نقد فیلم وانکا (Wonka) – سفر به دنیای شیرینِ ویلی وانکا
وانکا (Wonka)، این فیلم سینمایی موزیکال، در فضایی به شیرینی و جذابیتِ شکلات داستان شروع فعالیت‌های ویلی وانکا را روایت می‌کند. ویلی وانکا، شکلات‌ساز و شعبده‌باز نابغه‌ای که اسم او را از فیلمِ پرطرفدار چارلی و کارخانه شکلاتسازی (Charlie and the chocolate factory) با بازی منحصربهفرد جانی‌دپ به خاطر دارید؛ این بار با تیموتی شالامی روی پرده سینما رفته‌است. پل کینگ، کارگردان فیلم پدینگتون (Paddington)، این باری جادوی هنر خود را با این فیلم فانتزی موزیکال نشان می‌دهد که پیش‌درآمدی بر داستان کارخانه شکلات سازی رولد دال به حساب می‌آید. در این مقاله قصد داریم بیشتر در مورد این فیلم جذاب که این مدت زمان کوتاه توجه طرفداران و منتقدان سینما را به خود جلب کرده؛ صحبت کنیم.
نگاه کلی به فیلم وانکا
کارگردان پل کینگ، در دو فیلم «پدینگتون» و اکنون «وانکا»، سبک و فرمولی مشابه دارد. رویاپردازان خوش‌ذوق و شیرین ما به سرزمینی غریب می‌رسند که در آنجا مجبور می‌شوند با به کارگیری اشتیاق و مهارت خود، بر ناملایمات غلبه کنند. ونکا به کارگردانی پل کینگ، پیش درآمدی بر داستانی است که برای اولین بار توسط رولد دال با رمان چارلی و کارخانه شکلات سازی در سال 1964 ساخته شد. این کتاب قبلاً سهم خود را از اقتباس‌های سینمایی دریافت کرده است: نسخه جذاب تیم برتون در سال 2005، با بازی جانی دپ، و تصویر مل استوارت در سال 1971 با جین وایلدر که هر کدام در نوع خود عالی هستند.
اما ما نمی‌توانیم که وانکا را با این آثار مقایسه کنیم. درست که این فیلم ریشه در داستانی مشابه دارد و براساس آن فیلم‌ها ساخته می‌شود؛ اما نمی‌توان این نکته را انکار کرد که جهانی که کینگ در «وانکا» می‌سازد واقعاً متعلق به خود فیلم است. یک جهان منحصربهفرد که خوب یا بد، قابل مقایسه نیست.
- نقد فیلم ناپلئون (Napoleon) – حماسه جنگی یا افتضاح تاریخی؟
- نقد سریال تد (Ted) – بانمک، پرمخاطب و درخشان
دلیل تاخیر در پخش وانکا چه بود؟
اعلام شده بود که فیلم وانکا هفدهم ماه مارس 2023 اکران خواهد شد؛ اما این اتفاق نیفتاد. دلیل تاخیر در پخش این فیلم این بود که همه‌گیری کرونا باعث شد روند تولید آن دچار مشکل شود. از سوی دیگر، مخاطبان سینما برای مدتی از این پرده جادویی فاصله گرفتند. به همین دلیل، این فیلم با مدتی تاخیر و در پانزدهم ماه دسامبر 2023 اکران شد.
مروری بر داستان فیلم «وانکا»
این فیلم موزیکال در یک فضای پر از آواز و موسیقی و رقص و انرژی مثبت می‌گذرد. فیلم «وانکا» روزهای آغازین شروع به فعالیت ویلی وانکا را در نقش یک شکلات ساز با نبوغ درخشان نشان می‌دهد. فلش‌بک‌های این فیلم به ما نشان می‌دهند که وانکا رمز و رازهای ساخت شکلات را از مادر خود یاد گرفته‌است. این شعبده‌باز جوان به دنبال رویاهای خود رفته و می‌خواهد به همه ثابت کند که در صنعت شکلات و شیرینی بهترین است. برای دستیابی به این هدف، او به شهر شکلات‌ها می‌رود؛ اما رسیدن به رویای بزرگش خیلی هم آسان نیست. مسیر موفقیت وانکا با مشکلاتی همراه است:
سه شکلات‌ساز شیطانی (با بازی پترسون جوزف، مت لوکاس و متیو بینتون) هر کاری که لازم باشد انجام می‌دهند تا او را از تجارت بازدارند. مشکل بزرگتر این است که او توسط خانم اسکروبیت (اولیویا کولمن) مهمانخانه دار شرور و بلیچر (تام دیویس) زندانی شده‌است. آنها از او کلاهبرداری کرده اند تا در مرکز لباسشویی کار کند تا زمانی که بتواند قبض هتلی که به طور مصنوعی جعل شده‌است را پرداخت کند.
