نقد انیمه سینمایی ارباب حلقه‌ها: جنگ روهیریم
در شرایطی که سریال پر هزینه آمازون از دنیای «ارباب حلقه‌ها» (The Lord of the Rings) حسابی طرفداران دنیای تالکین را کلافه کرده است، انیمه سینمایی «ارباب حلقه‌ها: جنگ روهیریم» (The War of the Rohirrim)، یک غافلگیری دلپذیر است، چرا که دارای تمام آن ویژگی‌هایی است که جای خالیش در سریال آمازون به خوبی احساس میشود. «نبرد روهیریم» که تنها با ۳۰ میلیون دلار ساخته شده است، به خوبی نشان می‌دهد برای نمایش عظمت آثار تالکین نه سرمایه نیاز است نه تولید عظیم، تنها باید کمی عشق و وفاداری چاشنی کار کرد.
انیمه سینمایی «ارباب حلقه‌ها: نبرد روهیریم» که توسط کنجی کامیاما کارگردانی شده و پیتر جکسون هم یکی از تهیه‌کنندگان اجرایی آن است، حدود دویست سال پیش از وقایع سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» پیتر جکسون رخ می‌دهد، و داستان هلم پتک‌مشت، پادشاه بزرگ روهان و دخترش هرا را به تصویر می‌کشد که در اوج قدرت روهان، مجبور به رویارویی با ارتش دانلندینگ‌ها می‌شوند. غرور پادشاه و بی‌اعتمادی به دختر بااستعداد و پرظرفیتش، او و مردم تحت فرمانش را به دردسرهای بزرگی می‌کشاند و زمینه‌ساز نبرد سرنوشت ساز روهیریم میشود.
| مشخصات انیمه سینمایی ارباب حلقه‌ها: جنگ روهیریم | |
| کارگردان | کنجی کامیاما |
| نویسنده | جفری آدیس، ویل متیوز، فیبی گیتینز، آرتی پاپاژورگیو |
| بازیگران | رایان کاکس، گایا وایز، لوک پاسکالینو، میراندا اتو |
| تاریخ انتشار | ۲۰۲۴ |
وفادار به دنیای تالکین
مهم‌ترین ویژگی «جنگ روهیریم» این است که یک اثر کاملا وفادار به دنیای تالکین است. معلوم نیست حضور پیتر جکسون به عنوان تهیه‌کننده اجرایی چقدر روی این مساله تاثیر گذاشته است، ولی ردپای سه‌گانه «ارباب حلقه‌ها» او در جای‌جای انیمه «جنگ روهیریم» دیده میشود. بر خلاف سریال آمازون که به دنبال ارائه تعریفی جدید از فضای تالکین بود، «جنگ روهیریم» بدون هیچ ابایی از همان فرمول جواب پس‌داده آثار جکسون استفاده می‌کند. تقریبا تمام عناصر و ویژگی‌های دلپذیری که در آثار تالکین و اقتباس‌های سینمایی پیتر جکسون وجود دارند، اینجا هم دیده می‌شوند. از مرزبندی مشخص بین خیر و شر گرفته تا نبردهای حماسی و شخصیت‌های دوست‌داشتنی و زیبایی که گویی از جهان دیگری آمده‌اند. راز موفقیت «جنگ روهیریم» در همین است که جاه‌طلبی چندانی ندارد، نه می‌خواهد تعریف جدیدی از آثار تالکین بدهد، و نه قصد رقابت با اقتباس‌های پیشین را دارد. هدف، تنها راضی نگه داشتن طرفدارانی است که با اقتباس‌های پیتر جکسون عاشق دنیای تالکین شده‌اند. از همان موسیقی اصلی هاوارد شور اینجا هم استفاده شده است. حتی چند تن از بازیگران سه‌گانه سینمایی (مثل میراندا اتو) هم در این انیمه صداپیشگی کرده‌اند.
مهم‌ترین ویژگی «جنگ روهیریم» این است که یک اثر کاملا وفادار به دنیای تالکین است. تقریبا تمام عناصر و ویژگی‌های دلپذیری که در آثار تالکین و اقتباس‌های سینمایی پیتر جکسون وجود دارند، اینجا هم دیده می‌شوند.
در «جنگ روهیریم» لایه‌های فمینیستی کم‌رنگی هم دیده میشود. مثلا هرا، شاه‌دخت روهان و شخصیت اصلی این انیمه، در کتاب تالکین اصلا نامی ندارد. فقط می‌دانیم که دختر هلم است و قرار بوده یک ازدواج سیاسی با ولف، پسر فرکا داشته باشد. اما این ازدواج به سرانجام نمی‌رسد و همین باعث وقوع جنگ روهیریم میشود. ولی سازندگان انیمه تصمیم گرفته‌اند همین شخصیت دختر را به قهرمان اصلی داستان او تبدیل کنند. حتی به نظر می‌آید نام هِرا هم خودشان برای او انتخاب کرده‌اند.
