نگاهی به رئالیتی شوی جوکر؛ بخندی باختی!
رئالیتی شوها مجموعه‌هایی هستند که سالهای مدیدی است در کشورهای مختلف ساخته و پخش می‌شوند. این گونه مجموعه‌ها در ابتدا تنها در تلویزیون‌های دولتی هر کشوری در معرض نمایش مردم قرار میگرفت اما کم کم با پدیدآمدن انواع مختلفی ازاین گونه برنامه‌ها راه آنها به پلتفرم‌های خصوصی باز شد. در ایران نیز به خاطر محدودیت‌های صدا سیما، این گونه مجموعه‌ها از طریق پلتفرم‌هایی که در زمینه‌ی نمایش خانگی فعال هستند پخش می‌شوند. این نوع برنامه‌ها معمولا بسیار سرگرم کننده بوده و دوستداران زیادی دارند. به طور معمول رئالیتی‌شوها مخاطب خاص ندارند و عموم مردمی را که طالب سرگرمی هستند تا اوقات فراغتشان را پر کنند جذب می‌کنند. جوکر یک رئالیتی شوی کمدی است که در گروه محصولات نمایش خانگی جا می‌گیرد.
این برنامه در سال 1400 ساخته شده و کارگردانی آن به عهده‌ی احسان علیخانی و سیدحامد میرفتاحی بوده‌است. پلتفرم فیلیمو سازنده و پخش کننده‌ی اختصاصی برنامه‌ی جوکر است. امیرحسین بزرگ زادگان و محسن نجفی سولاری به عنوان تهیه کنندگان این برنامه معرفی شده‌اند. جوکر در استودیو قرن جدید تولید شده و فصل اول این مجموعه در 30 قسمت به پایان رسیده‌است. یک مستند دو قسمتی نیز از پشت صحنه‌ی جوکر و مصاحبه با شرکت کنندگان به نام جوکرتایم پخش شده‌است. در فصل اول سیامک انصاری و احسان علیخانی وظیفه‌ی مجری گری را به عهده داشته‌اند. پخش دوم این برنامه با عنوان جوکر 2 یا «طبقه بیست و یک» از چهارشنبه 16 خرداد 1403 درپلتفرم فیلیمو آغاز شده‌است.
به طور کل برنامه، سریال، مجموعه‌های داستانی و غیرداستانی طنز جایگاه ویژه‌ای در میان افراد جامعه دارند. برنامه-هایی که در قالب طنز ارائه می‌شوند در لیست سرگرمی‌های پر طرفداری قرار دارند که خیل بزرگی از اقشار مختلف را به راحتی جذب می‌کنند. هیجان، طنز وکنجکاوی فاکتورهایی هستند که یک رئالیتی شو باید داشته‌باشد تا مخاطب را تشویق کند تا ساعاتی از اوقات فراغتش را صرف تماشای این برنامه کند. بدون شک دست اندرکاران این گونه مجموعه‌ها باید نگاهی دقیق و موشکافانه به توقعات مخاطب داشته‌باشند. یک تماشاگر توقع دارد با تماشای یک رئالیتی‌شو ساعاتی مفرح و لذت بخش را تجربه کند، در ضمن تجربه‌ی این ساعات خوش آنقدر برایش دلچسب باشد که بیصبرانه گوش به زنگ رسیدن و پخش قسمتهای بعدی بماند تا بتواند بعد از یک هفته کاری دوباره این ساعات خوش را کنار دوستان و یا خانواده تجربه کند.
فصل اول «جوکر» این رئالیتی شوی پرهیجان ایرانی توانسته افراد زیادی از اقشار مختلف و رده‌های سنی متفاوتی را تشویق به تماشا کند. برنامه‌ی جوکر به خوبی از فاکتورهایی که برای جذب مخاطب لازم است استفاده برده و در مدت زمان کوتاهی جای خود را میان برنامه‌ها و سرگرمی‌های پرمخاطب و محبوب باز کرده‌است.
