفداران متوجه تفاوت‌هایی بین نسخه‌ی 2023 و داستان کلاسیک اولیه‌اش در سال 1989 شدند. مشخصاً بازسازی این اثر کاملاً با نسخه‌ی اصلی آن یکسان نیست و حتی از موسیقی‌هایی منطبق بر استانداردهای مدرن و امروزی در آن استفاده شده است، با این وجود، فیلم جدید دیزنی پلاس آن‌قدر جذاب است که بیننده به راحتی قبول می‌کند که انیمیشن «پری دریایی کوچولو» دربرگیرنده‌ی داستان اصلی نبوده.
مدت‌ها قبل از ساخت انیمیشن «پری دریایی کوچولو» و شهرت فراگیر استودیوی والت دیزنی، «هانس کریستین اندرسن» (Hans Christian Andersen) برای اولین بار، داستانی فانتزی و عاشقانه درباره‌ی یک پری دریایی که عاشق یک شاهزاده از نسل انسان‌ها میشود را در سال 1837 نوشت. لازم به ذکر است که در آن سال، افسانه‌های جذاب دیگری نیز همراه با این داستان منتشر شدند اما در نهایت به خاطر پتانسیل‌های بالای این قصه، دیزنی تصمیم گرفت که انیمیشن «پری دریایی کوچولو» را براساس داستان اندرسن بسازد.
البته نسخه‌ی «دیزنی‌‌سازی شده»ی این انیمیشن تفاوت‌های کاملاً مشخصی با داستان اصلی دارد و شامل عناصر شناخته شده‌ی دیزنی در تمام فیلمهای افسانه‌ای خود میشود. همچنین، دیزنی با ایجاد تغییرات قابل مشاهده‌ای در داستان اصلی و حذف و اضافه‌ی نکات مختلفی مانند عوض کردن پایان غمگین تراژیک داستان به نفع آریل (با صداپیشگی جودی بنسون) و اریک (با صداپیشگی کریستوفر دانیل بارنز) برای رسیدن به هدف مشترک و نهایی تمامی آثارش یعنی « به هم رسیدن و تا آخر عمر به خوبی و خوشی زندگی کردن»، آن را برای مخاطبان کم‌سن و سال خود مناسب‌تر کرد. بدون این تغییرات قابل توجه و مثبت، تصوری که ما امروزه از این داستان داریم هم وجود نداشت. به عبارت دیگر، گاهی اوقات ایجاد تغییراتی هرچند کوچک و کمی کلیشه‌ای در یک داستان قطعا به بهتر شدن آن کمک به سزایی می‌کند.
با وجود تغییراتی که دیزنی روی داستان این انیمشن اعمال کرد، باز هم رنگ و بوی قصه‌ی اصلی را حفظ کرده است. کوچکترین دختر پادشاه دریاها که در تمام عمر با آرزوی دیدن جهان انسان‌ها زندگی کرده است، بعد از نجات یک شاهزاده‌ی زیبای سرزمین انسان‌ها از غرق شدن، دلباخته‌ی او شده و در نهایت میل شدیدی به انسان شدن و داشتن زندگی عادی پیدا می‌کند. اما خب در رسیدن به این هدف مسیر سختی در پیش دارد و تنها راه رسیدن به شاهزاده‌ی آرزوهای پری دریایی کوچولوی قصه‌ی ما این است که صدای زیبایش را در ازای دو پای انسانی به ساحره‌ی بدجنس دریا بدهد. البته برای رسیدن به هدفش، باید شاهزاده را هم عاشق خودش کند. با توجه به اینکه، بسیاری از عناصر و اتفاقات در داستان افسانه‌ای اصلی برای طرفداران فیلمهای دیزنی ناآشنا و غیرمعمول به نظر می‌رسند و این تفاوت‌ها می‌توانستند مشکل‌ساز باشند، دیزنی اما از این مشکلات به نفع خود استفاده کرد و تغییرات بسیار موثری را روی این داستان اعمال نمود که در نهایت توانست نظر مخاطبان بیشتری را به خود جلب کند. زیرا قطعا هیچ پدر و مادری حاضر نیست فرزند کوچک خود را برای دیدن نسخه‌ی انیمیشنی که مو به مو از داستان اندرسن اقتباس شده ببرد. دیزنی برای جذابیت بیشتر نسخه‌ی اقتباس شده‌اش از این داستان المان‌های دوست داشتنی و شادی مثل ماهی‌های سخنگو، خرچنگ‌های آوازخوان و بسیاری صحنه‌ی شگفت‌انگیز و تخیلی دیگر را به آن اضافه کرد. همچنین، با این کار هوشمندانه موفق شد این داستان را به یک قصه‌ی پریان افسانه‌ای ماندگار و اصیل تبدیل کند و در انجام آن آن‌قدر ظریف و با مهارت عمل کرد که دستپختش برای سال‌ها به عنوان نسخه‌ی اصلی این داستان بین مخاطبین شناخته می‌شد.