وارد کردن یک شخصیت جدید به یک اثر اقتباسی، هم نکته مثبت دارد و هم نکته منفی. جنبه مثبت آن این است که نویسندگان دست بازتری دارند و می‌توانند بدون ترس از واکنش احتمالی طرفداران، این شخصیت جدید را به سمت هر مسیری که دوست دارند هدایت کنند. ولی جنبه منفی آن این است که دنیای تالکین کلی هوادار دو آتشه دارد که هیچ تغییری را نمی‌پذیرند، مگر این‌که همسو با حال و هوای اصلی کتاب‌ها باشد. نویسندگان «جنگ روهیریم» از این آزمون تقریبا سربلند بیرون می‌آیند. هرا هم یک شخصیت دوست داشتنی و به یاد ماندنی است، و هم ویژگی‌های لازم برای تبدیل شدن به قهرمان اصلی یک داستان اساطیری را دارد. اگر برای «جنگ روهیریم» دنباله‌هایی ساخته شود، هرا کاملا این ظرفیت را دارد که به قهرمان این مجموعه تبدیل شود.
نقاط ضعف ارباب حلقه‌ها: جنگ روهیریم
تا اینجا به نظر می‌آید با یک اثر بی‌نقص و ماندگار طرف هستیم. ولی متاسفانه «جنگ روهیریم» آن‌قدرها که به نظر می‌آید بی‌عیب نیست. این درست است که این انیمه یک اثر وفادار به ویژگی‌ها و مضمون‌های تالکینی است، ولی مشکلی اصلیش این است به عمق این ویژگی‌ها و مضمون‌ها نفوذ نمی‌کند و تنها ناخنکی به آن‌ها می‌زند. گویی نویسندگان اثر هنگام نوشتن داستان با فرمول یک ترکیب شیمیایی پیش رفته‌اند: کمی قهرمان‌بازی، کمی تاکید بر عشق و خانواده، کمی نمایش محیط‌های مشهور ارباب حلقه‌ها، چند شخصیت به یاد ماندنی و … . البته که این فرمول تا حد زیادی جواب داده است، ولی متاسفانه تصنعی بودن این تلاش خیلی به چشم می‌آید.
مشکل دیگر «جنگ روهیریم» این است که ریتم بسیار تندی دارد و از خیلی از اتفاقات مهم به سرعت می‌گذرد. شاید دو ساعت زمان کمی برای روایت نبرد عظیمی چون جنگ روهیریم بوده است. شاید همین سرعت بالا باعث میشود که شخصیت‌ها پرداخت خوبی نداشته باشند و نتوانیم آن‌چنان که باید، با آن‌ها همذات‌پنداری کنیم. شخصیت‌ها هم زیادند هم سطحی. خیلی از اتفاقات منطق چندانی ندارند و تنها باید آن‌ها را پذیرفت. مثلا غرور پادشاه هلم پتک‌مشت (در این حد که حاضر نیست از هیچ سپاه دیگری درخواست نیرو کند) هیچ توجیه منطقی ندارد. بعضی شخصیت‌ها مثل فرآلاف، یا برادران هرا لایه‌های چندانی ندارند و تنها حضور دارند. تنها ولف، ضدقهرمان اصلی داستان است که هم پرداخت درستی دارد و هم با انگیزه‌ها و نیت‌هایی کاملا مشخص و باور پذیر، وارد این ماجرا شده است. شاید اگر «جنگ روهیریم» در چند قسمت، یا اصلا به صورت سریال ساخته می‌شد، با داستان پر و پیمان‌تری طرف بودیم.
این درست است که «جنگ روهیریم» یک اثر وفادار به ویژگی‌ها و مضمون‌های تالکینی است، ولی مشکلی اصلیش این است به عمق این ویژگی‌ها و مضمون‌ها نفوذ نمی‌کند و تنها ناخنکی به آن‌ها می‌زند.
از طرف دیگر، همین تک‌قسمتی بودن باعث شده است که از نظر بصری، با یک اثر تماشایی و چشم‌نواز طرف باشیم. از نظر استانداردهای ساخت انیمه، «جنگ روهیریم» بسیار عالی و موفق عمل می‌کند. نبردها به اندازه کافی پرهیجان هستند و تماشای صحنه‌ها و مکان‌های معروف دنیای ارباب حلقه‌ها این بار در قالب انیمیشن، لذتی دوچندان دارد.
در مجموع، «ارباب حلقه‌ها: جنگ روهیریم» با وجود ضعف‌های آشکاری که دارد، یک اثر تماشایی و دلنشین است که می‌تواند خاطرات بد سریال ضعیف آمازون را از بین ببرد و ما را به دنباله‌ها و آثار بعدی که از دنیای تالکین در دست ساخت است (و کم هم نیستند!) امیدوار کند.
نقاط قوت:
- وفادار به دنیای تالکین
- پیروزی از فرمول موفق پیتر جکسون
- داستانی جذاب و پرکشش
نقاط ضعف:
- ریتم سریع و بی‌حوصله
- شخصیت‌پردازی ضعیف