نام اولین فاکتوری است که مخاطب را کنجکاو به دیدن یک برنامه می‌کند. اسم یک مجموعه به مخاطب سرنخ می‌دهد که قرار است با چه فضایی روبر شود. انتخاب نام جوکر، انتخابی هوشمندانه است که به خوبی حس کنجکاوی طرفداران صفحه‌ی نمایش را تحریک می‌کند. جوکر یک نام هویت دار است. این نام، نام شخصیتی معروف، مطرح شده و دارای گروتسک است که در چند فیلم مشهور هالیوودی مطرح
شده‌است. نامی که بدون شک اهالی فیلم و سینما با آن آشنا هستند. از طرفی کلمه‌ی جوکر که معنای شوخی کننده – جوک به معنی شوخی – می‌دهد باعث میشود تم اصلی مجموعه به مخاطب اعلام شود و او بداند به با یک برنامه طنز سروکار خواهدداشت. جوکر نامی پیشینه دار، خوش تلفظ، روان و دارای ضربه است.
لوکیشن یا همان مکان اجرا یکی دیگر از فاکتورهایی است که نقش مؤثری در ایجاد زیبایی‌های بصری و جذب تماشاگر دارد. طراحان صحنه مجموعه‌ی جوکر دست به خلاقیت زده‌اند و تا حد زیادی نیز موفق بوده‌اند. لوکیشن‌های برنامه‌ی جوکر به گونه‌ای طراحی شده است که علاوه بر این که مکانی برای اجرا است، محیطی گرم و فضایی صمیمی را برای دورهمی‌های دوستانه تداعی می‌کند. یک لوکیشن خلاقانه که دارای استانداردهای هنری و زیبایی شناختی باشد باعث ایجاد یک ارتباط قوی بین مخاطب و محیط مسابقه میشود. به طوری که تماشاگر گاه خود را در آن فضا تصور می‌کند که این گزینه خوشایند مخاطب بوده و باعث جذب تماشاگران بیشتری میشود.
استفاده از بازیگران طناز حرفه‌ای، ورزشکاران و به طور کل چهره‌های مطرح و محبوب بین مردم از دیگر فاکتورهایی است که کارگردان توانسته از آنها سود ببرد. بازیگرانی که جلوی دوربین برنامه جوکر ظاهر می‌شوند در سالهای متمادی در سریال، سینمایی و مجموعه‌های متعددی نقش آفرینی کرده‌اند. نقشهای خاطره‌انگیزی که یک حس نوستالژی دلچسب را برای تماشاچیان زنده می‌کند و دیدن این نقش‌آفرینان در صحنه یک برنامه‌ی متفاوت خالی از لطف نیست. جوکر این مجال را به این هنرپیشگان طناز داده است تا در صحنه‌ای متفاوت و چالش برانگیز علاوه بر خاطره سازی، توانمندیهایشان را به گونه‌ای متفاوت در تقابل با یکدیگر محک بزنند. اشخاص شرکت کننده که همان بازیگران عرصه طنز هستند در این محیط قهرمانانی نیمه بازیگر نیمه شرکت کننده هستند. آنها در روال مسابقه‌ی جوکر در لحظاتی ناب خود واقعیشان و در لحظه‌ای دیگر بازیگرانی روی صحنه هستند. علائق و سلایق شخصی بازیگران در حین مسابقه، کلکل با یگدیگر و کشمکش با احساسات درونی – که همان خندیدن است- رو میشود و این برای تماشاچیان جذاب و لذت بخش است. این که تماشگر می‌تواند زوایایی پنهان از ابعاد شخصیتی و رفتار بدنی بازیگر مورد علاقه‌اش را ببیند هیجان انگیز است. از طرفی هنرپیشه‌های شرکت کننده هر کدام طرفداران و دوستداران خاص خود را دارند و این طرفداران که در زمره‌ی تماشاچیان این برنامه هستند علاقه دارند که بازیگر محبوبشان برنده مسابقه شده و سربلند از این چالش خارج شود. این بده بستانها و ارتباطهای تصویری و احساسی بین شرکت کننده‌ها در مسابقه و تماشاگران باعث ایجاد حس هیجان و لذت میشود.