دیزنی تغییرات قابل توجهی را برای ساخت انیمیشن پری دریایی کوچولو ایجاد کرد
تمامی تغییراتی که دیزنی روی داستان اصلی اعمال کرد، با هدف کمتر کردن تلخی و از بین بردن تاریکی داستان اصلی نبود، آن‌ها حتی شخصیت‌هایی را از این داستان حذف و یا به آن اضافه کردند؛ برای مثال، در افسانه‌ی اصلی، شخصیت‌هایی مانند فلاندر (با صداپیشگی جیسون مارین) یا سباستین (با صداپیشگی ساموئل ای. رایت) وجود نداشت، بلکه دوستان پری دریایی قصه‌ی ما، خواهران بزرگترش بودند و همچنین، مادربزرگشان مسئول مراقبت از آن‌ها بود. با این حال، استفاده از موجودات دریایی به جای پری‌دریایی‌ها، این داستان را سحرآمیزتر کرده و پتانسیل گنجاندن نکات آموزنده‌ی بیشتری را به انیمیشن «پری دریایی کوچولو» اضافه می‌کند. علاوه بر این، در داستان اصلی، تمام خواهران پری دریایی مجذوب دنیای بیرون از آب و انسان‌ها هستند و تحت شرایطی – باید تا رسیدن به 15 سالگی صبر کنند – می‌توانند از آن دیدن کنند اما در انیمیشن دیزنی، تنها آریل است که رویای دیدن خشکی را در سر دارد و به خاطر مخالفت پدرش، نمی‌تواند به آن دست پیدا کند. این تغییر در داستان اصلی، آریل را به عنوان قهرمان منحصربه‌فرد داستان نشان می‌دهد که حتی قبل از آشنایی با اریک هم برای رسیدن به آرزوهایش می‌جنگید.
برخلاف نسخه‌ی ساخته شده‌ی دیزنی از آریل، این شخصیت در داستان افسانه‌ای اصلی‌اش، حضور باشکوهی در خشکی دارد که همین ویژگی او، باعث جلب نظر شاهزاده میشود، اما در کارتون دیزنی رفتارهای ناشیانه و به اصطلاح دست‌وپا‌چلفتی بودن آریل بیشتر توی چشم است و لایه‌ی طنزی را به اثر اضافه می کند. با این حال شاید عجیب‌ترین قسمتی که در انیمیشن ساخته شده از این داستان حذف شد، اهمیت روح انسانی در تصمیمات پری دریایی بود؛ زیرا در داستان اصلی، هدف پری دریایی این بود که بعد از ازدواج با شاهزاده، روح انسانی که پری‌های دریایی از آن محرومند را به دست بیاورد. پری‌های دریایی معمولاً عمر طولانی دارند اما در نهایت، جسم‌شان در کف دریا حل میشود و از داشتن روح جاودانه‌ی انسانی بی‌بهره‌اند. با وجود اینکه انیمیشن دیزنی این مفهوم را حذف کرد، اما با اولتیماتوم سه روزه‌ای که به آریل داد، توانست حس هیجان را در داستان حفظ کند؛ تغییری اساسی که اهمیت عشق واقعی و زمان محدود آریل را به شیوه‌ای آسان و قابل درک به مخاطب منتقل کرد.
پری دریایی کوچولو به تغییراتی برای خانوادگی‌تر شدن نیاز داشت
دیزنی به خاطر تبدیل داستان‌های افسانه‌ای به فیلمهای خانوادگی تماشایی شهرت دارد. این کمپانی چیزی می‌سازد که مخاطب دلش می‌خواهد ببیند و این بلا را سر تمام داستان‌هایی که از آن‌ها اقتباس می‌کند می‌آورد، مثلاً هیچ‌کدام از خواهرخوانده‌های سیندرلا پاهایشان را برای جا شدن در کفش‌های شیشه‌ای او ناقص نمی‌کنند – در حالی که در داستان اصلی اتفاق دیگری می‌افتد، اما بازهم داستان غم‌انگیز و تیره‌وتار «پری دریایی کوچولو» به تغییرات بیشتری نیاز داشت. در افسانه‌ی اصلی، این واقعیت که پروسه‌ی ایجاد تغییر در پری دریایی و حتی تمامی قدم‌هایش بر سطح زمین درست به اندازه‌ی راه رفتن روی تیغه‌ی تیز چاقو، دردناک خواهند بود، به وضوح مطرح میشود و در نهایت، پری دریایی با آگاهی از تمامی این شرایط و این واقعیت که هرگز حق بازگشت به دریا را نخواهد داشت قمار رویارویی با شاهزاده و به دست آوردن احتمالی عشقش را می‌پذیرد. علاوه بر این، یک شرط دیگر نیز در این قرارداد وجود دارد: پری دریایی، در صورت ازدواج شاهزاده با شخص دیگری خواهد مرد. برعکس، در انیمیشن دیزنی از این داستان، اگر در مدت زمان مشخص شده آریل موفق به بوسیدن اریک نشود، می‌تواند به زندگی قبلی خود در دریا بازگردد. بطور قطع تزریق دردی مداوم و احساس خطر مرگ پری دریایی هیجان داستان را بیشتر می‌کرد و البته آن را تیره‌وتارتر نمایش می‌داد. تصمیم دیزنی برای حذف این بخش از داستان آن‌قدرها هم سخت نبود، با این حال افسانه‌ی اصلی بخش‌های مشکل‌سازتری هم داشت.