طبیعتا، وانکا به راحتی دوست پیدا می‌کند و با یک یتیم باهوش به نام نودل آشنا می‌شود (کالا لین، که آرام‌ترین و برازنده‌ترین بازی را در این فیلم ارائه می‌دهد). نودل به ونکا کمک می‌کند که خواندن و نوشتن را بیاموزد؛ زیرا اگرچه او می‌تواند آواز بخواند، برقصد و شکلات‌های عجیب و غریب درست کند اما خواندن و نوشتن نیز از مهارت‌های ضروری است که او ندارد.
کاراکتر وانکا با بازی تیموتی شالامی
در ابتدا قرار بود که تام هالند نقش وانکا را در این فیلم بازی کند؛ اما در نهایت این نقش به بازیگر جوان و توانمند تیموتی شالامی رسید. نام تیموتی شالامی با فیلم‌هایی مانند «زنان کوچک» (Little women)، «گزارش فرانسوی» (the French Dispatch)، «استخوان‌ها و همه» (bones and all) و «مرا با نامت صدا کن» (call me by your name) که همگی آثار درخشانی هستند و جوایزی مانند اسکار و گلدن را دریافت کرده اند.
در فیلم «وانکا»، ما بازی متفاوتی را از تیموتی شالامی می‌بینیم که همان‌طور که از ژانر فانتزی فیلم و فضای شاد آن انتظار می‌رود؛ در این فیلم موزیکال آواز می‌خواند، می‌رقصد و صد البته این کار را به بهترین و خلاقانه‌ترین شکل ممکن انجام می‌دهد.
آیا ویلی وانکای شالامی و دپ شبیه هم است؟
ما ویلی وانکای جانی دپ را پیش از این در «چارلی و کارخانه شکلاتسازی» دیده‌ایم. نقشی که واقعا استادانه و حرفه‌ای بازی شده و تصویری مرموز، عجیب و گاهی حتی منفی و شرور از ویلی وانکا، رئیس کارخانه شکلات سازی در ذهن ما باقی گذاشته‌است. اما آیا ویلی وانکای تیموتی شالامی نیز همچین شخصیتی دارد؟ جواب خیر است. ویلی وانکای شالامی، در فیلم «وانکا»، شخصیتی نابغه و شگفت‌انگیز از یک شکلات‌ساز بی‌مثال ارائه می‌دهد که رفتاری دوستانه دارد و خواندن و رقصیدن را دوست دارد. انگار ویلی وانکای تیموتی شالامی بُعد دیگری از شخصیت وانکای محبوب است. در فیلم «وانکا» این عنصر شرارت بیشتر در رقبای عجیب ویلی دیده می‌شود که بارِ منفی داستان را به نحوی به دوش می‌کشند.
- فیلم پریسیلا (Priscilla) – ظهور و سقوط یک عاشقانه عجیب
- نقد فیلم سالتبرن (Saltburn) – داستان دوستی، خشم و انتقام
کاراکتر مادر وانکا با بازیِ سالی هاوکینز
یکی از نقاط عطف فیلم سینمایی وانکا، لحظاتی است که فیلم به گذشته رفته و نشان می‌دهد که ویلی وانکا راز و رمز شکلاتسازی را (که او را به یک شکلات‌ساز نابغه تبدیل کرده‌است) از مادر خود یاد گرفته‌است. شاید کاراکتر مادر وانکا به نظر یکی از کاراکترهای حاشیه‌ای باشد؛ اما در حقیقت این رویای ویلی برای تبدیل شدن به یک شکلات‌ساز حرفه‌ای که او را به شهر شکلات‌ها فرستاده از لحظاتی که با مادرش گذرانده شروع شده‌است.
سالی هاوکینز که نقش مادر وانکا را بازی می‌کند؛ بازیگر خوش‌ذوق و خوش‌سابقه‌ای است که برای بازی خود در فیلم«الکی خوش» (happy go lucky) موفق به دریافت جایزه گلدن گلوب شده و دو نامزدی اسکار نیز در کارنامه خود دارد. بازی در فیلم «وانکا» سومین مورد همکاری هاوکینز با پل کینگ محسوب می‌شود؛ چرا که این دو با هم در دو قسمتِ «پدینگتون» نیز همکاری داشته‌اند.
بازی مستربین در وانکا
بازیگران و هنرمندان مختلفی در «وانکا» ایفای نقش کرده‌اند که اکثرا از ستارگان معروف و دارای جوایز مختلفی مانند اسکار و گلدن کلاب هستند؛ هرچند نمی‌توانیم از تمامی آنها یک به یک نام ببریم. با این وجود، یکی از مواردی که خیلی جالب توجه است این است که شما مستربین را در این فیلم می‌بینید!