در همه‌ی برنامه‌ها و مجموعه‌های که روی صحنه اجرا می شوند، مجری نقش بسیار مؤثری در موفقیت آن برنامه دارد. چه بسا رئالیتی‌شوهایی که با وجود محتوایی قابل توجه با یک اجرای ضعیف با شکست روبرو شده‌اند. مجری و شیوه‌ی اجرای او در موفقیت یک مجموعه بسیار حائز اهمیت است. اجرای فصل اول مجموعه‌ی جوکر به عهده‌ی احسان علیخانی و سیامک انصاری بوده. احسان علیخانی پیش از این نیز با ایفای نقش مجری گری در برنامه‌های پر مخاطب تسلط خود بر صحنه را به رخ کشیده‌بود. او در برنامه‌ی ماه عسل و همچنین در برنامه عصر جدید نشان داده که می‌تواند شرکت‌کننده‌های حاضر در صحنه، داوران و حتی تماشاچیان را به سمتی که می‌خواهد هدایت کند. او نشان داده که یک مجری حرفه‌ای و کاربلد است که بر مهارتهای جذب مخاطب تسلط کافی دارد. میمیک صورت او به خوبی حسی را که می خواهد به تماشاچی منتقل می‌کند. سیامک انصاری نیز بازیگر توانایی است که سابقه‌ی طولانی در ایفای نقشهای کمدی دارد.
«اگر بخندی باختی» این جمله لب کلام این رئالیتی شوی طنز است. روند مسابقه گونه‌ی جوکر توانسته به خوبی هیجان را به این مجموعه تزریق و به تماشاچی منتقل کند. روال این مسابقه‌ی طنز بدین صورت است که شرکت کننده‌ها در از نظر دیداری و شنیداری در معرض موقعیتهای طنز و خنده دار قرار می‌گیرند. چالشی که با آن درگیر می‌شوند این است که باید بتوانند با خویشتن‌داری و با استفاده از مهارتهای بازیگری حس خنده‌ی خود را کنترل کرده و به قولی بند را آب ندهند. جذابیت و طنز برنامه زمانی بیشتر به چشم می‌آید که شرکت کننده‌ها در حین مسابقه از ترفندهای مختلف استفاده می‌کنند تا مانع خندیدن خود شوند. میمیک صورت، فیگورهای خاص و به طور خلاصه تقلا و تلاش شرکت کننده‌ها برای دست پیدا کردن به آرامش دیدنی و بسیار مفرح است.
در فصل اول علاوه برمجموعه‌ی اصلی ساخت دو قسمت مستند از وقایع پشت صحنه و مصاحبه با شرکت کننده ها یک قسمت جانبی است که به جذابیت این مجموعه افزوده است.
طنز یک چاقوی دو لبه است همانگونه که شادی آفرین است ممکن است به طعنه و هجو تبدیل شده و باعث خشم شود. همانطور که در یکی از قسمتها به سبب تقلید شرکت کننده‌ها از معلولین خشم مخاطبان برانگیخته شد. به همین دلیل باید یادآوری کرد که سازندگان اینگونه برنامه‌ها باید به این نکته دقت کنند که از خط قرمزهایی که عامه‌ی مردم با آنها درگیر هستند، عبور نکنند.
جوکر تا اکنون که فصل دوم آن آغاز شده و بازیگران جایگزین شده‌اند، توانسته خوب پیش برود. اما باید به یک نکته توجه کرد. در حال حاضر عموم مردم از جمله قشر جوان در بمباران برنامه‌های سرگرم کننده‌ی بسیار متنوع داخلی و خارجی هستند که علاوه بر ماهواره شبکه‌های اجتماعی دسترسی به آنها را بسیار آسان کرده‌است. برنامه‌هایی که می‌توانند به راحتی توجه مخاطبان را از آن خود کنند. بنابراین هر نوع برنامه و یا مجموعه‌ای که نام سرگرمی برخود دارد خود به خود در رقابت تنگاتنگی با حجم بزرگی از برنامه‌های متنوع و طنز قرار می‌گیرد. پس بدون شک ایده پردازان، تهیه کنندگان، کارگردانان، مجریان و بقیه دست اندر کاران این مجموعه باید بدانند تنها با ایده پردازیها و اجرای خلاقانه و اضافه کردن قسمتهای جدید، متنوع و قوی است که می‌توانند مخاطبان خود را حفظ کنند و بر تعداد آنها اضافه کنند. مجموعه‌ی جوکر برای کسب محبوبیت بیشتر رفتن به سوی اوج و ماندن و جلب توجه بیشتر نیاز دارد که در فصلهای بعدی مراحل جدیدتر وجذابتر طراحی و اجرا کند. ایده پردازان این نوع برنامه‌ها باید به این نکته توجه کنند که علاقه و سلیقه‌ی مخاطبش روز به روز تغیر کرده و توقعاتش بالاتر می‌رود. پس او باید مخاطب، فضا و موقعیت را خوب بشناسد تا بتواند آنچه را تماشاچی می‌خواهد به او بدهد.
