کمدی، یکی از قدیمیترین و محبوبترین ژانرها در سینمای ایران و جهان است که در آن، سازندگان با استفاده از شوخیهای مختلف تلاش میکنند تا مخاطب را خندانده و حس نشاط را در او ایجاد کنند. فارغ از اینکه ما با یک فیلم کمدی خارجی یا فیلم طنز ایرانی روبهرو باشیم، عناوینی که در این ژانر تولید میشوند، معمولا پایان خوشی دارند. در این فیلمها همچنین بر خلاف ژانرهای دیگر، به جای داستان یا محتوا، تمرکز بیشتر روی افراد و بازی آنهاست.
بسته به اینکه ما با چه نوع فیلمی روبهرو باشیم، سازندگان و بازیگران از راههای مختلفی مانند شوخیهای کلامی، حرکات طنز، قرار گرفتن در موقعیتهای خاص و ... برای خنداندن مخاطبان استفاده میکنند. قدمت این ژانر به سینمای صامت بر میگردد؛ جایی که نخستین فیلم کمدی به نام «آبیار آبیاری میشود» در سال 1895 در قالب یک فیلم 49 ثانیهای توسط لوییز لومیر تولید شد. پس از آن و با آغاز قرن بیستم، افراد دیگری مانند چارلی چاپلین، هارولد لوید و باستر کیتون نیز وارد این عرصه شدند تا سینمای کمدی، برای همیشه تغییر کند. پس از امکان ضبط صدا و ساخت فیلمهای طولانی، فیلم کمدی با المانهای دیگر نیز ترکیب شد تا ما با یکی از گستردهترین ژانرهای سینما و تلویزیون روبهرو باشیم. امروزه، کمدی یکی از پولسازترین ژانرهای سینمایی در ایران و سینمای جهان است. در ایران، افرادی مانند مهران مدیری، رضا عطاران، رامبد جوان، سروش صحت و سعید آقاخانی به عنوان پیشتازان این سبک شناخته میشوند.
فیلم های کمدی، سبکهای بسیار مختلفی دارند و به بیش از 15 نوع مختلف تقسیم میشوند که در پایین، برخی از مهمترین موارد را بیان میکنیم:
در این سبک که تاریخچهای دور و دراز دارد، معمولا به موضوعات تابو مانند قتل، خودکشی، جنگ، جنایت و ... به شکلی طنزگونه پرداخته میشود؛ در این آثار، کارگردان تلاش میکند تا با استفاده از شوخیهای مختلف، پیام خود را به گوش مخاطب برساند. این سبک، طرفداران بسیار زیادی در سینمای جهان دارد و تا به امروز هم نمونههای بسیار موفقی از آن تولید شده است.
در این سبک، معمولا تمام شوخیها به گروهی از افراد مشخصی مربوط میشود که در موقعیتهای مختلف قرار میگیرند. در این نوع آثار که نمونه آنها را در فیلم کمدی خارجی بهوفور میتوان مشاهده کرد، سازندگان از المانهای دیگر مانند داستان جذاب نیز استفاده میکنند تا امکان خلق موقعیت و انجام شوخی در آن، وجود داشته باشد.
در این سبک قدیمی که با عناوین دیگری مانند «بزن و بکوب» هم شناخته میشود، مخاطبان همواره شاهد رفتارهای فیزیکی اغراقآمیزی هستند که میتواند موقعیتهای خندهآور و بعضا بسیار عجیبی را خلق کند. در این سبک، مخاطب همیشه با صحنههای پرزدوخورد مواجه نیست، بلکه رفتارها یا کارهای فیزیکی غیر عادی، محوریت فیلم را تشکیل میدهند. افزون بر این، در اینجا همهچیز به جلوه بصری رویدادهای مختلف مربوط میشود و به همین دلیل، نیازی به صدا یا موسیقی نیست؛ موضوعی که باعث شد تا در آثار بسیار قدیمی بتوانیم این نوع فیلمها را ببینیم. چارلی چاپلین و نورمن ویزدام از جمله پیشتازان این سبک محسوب میشدند.
اگرچه این سبک فیلم کمدی ارتباط چندانی با تاریخچه سورئالیسم ندارد، ولی در این آثار، معمولا از رفتارها و تکنیکهای روایت داستان بهشکلی غیرمنطقی استفاده شده و موقعیتهای عجیب، رفتارهای خاص و واکنشهای غیر قابل پیشبینی به اتفاقات ساده و معمولی، پیش روی چشمان مخاطب قرار میگیرد.