هنرمند مشهور روآن اتکینسون، بازیگری که همه ما او را تحت عنوان مستربین می‌شناسیم؛ در نقش یک کشیش منفور و شرور در فیلم وانکا بازی کرده و توانمندی‌های خود را برای بازی در نقش‌های مختلف و متفاوت با کاراکتر همیشگی و نام‌آشنای خود به خوبی به تصویر کشیده‌است.
عنصر موسیقی در فیلم وانکا
یکی از عناصر بسیار مهم و کلیدی در هر فیلم فانتزی و موزیکالی که ساخته می‌شود؛ عنصر موسیقی و آهنگسازی آن است. آهنگساز فیلم وانکا، جویی تالبوت است که پیش از این بارها نام او را برای آهنگسازی فیلم‌هایی مانند «آواز» (sing)، «مداربسته» (closed circuit)، «راهنمای مسافران مجانی کهکشان» ( the hitchhiker’s guide to the galaxy) و دیگر آثار شناخته‌شده و محبوب، شنیده‌ایم.
فیلم «وانکا» بارها به دلیل شادی‌آوری خود که یکی از اهداف مهم در همه فیلم‌های موزیکال است؛ مورد ستایش قرار گرفته‌است. اکثر آهنگ‌های استفاده شده در این فیلم، مشهور و آیکونیک هستند. تهیه کننده این آهنگ‌ها، نیل هانن است که رهبری گروه دیواین کمدی را برعهده دارد که تالبوت یکی از اعضای آن است و به همین دلیل با هم هماهنگی زیادی دارند.
نظرات منتقدان درمورد فیلم وانکا
اشاره کردیم که «وانکا» توجه مخاطبان و منتقدان زیادی را در همین مدت زمان کوتاهی که از انتشار آن می‌گذرد؛ جلب کرده‌است. در ادامه نگاهی کوتاه به چند مورد از نظرات منتقدان در مورد این فیلم فانتزی جذاب خواهیم‌داشت.
- بردلی گیبسون: «وانکا» جذاب، پرشور، عجیب و پر از زرق و برق است. کارگردان به دنبال این نیست که میراث ادبی رولد دال را گسترش دهد و کاری کاملا متفاوت ارائه داده‌است.
- روبی کالین: کینگ مثل یک شکلات‌ساز عمل کرده و روی عطر و طعم و بافت کار خود دقت زیادی به خرج داده‌است. این باعث شده که حاصل کار شیرین و دلچسب و مطابق با ذائقه مخاطبان باشد.
- جاش لارسن: «وانکا» بیشتر از آن‌که ما را به یاد رولد دال بیندازد؛ از جنس آثار پل کینگ است. این اثر همان عطوفت و ملایمتی را دارد که در دیگر آثار پل کینگ می‌توان دید.
- کورتنی هاوارد: سکانس‌های موزیکال تماشایی، تخیل ناب، شیرین‌کاری‌های جسورانه و حیرت‌انگیز این اثر را تبدیل به فیلمی کرده‌اند که حتی ذره‌ای تصنعی و لوس نیست و جذابیت زیادی دارد.
- نیک شگر: این فیلم یک شکست در حد فاجعه است که فاقد هرگونه اصالت و عاری از استانداردهای لازم است.
- دیوید رونی: این فیلم ممکن است برای مخاطبان خردسال و کودک مناسب باشد؛ اما متاسفانه باید بگویم که در حقیقت بیش از حد سانتیمانتال و خسته‌کننده است.
- ایتان اندرتون: تیموتی شالامی گیرایی لازم را برای این که بار فیلم را به دوش بکشد ندارد و بازی او حس ناخوشایندی القا می‌کند. با این وجود این فیلم هنوز هم جذاب و تماشای آن لذت‌بخش است.
سخن پایانی
در این مقاله در مورد فیلم «وانکا» صحبت کردیم. ابتدا نگاهی کلی به آن داشتیم و خلاصه داستان و کاراکترهای مهم را بررسی و پس از پرداختن به اهمیت عنصر موسیقی در این فیلم موزیکال و فانتزی، نگاهی به تعدادی از نظرات مثبت و منفی در مورد این فیلم انداختیم.
اگر به فیلم‌های فانتزی و موزیکال علاقمند هستید یا «چارلی و کارخانه شکلاتسازی» را دوست داشتید؛ پیشنهاد می‌کنیم تماشای فیلم «وانکا» را از دست ندهید. می‌توانید این فیلم را همراه کودکان خود تماشا کنید و مطمئن باشید آنها را سرگرم خواهد کرد. آیا شما فیلم «وانکا» را تماشا کرده‌اید؟ نظر شما در مورد این فیلم چیست؟
منبع: theguardian, rogerebert, time, deseret