یکی از مشخصه‌های اصلی این داستان، چه در انیمیشن و چه در قصه‌ی افسانه‌ای اصلی، این است که پری دریایی صدای خود را در ازای دو پای انسانی معامله می‌کند. در انیمیشن «پری دریایی کوچولو»، اورسولا (با صداپیشگی پت کارول) از جادوی خود برای بیرون کشیدن صدای آریل از گلویش استفاده می‌کند، اما در افسانه‌ی اصلی، جادوگر دریایی زبان پری دریایی را بریده و کلا قدرت تکلم را از او می‌گیرد؛ تفاوتی جزئی! که داستان را بسیار آشفته‌تر می‌کند. اما پری دریایی بیچاره هنوز هم مشکلات بسیار بیشتری دارد که باید با آن‌ها روبرو شود. مثلا پیش از اینکه آریل به خشکی قدم بگذارد، متوجه میشود که شاهزاده عاشق زنی شده که به عقیده‌ی او از غرق شدن در دریا نجاتش داده است، غافل از اینکه ناجی‌اش، پری‌دریایی پیش روی اوست. در نهایت، شاهزاده به جای پری دریایی، با آن زن ازدواج می‌کند و پری دریایی را نادیده می‌گیرد و اصلا جادوگر در داستان دخالتی ندارد؛ دقیقاً همانطور که در انیمیشن دیدیم، که شاهزاده را حتی کمرنگ‌تر از اریک در انیمیشن دیزنی می‌کند.
بعد از ازدواج شاهزاده با آن زن، طبق قراردادی که پری دریایی با جادوگر دارد، باید جانش را از دست بدهد اما خواهرانش که متوجه قصد، نیت و خواسته‌ی نهایی او شده‌اند، برای نجاتش با جادوگر دریا معامله‌ی جدیدی می‌کنند که طبق آن، اگر پری‌دریایی شاهزاده را در شب عروسی خود بکشد، زنده می‌ماند و خون شاهزاده، او را به شکل اولیه‌اش برمی‌گرداند.
پری‌دریایی خوش‌قلب و عاشق اما قادر به انجام این کار نیست و ترجیح می‌دهد به جای آسیب رساندن به معشوقش، در کف دریا حل شده و بمیرد و در نتیجه‌ی این ماجراها تمام شانس خود برای رسیدن به آرزوی دیرینه‌اش که دستیابی به یک روح جاودانه است از دست می‌دهد. با این حال، داستان اندرسن علی‌رغم تمام تلخی‌هایش، مزه‌ای از امید نیز در خود دارد، زیرا پری دریایی پس از 300 سال خدمت به عنوان دختر خداوند بادها، می‌تواند روحی که تا این حد برایش ارزشمند بود را به‌دست آورد و این تمهید نویسنده کمی از تلخی پایان داستان می‌کاهد. دیزنی با بازنویسی این داستان، آن را به یک داستان عاشقانه‌ی به شدت دوست داشتنی تبدیل کرده و در نهایت آریل و اریک را به هم می‌رساند و درست مانند تام داستان‌های افسانه‌ای دیگرش این دو نیز سال‌های سال در خوبی و خوشی کنار یکدیگر زندگی می‌کنند. پایانی بسیار رضایت‌بخش‌تر و مناسب‌تر از تراژدی افسانه‌ی اصلی آن.
تغییرات دیزنی، داستان پری دریایی کوچولو را بهتر کرد
اگرچه دیزنی داستان اصلی را به نحو کاملاً مشخص و قابل توجهی- در مسیر بهتر شدن و البته مخاطب‌پسندتر شدن – تغییر داد، اما با این ریسک موفق شد نسخه‌ی اصلی را بهتر کند. همچنین، دیزنی با افزودن المان‌های جادویی و افسانه‌ای از طریق اضافه کردن شخصیت‌هایی مانند سباستین و فلوندر، بازنویسی هدف نهایی و پایان داستان برای ملموس‌تر شدن آن و در آخر مناسب ساختن داستان برای تمام سنین، فیلم ماندگاری را تولید کرد که امروزه همه آن را می‌شناسیم و به آن عشق می‌ورزیم. دیزنی این ماجرای غم‌انگیز و خونین قرن نوزدهمی را به یک داستان موزیکال و پر از رنگ خارق‌العاده تبدیل کرد و با این کار نشان داد که گاهی، کمی تغییر مسیر – حتی در زندگی – می‌تواند اتفاقات بهتری را رقم بزند و کلا ماجرا را عوض کند.
منبع: Collider