فارغ از ساختاری که یک فیلم کمدی دارد، سازندگان میتوانند آن را با ژانرهای مختلف ترکیب کرده و به جذابیتهای این ژانر بیافزایند. در پایین، چند نمونه اصلی از این ژانرها را میتوانیم ببینیم.
در این فیلمها که طی چند سال اخیر شاهد تولید نمونههای موفقی از آنها با بازی روان آتکینسون بودهایم، از المانهای ژانر اکشن برای اضافه کردن هیجان به شوخیها استفاده میشود تا مخاطبان با فیلمی سرتاسر هیجان روبهرو باشند. در این آثار، فیلم معمولا یک ستاره اصلی دارد که همهچیز حول او چرخیده و در عین وجود داستان جذاب، این ستاره صحنهها و بدلکاریهای بسیار شجاعانهای را نیز انجام میدهد که همگی به جذابیتهای فیلم میافزایند.
این سبک در آخرین سالهای قرن بیستم با کارهای افرادی مانند جی چان و فیلمهایی مانند «من کی هستم؟» و بعدها با انیمیشن «پاندای کونگفو کار» محبوبیت پیدا کرد. در این عناوین، شوخیهای مختلف با هنرهای رزمی ترکیب شده و مخاطبان علاوه بر تماشای صحنههای هیجانانگیز میتوانند شاهد لحظههای شاد و خندهآور نیز باشند.
همانطور که از این نام این ژانر پیداست، در فیلم کمدی ابرقهرمانی، از افرادی با تواناییهای منحصربهفرد استفاده میشود که به واسطه تواناییهای خود میتوانند موقعیتهای خندهآور و خاص را ایجاد کنند.
در این آثار، معمولا یک زوج هنری با رفتارها و شخصیت متفاوت را در کنار یکدیگر میبینیم که با انجام کارهای اغراقآمیز یا رفتارها و حرفهای خندهدار، لحظههای کمدی را به وجود میآورند.
فیلم کمدی مرموز که بسیاری از نمونههای موفق آن را در سینمای جهان میتوانیم ببینیم، معمولا موضوع یا داستانی مرموز و پر از سوال در محوریت قرار داشته و صحنهها و دیالوگهای کمدی نیز با آن ترکیب میشود تا در نهایت، خنده روی لبهای مخاطبان بیاید.
فیلم های کمدی جنایی بیشتر با داستانی پلیسی همراه بوده و به جای رفتارهای اغراقآمیز، معمولا از دیالوگهای خندهدار در آنها استفاده میشود.
در این آثار، معمولا از المانهای اسرارآمیز، فراطبیعی یا اساطیری در قالبی کمدی استفاده شده و حتی ممکن است بسیاری از چیزها، به صورت وارونه نمایش داده شود؛ مثل حالتی که قهرمان اصلی فیلم به یک شخصیت بسیار احمق تبدیل شده یا کارهای مضحکی را انجام دهد.
فیلم کمدی ترسناک با چیزی که از ژانر وحشت سراغ دارید، بسیار متفاوت بوده و سازندگان صرفا از تاکتیکهای وحشت در قالبی خندهدار استفاده میکنند تا بتوانند مخاطب را شاد کنند. در این بین حتی ممکن است از المانهای مربوط به بسیاری از ژانرهای دیگر نیز استفاده شود تا ما با چیزی کاملا متفاوت روبهرو باشیم.
در این فیلمها، معمولا توجه و تمرکز سازنده روی موضوعات احساسی مانند «عشق» است و در مسیر رسیدن به آن، از شوخیهای مختلفی استفاده میکند که داستان فیلم را جذابتر میکنند.
در این عناوین، در کنار شوخیهای مختلفی که مخاطب به واسطه دیالوگها یا صحنههای مختلف با آن مواجه میشود، اغراق در فاکتورهای خارجی یا ناشناختهای که هیچ توجیهی برای مخاطب ندارند، بسیار زیاد است.
در این نوع فیلمها، المانهای مربوط به ژانرهای کمدی و ورزشی با یکدیگر ترکیب شده و معمولا داستان گروهی از افراد در قالب یک تیم به نمایش در میآید که میخواهند به تیم مقابل غلبه کنند. فیلم های کمدی ورزشی بعضا میتوانند در مورد داستان زندگی یک ورزشکار و پستی و بلندیهایی که طی میکند نیز باشد.
اگر قصد تماشای بهترین فیلم کمدی خارجی یا ایرانی را دارید، لیست زیر در انتخاب عناوین برتر به شما کمک زیادی خواهد کرد. تمام آثاری که در پایین معرفی میشوند، از طریق سوپر اپلیکیشن مایکت در دسترس شما هستند: